قازىرگى ۋاقىتتا بارلىق پەداگوگ اتتەستاتسيانىڭ ءۇش كەزەڭىنەن وتەدى: بىلىكتىلىگىن باعالاۋ, قىزمەت ناتيجەسىن كەشەندى تالدامالىق جيناقتاۋ, ءبىلىم باعالاۋ جانە ەسسە جازۋ. اتتەستاتتاۋ مۇعالىمگە ءوزىنىڭ بىلىكتىلىك دەڭگەيىن ارتتىرۋ ماسەلەسىنە تيىمدىرەك قاراۋعا مۇمكىندىك بەرىپ, نەگىزگى مىندەتتى, ياعني ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرۋدى شەشۋى ءتيىس. وسى ورايدا استانا قالاسى ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى قاسىمحان سەنعازىەۆپەن سۇحباتتاسقان ەدىك.
– قاسىمحان سەنعازىۇلى, «پەداگوگتاردىڭ اتتەستاتسيادان ءوتۋ ارالىق مەرزىمىنە سايكەس, زەينەت جاسىنا دەيىن 5 جىل قالعان پەداگوگتاردى, ەگەر ولار جۇمىسىن ءارى قاراي جالعاستىرمايتىن جاعدايدا, اتتەستاتتاۋ راسىمىنەن بوساتۋ قاراستىرىلۋدا» دەدى وقۋ-اعارتۋ ءمينيسترى ع.بەيسەمباەۆ. اتتەستاتتاۋعا قاتىستى بۇل بۇيرىق كۇشىنە ەندى مە, اتتەستاتتاۋدىڭ نەشە كەزەڭى بار؟
– قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترىنىڭ 2016 جىلعى 27 قاڭتارداعى №83 بۇيرىعىنىڭ (2022 جىلعى 30 جەلتوقسانداعى №533 وزگەرىستەرىمەن) 15-تارماعىنا سايكەس, پەداگوگ اتتەستاتتاۋدىڭ 3 كەزەڭىنەن وتەدى: بىلىكتىلىگىن باعالاۋ, قىزمەت ناتيجەسىن كەشەندى تالدامالىق جيناقتاۋ, ءبىلىم باعالاۋ جانە ەسسە جازۋ.
قولدانىستاعى نورماتيۆكە ساي جاسى بويىنشا زەينەتاقىعا دەيىن ءتورت جىلدان اسپايتىن پەداگوگتار اتتەستاتتاۋ راسىمىنەن بوساتىلادى. قولدا بار بىلىكتىلىك ساناتى ونىڭ بەرگەن ءوتىنىشى نەگىزىندە زەينەت جاسىنا تولعانعا دەيىن ساقتالادى.
بۇگىندە مينيسترلىك تاراپىنان اتالعان بۇيرىققا وزگەرىس ەنگىزۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزۋ قاراستىرىلۋدا.
– «32 جىل ستاجىم بار, بۇرىنعى كاتەگوريام جوعارى, مەن تەستكە بارامىن با؟ بىزگە ءبىر رەت ايتقاندا مودەراتورعا تاپسىرساڭىزدار, تەستكە بارمايسىڭدار دەگەن. ەندى بۇگىن بۇرىن جاڭا فورماتقا وتپەگەن سوڭ تەستكە باراسىڭدار دەپ كەلىپتى» دەپ سۇرايدى قالا مەكتەبىندەگى ءبىر مۇعالىم. وعان جاۋابىڭىز قانداي؟ قانداي دا ءبىر جاڭا كاتەگوريا الساڭىز, مىندەتتى تۇردە تەستتەن ءوتۋ قاجەت پە؟
– اتالعان بۇيرىقتىڭ 124-تارماعىنا سايكەس, بەيىنى بويىنشا 30 جانە ودان دا كوپ جىل پەداگوگيكالىق جانە وندىرىستىك ءوتىلى بار پەداگوگتار ەسكى جۇيە بويىنشا «ءبىرىنشى», «جوعارى» ساناتى بولعان جاعدايدا «پەداگوگ-مودەراتور» بىلىكتىلىك ساناتىنا اۋىسقان كەزدە تەستتەن بوساتىلىپ, قىزمەت ناتيجەسىن كەشەندى جيناقتاۋدان وتەدى. ال ەگەر پەداگوگ «پەداگوگ-ساراپشى», «پەداگوگ-زەرتتەۋشى», «پەداگوگ-شەبەر» بىلىكتىلىك ساناتىن العان كەزدە جالپى نەگىزدەردە وتەتىن بولادى. دەمەك, پەداگوگ بىلىكتىلىك ساناتىن كوتەرەتىن بولسا, وندا اتتەستاتتاۋ ءراسىمىنىڭ بارلىق كەزەڭىنەن وتەدى جانە تەستىلەۋدى دە تاپسىرادى.
– مۇعالىمدەردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ: كىمدەر ەسسە جازۋدان بوساتىلادى, ەسسە باعالانا ما جانە پەداگوگقا بىلىكتىلىك ساناتىن بەرمەۋگە نەگىز بولا الا ما؟
– كورسەتىلگەن بۇيرىققا سايكەس, پەداگوگتىڭ ءبىلىم باعالاۋ كەزىندە ول ەسسە جازۋدان مىندەتتى تۇردە وتەدى. الايدا ەسسە باعالانبايدى, جازىلعان ەسسە اتتەستاتتاۋ كوميسسياسىنا سوڭعى ناتيجە شىعارۋ ءۇشىن بەرىلەدى.
– «اتتەستاتتاۋ پروتسەسىن اۆتوماتتاندىرۋ قولعا الىندى. قاراپايىم تىلمەن ايتقاندا, اتتەستاتسيا جۇيەسى «ءبىر باتىرما» پرينتسيپىمەن جۇرگىزىلەدى. ياعني مۇعالىم تەك اتتەستاتسيادان وتۋگە نيەت بىلدىرگەنىن راستايدى, ال اتتەستاتسيادان ءوتۋشىنىڭ جەكە قۇجاتى جانە ونىڭ بىلىكتىلىگىنىڭ دەڭگەيىن انىقتايتىن ءتيىستى ماتەريالداردى اقپاراتتىق جۇيە ءوزى اۆتوماتتى تۇردە جيناقتاپ, تالداپ, قىسقا ۋاقىتتىڭ ىشىندە قورىتىندىسىن شىعارادى. بۇل ادامي فاكتوردى تولىقتاي شەكتەپ, وبەكتيۆتىلىك پەن ترانسپارەنتتىكتى ورناتۋعا ىقپال ەتەدى» دەدى وقۋ-اعارتۋ ءمينيسترى عاني بەيسەمباەۆ. جوسپارلانعان جاڭا وزگەرىس پەداگوگ قىزمەتىنىڭ جوعارى كاسىبيلىگىن, جەتىستىگىن, وقۋشىلاردىڭ ناتيجەلى كورسەتكىشىمەن تىكەلەي بايلانىستىرۋعا مۇمكىندىك بەرە مە, ورىندالماي قالاتىن, وزگەرەتىن كوپ رەفورمانىڭ ءبىرى رەتىندە قالماي ما؟
– بۇگىندە قر وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگى تاراپىنان ۇلتتىق ءبىلىم بەرۋ دەرەكتەر قورىنا اتاۋلى وزگەرىس ەنگىزۋدە. وسى دەرەكتەر قورىنا ارنايى پەداگوگتىڭ ءپروفيلى جاسالۋدا. وندا ءار پەداگوگ بويىنشا قاجەتتى دەرەكتەر ينتەگراتسيا ارقىلى ەنگىزىلەدى, تولىق مالىمەتتەر ءبىر جەردەن كورىنەتىن بولادى. ەنگىزىلگەن جاعدايدا, پەداگوگ اتتەستاتتاۋدان ءوتۋ ءۇشىن تەك ءوز ارىزىن بەرەدى. بۇل شارالار اتتەستاتتاۋ راسىمىنەن اۋىرتپالىقسىز وتۋگە كومەكتەسەدى.
– پەداگوگيكالىق قىزمەتكە العاش رەت كىرىسكەندەرگە قانداي تالاپتار قويىلادى؟
– مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ ۇيىمىنىڭ پەداگوگ لاۋازىمىنا ورنالاسۋ كونكۋرس ارقىلى جۇرگىزىلەدى. كونكۋرسقا قاتىسۋعا نيەت بىلدىرگەن ادام, ونىڭ ىشىندە جاس مامان دا, سەرتيفيكاتتاۋدان ءوتۋ ناتيجەسى تۋرالى سەرتيفيكاتتى ۇسىنۋ قاجەت. دەمەك, جۇمىسقا ورنالاسپاس بۇرىن پەداگوگ سەرتيفيكاتتاۋدان (تەستىلەۋدەن) وتۋگە مىندەتتى. سونىمەن قاتار, تاجىريبەسى جوق كانديدات اڭگىمەلەسۋگە كەلگەندە مىندەتتى بەينەپرەزەنتاتسياسىن كەمىندە 15 مينۋت كورسەتۋى ءتيىس.
«پەداگوگ مارتەبەسى تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىنا سايكەس, قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترىنىڭ 2020 جىلعى 24 ساۋىردەگى №160 بۇيرىعى ازىرلەنگەنى بارىمىزگە ءمالىم. وندا تالىمگەرلىكتى ۇيىمداستىرۋ قاعيدالارى جانە تالىمگەرلىكتى جۇزەگە اسىراتىن پەداگوگتارعا قويىلاتىن تالاپتار, ورتا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا تالىمگەرلىكتى ۇيىمداستىرۋ جانە تالىمگەرلىكتى جۇزەگە اسىراتىن پەداگوگتارعا تالاپتار بەلگىلەۋ ءتارتىبى ايقىندالدى. ورتا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمىنا كاسىپتىك قىزمەتكە العاش رەت كىرىسكەن پەداگوگقا ءبىر وقۋ جىلى كەزەڭىنە تالىمگەرلىكتى جۇزەگە اسىراتىن پەداگوگ بەكىتىلەدى.
– اتتەستاتتاۋعا قاتىستى پەداگوگتاردىڭ ساۋالدارى بولسا, كىمدەردەن انىق-قانىعىن سۇراي الادى؟
– اتتەستاتتاۋعا قاتىستى پەداگوگتاردىڭ ساۋالى بولعان جاعدايدا, 8 (7172) 55-68-55 نەمەسە 55-68-57 ءنومىرى بويىنشا حابارلاسۋ كەرەك.
