8 наурыз қарсаңында SteppeUp стратегиялық коммуникациялар агенттігі Қазақстандағы әйелдердің өнеркәсіп саласындағы рөлін зерттеді. Зерттеуге 14 өңірден 2115 зауыт пен өндіріс қызметкері, 235 техникалық жоғары оқу орындары мен колледж студенті, сондай-ақ техникалық және инженерлік салаларда жұмыс істейтін 20 әйел қатысты, деп хабарлайды astana-akshamy.kz
Неліктен бұл маңызды?
2025 жыл Қазақстанда Жұмысшы мамандықтар жылы деп жарияланды, алайда өнеркәсіпте жұмыс істейтіндердің тек 31,7%-ын әйелдер құрайды. Бұл зерттеу олардың мүмкіндіктерін, басты кедергілерін және болашағын талдауға арналған.
Зерттеудің негізгі тұжырымдары:
- Білім және мансап. Өнеркәсіп саласындағы әйелдердің жоғары білім деңгейі жоғары (68% ерлердегі 65%-бен салыстырғанда), бірақ олар мамандығы бойынша аз жұмыс істейді.
- Әлеуметтік күтулер мен гендерлік стереотиптер. Әйелдердің 46,3%-ы мансап пен отбасылық міндеттерді қатар алып жүру қажеттілігінен қысым сезінеді.
- Физикалық жұмыс. Әйелдер өндірістегі кейбір тапсырмалар физикалық күш талап ететінін мойындайды, бірақ бұл олардың ерлермен тең дәрежеде жұмыс істеуіне кедергі келтірмейді.
- Жастардың көзқарасы. Қазіргі жастар гендерлік теңдікке прогрессивті көзқараспен қарайды, бірақ мамандық таңдауда дәстүрлі түсініктерге сүйенеді.
- Компаниялардың рөлі. Қазақстандық кәсіпорындар әйелдерді қолдау бағдарламаларын енгізе бастады, бірақ олар әлі де жеткілікті деңгейде дамымаған.
Мансап үшін маңызды дағдылар:
- Стресс-менеджмент: әйелдер – 59,2%, ерлер – 42,7%.
- Эмоционалды интеллект: әйелдер – 35,4%, ерлер – 22,0%.
- Қаржылық сауаттылық: әйелдер – 62,0%, ерлер – 52,4%.
- Коммуникативтік дағдылар: әйелдер – 69,3%, ерлер – 46,0%.
«Ең бастысы – оқуға және дамуға деген ұмтылыс. Бұл жынысқа байланысты емес. Табысқа барлығы жете алады», – Татьяна Кульчитская, техникалық бақылау сарапшысы.
Қыздардың өндірістік мамандықтарды таңдауы:
- Мамандықты таңдау жасы: қыздар – 16,1 жас, ұлдар – 15,5 жас.
- Ақпарат көздері: қыздар көбінесе отбасының пікіріне (30%) сүйенеді: ұлдар интернетке (30%) сүйенеді.
- Негізгі таңдаушы факторлар:
- Қыздар: болашағы бар мамандық (35%), сұранысқа ие болу (30%), ата-ананың кеңесі (20%).
- Ұлдар: қызығушылық (40%), болашағы бар мамандық (30%), балалық шақ арманы (20%).
- Оқуды тастау себептері: қыздар академиялық қиындықтардан (30%) көбірек қорқады; ұлдар қызығушылықтың жоғалуын (35%) негізгі себеп ретінде атайды.
- Оқуды аяқтауға мотивация: қыздар үшін отбасының қолдауы (25%) маңызды; ұлдар үшін жоғары жалақы перспективасы (30%) басты рөл атқарады.
“Ол кезде топ жинады, ал кейін оқу аяқталған соң жұмысқа орналастырды. Бұл да маңызды еді – колледж корпорация жанында болды”, – Марина Гладкова, бас геологтың орынбасары.
Шабыттандыратын оқиғалар
Зерттеуде инженер, электромонтер, металлург, зауыт басшысы және ғалым әйелдердің өнеркәсіп пен инженерия саласында жетістікке жету тарихы қамтылған.
“Факультетті таңдауға кездейсоқтық себеп болды – энергетикада оқып жүрген құрбымды кездестірдім, содан кейін бұл салаға баруға шешім қабылдадым”, – Фатима Галямова, электромонтер.
“Бұрын маған тау-кен ісінде әйел болу – сирек кездесетін жағдай деп айтқан. Бүгінде мен инженер ретінде бөлімді басқарамын және біздің салаға қызығушылық танытатын қыздар көбейгенін көріп отырмын”, – Шолпан Тулемисова, тау-кен инженері.
Келесі қадамдар қандай?
SteppeUp зерттеу нәтижелері негізінде кәсіпорындар мен білім беру мекемелері үшін ұсыныстар әзірленді:
Қыз студенттерге кәсіби бағдар беру және тәлімгерлік бағдарламаларын дамыту.
Икемді жұмыс шарттары мен әйелдер үшін мансаптық мүмкіндіктерді кеңейту.
Өнеркәсіп саласындағы табысты әйелдердің үлгілерін насихаттау.
Қорытынды: өнеркәсіп саласындағы табыс жынысқа емес, кәсібилікке, табандылыққа және қиындықтарды жеңуге дайын болуға байланысты. Әйелдердің көшбасшылығының болашағы – білім, қолдау және тең мүмкіндіктерде.
Зерттеу нәтижелерімен қалай танысуға болады?
Толық зерттеу сайтта қолжетімді Қазақстандағы өнеркәсіп саласындағы әйелдер. Біз сұхбаттар мен пікірталастарға қатысуға дайынбыз.
Әлеуметтік желілерге арналған фотосуреттер мен иллюстрациялар: Foto
