Соңғы кезде қан диабеті ауруы жиілеп бара жатқанын және ол ауруға жастардың көпшілігі шалдығуы алаңдатарлық. Бұған көптеген нәрселердің әсер ететіні белгілі. Сондықтан да қант диабеті әлеуметтік маңызы бар аурулардың қатарына жатады. Қант диабеті медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі және барлық медициналық көмек МӘМС, яғни Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру шеңберінде көрсетілетін әлеуметтік маңызы бар аурулар тізбесіне енгізілген.
Бүгінгі таңда біздің №11 қалалық емханада бірнеше денсаулық мектептері жұмыс істейді, оның бірі «Қант диабеті мектебі». Қант диабеті мемлекет пен жалпы қоғам тарапынан ерекше назар аударылатын нысан болғандықтан, денсаулық мектебі онымен тиімді күресуге ықпал етеді. Мемлекеттік әлеуметтік медициналық жүйе емделуге қол жеткізудегі теңдікті қамтамасыз етеді және денсаулық сақтаудағы әлеуметтік теңсіздікті азайтуға көмектеседі. Денсаулық мектебі ауруды дұрыс емдеу және асқынуларды алдын алуға және пациенттердің өмір сүру ұзақтығы мен сапасын арттыруға көмектеседі. Бұл азаматтардың денсаулығын сақтау ғана емес, қант диабетінің асқынуын емдеуге кететін уақыт пен шығындарды азайту басты мақсат болып саналады. «Қант диабеті мектебінде» осы аурумен ауыратын адамдарға көмек береді. Қант диабетімен ауыратын науқастарды оқыту және ақпараттандыру, емдеудің негізгі бөлігі болып табылады. Қант диабеті мектебіндегі сабақтар қант диабетінің алдын алу және емдеудегі озық шешім. Себебі өзін-өзі бақылау және инсулинді енгізген кезде қант деңгейін түзете алмай жүрген және асқынуларын алдын алудың және сәтті емдеудің негізі болып саналады.
«Қант диабеті мектебінде» қант диабетімен ауыратын науқастарды оқыту үшін эндокринолог дәрігер, Салауатты өмір салтын қалыптастыру дәрігері және психолог мамандары бірігіп жұмыс жасайды. Жоспар және бағдарламалар бойынша пациенттерге икемділік пен қолжетімділікті қамтамасыз ететін жеке және топтық түрде сабақ жүргізіледі. Қант диабетін басқарудың маңызды аспектілерін тиімді қамту үшін сабақтар ұзақтығы 40 минуттан 50 минутқа дейін созылады.
Топтағы қатысушылардың оңтайлы саны, 5-тен 7 адамға дейін, әрбір пациентке жеке және мұқият назар аударуды қамтамасыз етеді. Құрылымдық, тренинг қант диабетін басқарудың негізгі аспектілеріне толық және жан-жақты енуді қамтамасыз етеді.
Кез келген емделушімен жеке сеанстарды өткізу мүмкіндігі бағдарламаның қолжетімділігін арттырады және әр адамның бірегей қажеттіліктерін ескереді. Бұл пациенттің жеке ерекшеліктері мен прогрессін ескере отырып, оқытуға жеке көзқарас жасауға мүмкіндік береді. Білім берудегі бұл тәсіл қант диабетін тиімдірек бақылауға ықпал етеді және пациенттің өзін-өзі басқаруын жақсартады.
Сонымен қатар, пациенттердің белгілі бір арнайы санаттары да бар. Бұған жаңадан 1 типті қант диабеті диагнозы қойылғандар, қант диабетінің қатты асқынулары, ауыр созылмалы аурулары бар және физикалық және психикалық белсенділікте айтарлықтай шектеулері бар адамдар кіреді. Бұл топтар ауруды тиімді басқару үшін мамандандырылған тәсілді және неғұрлым қарқынды бақылауды қажет етеді.
Жеке жаттығулар қант диабетімен ауыратын балалар мен ерекше назар аударуды және арнайы емдеу жоспарын қажет ететін жүкті әйелдер үшін де пайдалы. Жеке сабақтар осы пациенттердің нақты қажеттіліктерін қарастырады, оларға олардың жағдайын басқаруға қажетті қолдау мен білім береді.
Кейбір жағдайларда оқыту процесіне пациенттердің туыстары немесе олардың сенімді өкілдері қатысады. Олардың қатысуы қолайлы ортаны құруға және пациент пен оның қоршаған ортасының өзара әрекеттесуін жақсартуға көмектеседі, бұл қант диабетін сәтті бақылау үшін маңызды. Бірлескен оқыту ұсынымдарды жақсырақ түсінуге және сақтауға ықпал етеді, бұл емдеудің тиімділігін арттырады және пациенттердің өмір сүру сапасын жақсартады.
Бірде емханада мынадай қызық жағдай болды. Жаңадан тіркелген пациент, біраз пациенттің мәжіліс залға кіріп бара жатқандарын көріп, арттарынан қызығушылық танытып ілесе кіріп, сабаққа қатысқан. Сол күнгі сабақ жоспары бойынша пациенттерге қандағы қант деңгейін тексеру техникасын үйрету және өзін-өзі бақылау сабағы болатын. Эндокринолог глюкометрмен барлық пациенттердің қант деңгейін тексеріп көріп үйретіп жатқан болатын, сонымен манағы келген пациенттен де саусағынан қан алып талдау жасағанда, қант деңгейі өте жоғары болып, бірден бақылауға алынып емдік шараларын жасап диспансерлік есепке алынып, үнемі назарда болды. Бұл оқиға сол жердегі науқастарға да сабақ болды. Осы жерде үнемі және дер кезінде медициналық тексерістерден өту және медициналық сақтандыру мәртебесінің болуы маңызды екенін атап өткіміз келеді.
Қант диабеті ауру емес, өмір салты демекші, өмір сүру салтын дұрыс бағытқа бұру керек. Жас, жыныс ерекшелігіне қарамай салауатты өмір салтын ұстануға шақырамыз!
Гүлжанат Орынбасар,
№11 қалалық емхананың
салауатты өмір салты дәрігері
