Астана қаласындағы Ұлттық ғылыми кардиохирургиялық орталығы жарап тұр. Жақында еліміз бойынша екінші донор жүректі сәтті орнатты. Жүректің орнына жүрек қою – күрделі операция. Бұл кез келген елдің қолынан келе бермейді. Тіпті, мемлекеттегі медицинаның даму деңгейі трансплантация жасауымен бағаланады екен. Демек, осы жағынан алғанда, қазақ елінің медицинасы осал емес деуге болады. Бұл орайда бір өзі талай адамның өмірін аман алып қалған жанкешті дәрігер, халықаралық деңгейдегі кардиохирург, профессор, кеше ғана Елбасының өз қолынан Қазақстанның Еңбек Ері атағын алған Юрий Пяны ерекше атап өтеміз.
Отанына оралу
Қазір елімізде кардиохирургия мәселесі қозғала қалса, ойға орала қалатын дәрігер – Юрий Пя. Журналист ретінде де жүрек-қан тамырлары дәрігерлерінен сұхбат алу керек болса, ол басқаратын Ұлттық ғылыми кардиохирургиялық орталықтың мамандарын жағалап жатамыз. Өйткені, бұл орталық бүгінде білікті де тәжірибелі мамандар ұйысқан ортаға айналды. Жақында «Болашақ» бағдарламасының 20 жылдығына байланысты өткен форумда осы Ұлттық ғылыми кардиохирургиялық орталықтың жас дәрігері Дмитрий Горбунов Юрий Пя бастаған ұжымнан көп нәрсе үйренгенін, осыдан бес жыл бұрын 300-ге жуық операция жасаса, бүгінде оның саны 2 мыңға жуықтағанын айтқаны есімізде. Жаңа туған шақалақтың жүрегіне операция жасау тіптен оңай емес. Ал, мұндай күрделі операцияны жасауды орталықтың жас дәрігерлеріне дейін меңгеріп алған. Міне, осыдан-ақ кардиохирургия орталығының деңгейін бағалай беріңіз.
Осыдан тура он жыл бұрын желтоқсан айында дәрігер Юрий Пя Астанаға келгенде Ұлттық кардиохирургия орталығы ашылмаған да болатын. Ол алғашында Ұлттық ғылыми медициналық орталықтың құрамындағы кардиохиургиялық клиниканың тізгінін ұстады. Кейін қазіргі орталықты басқарып кетті.
Юрий Владимирович Жамбылда туып-өскен. Түлкібаста білім алған. Ол оқыған посткеңестік кезеңде жас маманды жолдамамен жан-жаққа жіберетін үрдіс болған. Юрий Пя өзі сияқты дәрігер зайыбы екеуі Мәскеудегі екінші медицина институтын бітірген соң жолдамамен Тула облысына тартты. Бірақ жарты жылдан кейін әйелінің туған жері – Қырғызстанға кетуге мәжбүр болды. Алғашқы операцияларды да сонда жасады. Кейін Кеңес одағы ыдырағаннан кейін Түркиядан бір-ақ шықты. Мүмкін, әлі күнге дейін сонда жүрер ме еді, егер бір оқиға сеп болмаса… Бірде Мәскеуге ғылыми конференцияға барған ол бұрын қызметтес болған досы Серік Елембаевпен кездесіп қалады. Өткен кеткенді әңгімелегеннен кейін досы қазір Қазақстанда жұмыс істейтінін, онда соңғы үлгідегі құрылғылармен жабдықталған заманауи кардиохирургиялық орталық салынғалы жатқанын жеткізеді. Әріптесінің сөзінен кейін ойланып қалған Юрий Пя Отанына оралуды ұйғарып, Денсаулық сақтау министрлігіне хат жазады. Көп ұзамай хатына жауап алып, 2004 жылы еліне оралады. Дәл осы жылы Астанадағы алғашқы отасын жасады. «Астана – белсенді және жаңашыл азаматтардың қаласы. Мұнда өз мүмкіндігіңді көрсетуге жан-жақты жағдай жасалған. Мен Астанаға келгеніме әлі күнге қуанамын. Осында мамандығыма байланысты армандарымның бәрін жүзеге асыра бастадым», – дейді дәрігер ағынан жарылып.
Орталықтың көмегі көп
Бүгінгі таңда әлем бойынша жүрек қан тамырлары ауруынан өлім-жітім көрсеткіші бірінші орынға шықты. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының дерегі бойынша, жер шарында жүрек-қан тамырлары ауруларынан жылына 15 миллиондай адам көз жұмады екен. Ал, елімізде бір жылда 80 мыңдай адам жарық дүниемен қош айтысады. Осыдан бес жыл бұрынғы жағдай тіптен мүшкіл еді. Жүрегіне операция жасатуға 10 мың адам кезекте тұрды. Қалтасы көтеретіндер шетелге барып емделіп қайтса, қаржысы жоқтар тағдырдың жазуына үнсіз мойынсұнатын. Астанада Ұлттық кардиохирургиялық орталықтың ашылуымен қордаланған мәселенің түйіні тарқатыла бастады деуге әбден негіз бар. Елорда мен Алматыда, облыс орталықтарында заманауи технологиямен жабдықталған кардиохирургиялық орталықтардың ашылуы арқасында бүгінге дейін жүрекке 40 мыңға жуық операция жасалыпты. Мұндай игілікті істің басы-қасында жүрген Юрий Владимировичтің өзі бүгінге дейін жүрекке 5 мыңға жуық ашық ота жасаған екен.
Алғашқы трансплантация
Былтыр тамыз айы еліміздің кардиохиургия саласы үшін тарихи күн болды. Юрий Пя бастаған дәрігерлер жүректің созылмалы дертіне шалдыққан адамға донор жүрек салу операциясын жасауға тәуекел етті. Олардың қобалжитын жөні бар. Мұндай ота ТМД мемлекеттерінде тұрмақ, дамыған елдердің өзінде бола қойған жоқ. Алпауыт Американың өзі бертініректе қолға алды. Алайда, Юрий Пя өз-өзіне сенімді еді. Әрі небір күрделі операцияларды жасауға Ұлттық кардиохирургия орталығының мүмкіндіктері де, мамандары да жеткілікті еді. Сөзімен де, ісімен де әріптестерін жігерлендірген Юрий Владимирович еліміздегі тұңғыш донор жүректі орнатуға кірісіп кетті. Операция сәтті өтті. Өлім мен өмір арасында арпалысып жатқан қостанайлық Жәнібек Оспанов ақ халаттылардың аялы алақандарының арқасында аман қалды. Жақында осы орталыққа сапарлау барысында еліміздегі тұңғыш донор жүректі иеленген азаматпен кездейсоқ кездесіп қалдық. Ол күрделі операциялардан кейін асқынулар болмағанын, бүгінде денсаулығы қалыпты екендігін айтты.
Жақында жұртшылық Ұлттық ғылыми кардиохирургиялық орталығынан және бір сүйінішті хабарды естіді. Алматы қаласының жедел медициналық көмек ауруханасында клиникалық өлімге ұшыраған адамның туыстары оның жүрегін алуға рұқсат бергені туралы хабар келіп түсісімен, орталықтың Юрий Пя бастаған дәрігерлері іске кірісіп, оған сәйкес келетін сырқатты шұғыл іздестіре бастайды. Сөйтіп, барлық көрсеткіштері бойынша алматылық 50 жастағы тұрғын сәйкес келген. Қазір донор жүрек кеудесінде бүлк-бүлк соққан екінші науқастың да жағдайы жақсы көрінеді.
Осылайша, еліміз жүрекке трансплантация жасайтын әлемдегі жетінші мемлекетке айналды.
Адамға өмір сыйлау, алғыс арқалап, сауап алу – ең игілікті іс. Осы ізгіліктің нұрына бөленген Юрий Пя басқарған ұжым әлі талай азаматтың өміріне араша болары анық. Қазірдің өзінде елімізде өзгенің ағзасын салуға мәжбүр болып, күн санап отырған 5 мыңға жуық адам бар екен. Әттең, донор тапшы. Табыла қалған күннің өзінде қайтыс болған адамның органын туысқандары өзгеге беруге келісе қоймайды. Әйтпесе, талай адамның өмір жасын ұзартуға дәрігер Юрий Пя да, өзге әріптестері де аянып қалмас еді.
Қымбат ТОҚТАМҰРАТ
