Кумбх Мела – сенім, мәдениет және дәстүрдің керемет үйлесімі ретінде ғасырлар бойы дамып келе жатқан рухани ояну мерекесі. Үнді дәстүрінің түп тамырына сіңіп, діни мейрамнан асып түскен, көптеген жылдар бойы Үндістанның ең рухани маңызды фестивальдерінің бірі ретінде дамып келеді. Кумбх Мела тек діни жиын ғана емес, бұл бірлік, бауырластық және жалпы адамзаттық тәжірибе құндылықтарының жүзеге асуы. «Мела» «жиын» немесе «фестиваль» дегенді білдіреді. Маха Кумбх 2025 бүкіл әлемнен 450 миллион үнділік табынушыларды және діндер мен конфессиялар бақылаушыларын жинайды деп күтілуде.
Кумбх Мела қазіргі жаһандану дәуірінде рухани, мәдени және әлеуметтік құндылықтардың маңыздылығын тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Бұл мақала бүгінгі күні Кумбх Меланың мәдени маңыздылығын және оның тез өзгеретін әлемдегі өзектілігін зерттейді.
Кумбх Мела Рухани және Діни шара ретінде
Өзінің негізінде Кумбх Мела құдай рақымы мен рухани ағартушылыққа ұмтылған миллиондаған табынушыларды біріктіретін терең рухани жиын болып қала береді. Кумбхтың ең таңғаларлық ерекшелігі – табынушылар жанды күнәлардан тазартып, азат етуге әкелетініне сенетін, Ганга, Ямуна және кейбір жерлерде Годавари және Шипра секілді қасиетті өзендерге сүңгу рәсімі.
Дегенмен, қазіргі уақытта бұл тек рухани тәжірибе ғана емес, сонымен қатар рухани оқшаулану, медитация, өзін-өзі ойлау және құдаймен қайта байланысу сияқты жеке және ұжымдық сенім тәжірибесінің қоспасы ретінде дамуда. Заманауи табынушылар ғұрыптық аспектіден маңыздырақ болып табылатын кеңірек рухани тәжірибеге талпынып, көбінесе рухани тыныштық пен сауығуды іздейді.
Қазіргі әлемде Кумбх Мела адамдарға күнделікті өмірінен ажырап, ішкі жан дүниелерімен қайта байланысуға сирек мүмкіндік береді. Сыртқы әлемнен оқшаулап, ұжымдық дұға, ән айту және рефлексияға айналған бұл орта қатысушыларға терең бірлік пен құдайшылдық сезімін бастан кешуге көмектеседі.
Мәдени маңыздылығы
Кумбх Мела діни тәжірибеден таралғанымен, оның мәдени маңыздылығы одан кем емес. Фестиваль – өнер, музыка, би, әдебиет және рухани пайымдаулар біріктірілген Үндістанның әртүрлі мәдени мұрасының жарқын көрінісін ұсынады. Үндістанның және әлемнің түкпір-түкпірінен келген табынушылардың жаппай қауымдасуы болып табылатын Мела, Үндістанның бай мәдени әртүрлілігінің жаһандық микрокосмосына айналғанының дәлелі.
- Әртүрліліктің Үйлесімділігі: Кумбх Мела тек Индустарды ғана емес, сонымен қатар әртүрлі діндер, мәдениеттер мен салалардан шыққан адамдарды қызықтыратын, барша әлемдегі халықаралық көрініс ретінде ең үлкен адамдар жиындарының біріне айналды. Кумбхтағы мәдени әртүрлілік табынушылар өздерімен бірге алып келетін әртүрлі тілдерде, әдет-ғұрыптарда, рәсімдер мен тәжірибелерде көрінеді. Яғни, Кумбх Мела – Үндістанның плюралистік қоғамының теңдесі жоқ мерекесі.
- Дәстүрлі өнер және қолөнер: Мела алаңдары классикалық музыка мен биден бастап, халық дәстүрлеріне дейін көптеген мәдени қойылымдарға арналған сахна ретінде қызмет етеді. Суретшілер, ақындар және рухани көшбасшылар сацанг (рухани пайымдаулар), киртанс (арнайы ән айту) және Үндістанның бай көркем дәстүрлерін көрсететін басқа да қойылымдар арқылы диалогқа қатысады. Көптеген дәстүрлі қолөнершілер де Меланың жарқын атмосферасына үлес қосып, өз жұмыстарын көрсету үшін дүңгіршектер орнатады.
- Рухани және мәдени диалог: Кумбх Мела, сондай-ақ, философиялық және рухани алмасу алаңы болып табылады. Әулиелер, гурулар және философтар этика, руханият және қоғам мәселелерін талқылау үшін жиналады. Дхарма (әділдік), йога, медитация және өмірдің мәні туралы зияткерлік пікірталастар мен пайымдаулар өздерінің рухани саяхаттары туралы тереңірек түсінік іздейтіндерді тартады.
Осы тұрғыдан алғанда, Кумбх Мела қоғамның ұжымдық санасын байытатын терең мәдени диалогты дамытады. Әртүрлі салалардағы адамдар пікірталастарға қатысып, өз көзқарастарымен бөліскен кезде, қоғамдық келісім, түсіністік пен әртүрлілікті құрметтеу сезімін нығайтады.
Кумбх Мела және қазіргі Әлем
Қазіргі жаһанданған әлемде, Кумбх Мела жаңа өзектілікке ие болды. Мела өзінің рухани мәнін сақтай отырып, қазіргі заманда тұрақтылық, әлеуметтік әл-ауқат және қоғамға оң ықпал ету идеяларын қамтиды. Оның ауқымдылығы мен ұйымдастырылуы адамның орасан келісімділік мүмкіндіктерінің таң қалдыратын көрінісіне айналды, мысалы:
- Цифрлық қатысу және жаһандық қолжетімділік: Әдетте барып қатысатын және рухани жиын болып табылатын Кумбх Меланың ауқымы әлеуметтік желілер арқылы айтарлықтай кеңейді. Технология арқылы миллиондаған адамдар қазір бүкіл әлемнен Меланың ұлылығына куә бола алады. Виртуалды қатысу, маңызды оқиғалардың тікелей трансляциясы және онлайн-рухани пайымдаулар адамдардың Меланы сезіну тәсілін өзгертті. Цифрлық платформалар Үндістанның рухани мұрасы туралы ақпарат алуға, өз тәжірибелерімен бөлісуге және рухани ізденушілер қауымдастығын қалыптастыруға мүмкіндік береді.
- Экологиялық Сана: Кумбх Мела өзінің экологиялық әсерін барынша азайту және қоршаған ортаны қорғау туралы хабардарлықты арттыру үшін тұрақты тәжірибелерді біріктірді. Өзендерді тазарту, қалдықтар мен ластануды азайту және табынушылардың әл-ауқатын жақсарту әрекеттері арқылы Mela руханиятты қабылдай отырып, табиғи ресурстарды сақтау қажеттілігін еске салады.
- Әлеуметтік Қамсыздандыру және Қауымдастықты Дамыту: Кумбх Мела әлеуметтік қамсыздандыру бастамаларының орталығына айналды. Үндістан үкіметі мен түрлі үкіметтік емес ұйымдар (ҮЕҰ) денсаулық сақтау, санитарлық тазалық, білім беру және әйелдер құқығы сияқты мәселелерді көтеру мақсатында іс-шараны пайдаланады. Мелаға жиналатын миллиондаған табынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін тегін медициналық лагерьлер, қан тапсыру және хабардар ету бағдарламаларымен қамтамасыз етіледі. Адамзатқа қызмет етудің бұл әрекеті индуизмдегі жанқиярлық әрекеттің (сева) терең мәдени құндылығын көрсетеді және көңіл білдірушілік пен жанашырлық сияқты жалпы адамзаттық идеалдарымен үндеседі.
- Жеке Трансформация: Күйзеліс, шаршау және психикалық денсаулыққа байланысты қиындықтар дәуірінде, Мела тұлғаны өзгертуге, емдеуге және жасаруға жағдай жасайды. Әртүрлі салаларда қызмет ететін табынушылар әдетте рәсімдер, топтық әрекеттер және рухани ілімдер арқылы азаттық, айқындық және эмоционалды сауықтыру сезімдерін бастан кешеді.
Экономикалық маңызы
Кумбх Мела – жылдар бойы келе жатқан маңызды экономикалық іс шара. Түрлі секторларды жұмыс орындарымен қамту арқылы ол қонақжайлылықты, туризмді, көлік және бөлшек сауданы арттырады, сондай-ақ, миллиондаған табынушылар жатын орын, тамақ және саяхат секілді қызметтерді қажет етеді. Уақытша инфрақұрылымды дамыту құрылыс пен логистикада жұмыс орындарын ашады, ал денсаулық сақтау, қауіпсіздік және қалдықтарды басқару қызметтері де сұраныстың артқанын байқайды. Сонымен қатар, Мела мәдени іс-шаралар мен ойын-сауықты ынталандырады, суретшілер мен орындаушыларға мүмкіндік береді. Жалпы алғанда, Кумбх Мела жергілікті экономикаға пайда әкеліп, мыңдаған маусымдық жұмыс орындарын ашатын көптеген салаларға қолдау көрсетеді.
Шетелдіктердің баратын жері
Кумбх Мела-ға жыл сайын мыңдаған шетелдік қонақтар оның рухани мәні, мәдени байлығы және бірегей дәстүрлеріне қызығып келеді. Бұл оларға әлемдегі ең үлкен діни жиындардың біріне куә болу, үнді салт-жоралары, дәстүрлері мен әртүрлі рухани тәжірибелермен айналысу үшін сирек мүмкіндік береді. Меланың серпінді атмосферасы, рухани құндылықтары, мәдени қойылымдары және қасиетті шомылу рәсімдеріне қатысу мүмкіндігі оны туристтер үшін қызықты мәдени тәжірибеге айналдырады.
Др. Т.В. Нагендра Прасад,
Қазақстан Республикасындағы Үндістан Елшісі
