قىدىربەك رىسبەكتى جۇرتشىلىق بەلگىلى قالامگەر, سپورت تاريحشىسى رەتىندە جاقسى بىلەدى ءارى قۇرمەتتەيدى. ونىڭ «قازاقتىڭ 90 باپكەرى», «داۋلەت», «بەكزات», «سۇرمەرگەن», «قۇزعا بىتكەن قاراعاي», «ساڭلاق», «قازاق بالۋاندارى», «قازاق بوكسشىلارى» كىتاپتارى – سۇرانىسقا يە, وقىلىمدى دۇنيەلەر. ءبىز سپورت ساراپشىسىمەن ۇلت سپورتىنىڭ پەرسپەكتيۆالارى مەن پروبلەمالارى تۋراسىندا اڭگىمە تارقاتتىق.
– ۇلت سپورتىنىڭ كەشەگىسى مەن بۇگىنىن سز ەتكەندە وليمپيادا ويىندارىنداعى كورسەتكىشتى ەسەپكە الىپ, باعا بەرەمىز. لوندون, ريو-دە-جانەيرو جانە توكيودا وتكەن تءورتجىلدىقتىڭ باستى باسەكەسىندەگى قازاقستان سپورتىنا قانداي باعا بەرەسىز؟ سۇراقتى وسىدان باستاساق.
– وليمپيادا ويىندارىنا قاي سپورت تۇرىنەن كىمدەر قاتىستى, ولاردىڭ جەتىستىگى قانداي دەگەندى سارالايتىن بولساق, بۇل كولەمدى مونوگرافياعا ارقاۋ بولاتىنى ءسوزسىز. ءبىر عانا دەرەكتى كەلتىرەيىن, ريو-دە-جانەيرو وليمپيادا ويىنىندا ەل قۇراماسى 30-ورىننان كورىنسە, توكيو باسەكەسىندە 83-ورىنعا قۇلدىرادى. بۇل – ۇلت سپورتىنىڭ ساپالىق دەڭگەيى تومەندەگەنىن كورسەتەدى.
– سپورت ساراپشىسى رەتىندە مۇنىڭ سەبەپ-سالدارى نەدە ەكەنىن ايتا الاسىز با؟
– ارينە, ۇلت سپورتىنىڭ باسەكەگە قابىلەتتى بولعانىن قالايمىز. ءارى وسى باعىتتا ىزدەنىپ كەلەمىز. بەلگىلى ءبىر دارەجەدە جەتىستىكتەر دە از ەمەس.
توكيوداعى ساتسىزدىكتىڭ سەبەبىن تەرەڭنەن ىزدەپ, جان-جاقتى تالداۋ كەرەك. تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارى سپورت پەن عىلىم اجىرادى. سپورت سالاسىندا عىلىم كەنجەلەپ, سونىڭ سالدارىنان ساپالىق دەڭگەيىنە اسەر ەتتى. كەڭەستىك كەزەڭدە الماتىداعى دەنەشىنىقتىرۋ ينستيتۋتىندا عىلىمي ورتا بولاتىن. بۇل وقۋ ورنى عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ قىزمەتىن اتقاردى, ەكىنشى جاعى, بىلىكتى باپكەرلەر مەن مىقتى سپورتشىلار دايىندادى.
كەرەك دەسەڭىز, ينستيتۋت وداقتاعى سالالىق ەڭ ۇزدىك بەس وقۋ ورنىنىڭ قاتارىندا بولدى. وندا ماسكەۋدەن كەلگەن نەبىر مىقتى ماماندار قىزمەت ەتتى. اسىرەسە سول كەزدەگى دەنە تəربيەسى جəنە سپورت فيزيولوگياسى عىلىمىنىڭ باسىندا تۇرعان نيكولاي بەرنشتەيننىڭ كەلۋىن ەرەكشە اتار ەدىم. ودان بولەك وتاندىق ماماندار قابدەن بايدوسوۆ, قازبەك بايبولوۆ, پەتر ماتۋششاك جانە تاعى باسقاسى وتاندىق سپورتتىڭ دامۋىنا ۇلەس قوستى. وسى ءداستۇرلى مەكتەپتى جالعاستىرا الماي, عىلىمي نەگىزىن جوعالتىپ الدىق. سونىڭ سالدارىنان كەيىنگى جىلدارى ۇلت سپورتى قۇلدىراي باستادى.
قازىر ون باپكەردىڭ سەگىزى قولىنا قالام ۇستاپ, جەكە جوسپار قۇرىپ, ءار سپورتشىنىڭ مۇمكىندىگىن زەردەلەي بەرمەيدى. كەرەك دەسەڭىز, ون باپكەردىڭ توعىزى جوسپارسىز جۇمىس ىستەيتىن جاعدايعا جەتتىك. قىسقاسى, جۇيەسىزدىككە كوشتىك.
ريو-دە-جانەيرو وليمپياداسىندا 3 التىن مەدال الدىق دەپ ماقتانىپ جاتىرمىز عوي. مۇنىڭ ءوزى مەملەكەت دەڭگەيىندە جان-جاقتى جوسپارلانعان جۇيەلى جۇمىستىڭ جەمىسى ەمەس, بۇل جەكەلەگەن باپكەرلەر ەڭبەگىنىڭ ناتيجەسى.
– مەملەكەت باپكەرلەرگە جالاقىسىن ۋاقىتىلى بەرىپ, وقۋ-جاتتىعۋ جيىندارىنا قارجى قاراپ, رەسپۋبليكالىق جانە حالىقارالىق جارىستارعا قاتىسۋىنا مۇمكىندىك بەرىپ وتىر. بۇدان ارتىق قانداي قولداۋ كەرەك؟
– دۇرىس ايتاسىز, مەملەكەت بۇقارالىق سپورتتىڭ دامۋىنا ءمان بەرىپ, جان-جاقتى جاعداي ىستەۋدە. ياعني قالالاردان بولەك ەلدى مەكەندەردە سپورت كەشەندەرىن سالىپ, تۇراقتى وقۋ-جاتتىعۋ جيىنىن وتكىزىپ, بايراقتى باسەكەلەرگە قاتىسۋعا مۇمكىندىك بەرۋدە. بۇل قامقورلىقتى جوققا شىعارا المايمىز. الايدا عىلىمعا نەگىزدەلگەن جۇيەلى, جوسپارلى جۇمىستى كورمەي وتىرمىز. بۇل ەكەۋى ەكى بولەك نارسە.
ماسەلەن, ەلدوس سمەتوۆ دزيۋدو سپورتىنان قازاقتان شىققان تۇڭعىش الەم چەمپيونى, ازيا ويىندارىنىڭ جەڭىمپازى.
قازاقستانداعى دزيۋدو اكادەمياسىندا زاماناۋي اپپاراتتار قانشالىقتى قول جەتىمدى, عىلىمي كىتاپحاناسى بار ما, دزيۋدوشىلاردىڭ كۇرەسىن تالدايتىن ۆەديو ورتالىعى بار ما, ءاربىر ءادىس-ءتاسىلدىڭ تيىمدىلىگىن, قارسى ءادىس قولدانۋدىڭ ءمان-ماڭىزىن تۇسىندىرەتىن ماماندار بار ما؟ مىنە, وسىنداي مۇمكىندىكتەردى سارالاۋ ارقىلى ەلدوس سمەتوۆتىڭ جەتىستىگى جەكە باپكەرى عالىمجان جىلگەلديەۆتىڭ ەڭبەگى مەن ىزدەنىسىنىڭ ناتيجەسى ەكەنىن تۇسىنەسىز.
توكيو وليمپياداسىندا ەلدوس جارتىلاي فينالدا جاپوندىق ناوحيسا تاكاتودان ۇتىلدى. تاكاتونىڭ ارتىندا كودوكان دزيۋدو اكادەمياسى تۇر. وندا تىك تۇرعانداعى جانە پارتەردەگى ادىستەردى جەكە-جەكە تالداپ, قانداي جاعدايدا, قالاي ورىنداۋ كەرەكتىگىن جىلىكتەپ تۇسىندىرەتىن جانە قارسىلاستىڭ ادىسىنە قارسى ادىستەردى قولدانۋدىڭ سان تاراۋ جولدارى عىلىمي تۇرعىدا زەرتتەلەدى. سوسىن كۇنشىعىس ەلىندە ءاربىر سپورتشىنىڭ فيزيكالىق فورماسىن تەكسەرەتىن زاماناۋي اپپاراتتار بار. سول ارقىلى سپورتشىعا كەرەكتى ۆيتاميندەردى انىقتاپ, فيزيكالىق جۇكتەمەنىڭ نورماسىن باقىلاپ, سالماق ازايتۋىنا دەيىن نازاردان تىس قالدىرمايدى. ولاردا سپورتشىنى 20-25 مينۋت بەلدەسۋگە دايىندايتىن عىلىمي جۇيە بار. كوردىڭىز بە, جاپونيادا سپورتتى دامىتۋ عىلىمعا نەگىزدەلگەن. ال ەلدوستىڭ ارتىندا باپكەرلەرىنىڭ جەكە ىزدەنىسى عانا تۇردى. سوندىقتان سمەتوۆتىڭ جەڭىلگەنىنە رەنجۋدىڭ ءوزى ارتىق دەپ بىلەمىن.
كەزىندە بوكستان بەكزات ساتتارحانوۆ جارقىراپ شىقسا, بۇل دا قۇراما باپكەرلەرى تۇرسىنعالي ەدىلوۆ, الەكساندر اپاچينسكي, الەكساندر ۆيزيرياكين سەكىلدى مامانداردىڭ ەڭبەگىنىڭ ناتيجەسى دەر ەدىم.
– ۇلت سپورتىن العا سۇيرەيتىن باپكەرلەرىمىز امان بولسىن. ءوز مەكتەبىن قالىپتاستىرعان باپكەرلەردىڭ اراسىندا كىمدى ەرەكشە ايتا الاسىز؟
– مىقتى باپكەرلەر كوپ. سونىڭ ءبىرى – مىرزاعالي ايتجانوۆ. ءۇش الەم چەمپيونىن – ءبىرجان جاقىپوۆ, قايرات ەراليەۆ, ساكەن بيبوسىنوۆتى, ەكى وليمپيادا ويىنىڭ جۇلدەگەرى – ەركەبۇلان شىناليەۆ پەن ساكەن بيبوسىنوۆتى شىعاردى. ازىرگە مىرزاعالي وليمپيادالىق سپورت تۇرلەرىنەن ءۇش الەم چەمپيونىن دايىنداعان قازاقستانداعى جالعىز باپكەر.
مىرزاعيليدىڭ ارتىقشىلىعى نەدە؟ ونىڭ قولىنان قالامى, قوينىنان كۇندەلىگى تۇسپەيدى. ۇنەمى جازىپ, جوسپارلاپ, باقىلاپ جۇرەدى.
قازىر ايماقتىق سپورت باسقارمالارى 100-دەن استام تارتا سپورت ءتۇرىن دامىتۋعا جاۋاپتى. انگليا سەكىلدى وليمپياداعا كىرەتىن 10-12 سپورت ءتۇرىن بەلگىلەپ, دامىتۋ ماڭىزدى. قالعان سپورت تۇرلەرىن شەتەلدەردىڭ تاجىريبەسىنە سۇيەنىپ, سپورت كلۋبتارى مەن فەدەراتسيالار ەسەبىنەن جۇرگىزۋ كەرەك.
مىرزاعاليمەن دەڭگەيلەس, ءوزىنىڭ جەكە مەكتەبىن قالىپتاستىرعان مارات جاقيەۆتى ايتار ەدىم. باپكەردىڭ قول استىنان ەكى رەت وليمپيادا ويىنىندا كۇمىس مەدال العان ادىلبەك نيازىمبەتوۆ, الەم چەمپيونى مەن جۇلدەگەرلەرى ەردوس جانابەرگەنوۆ, بەكزات نۇرداۋلەتوۆ,بەرىك ءابدىراحمانوۆ جاتتىعىپ, الەمدىك دەڭگەيگە كوتەرىلدى. مارات تالاپتى جاستاردى ەلدىڭ ءار جەرىنەن تاۋىپ, ولاردىڭ رۋحىن شىڭداپ, چەمپيون ەتىپ تاربيەلەدى. اقتاۋ قالاسىندا بوكس كلۋبىن اشىپ, باپكەرلەر القاسىن قۇردى. ءسويتىپ, كوماندا جاساقتاپ, قازاق بوكسىنىڭ كوتەرىلۋىنە ۇلەس قوسىپ كەلەدى.
مىنە, كوردىڭىز بە, جەكەلەگەن باپكەرلەردىڭ جانكەشتى ەڭبەگىمەن بوكس ءوز دەڭگەيىن ساقتاپ تۇر.
– ءسوزسىز, مىرزاعاليدىڭ دا, ماراتتىڭ دا ەڭبەگىن مويىندايمىز. الايدا سپورت عىلىمنان اجىراعان تۇستا ءبىلىم الىپ, ۋنيۆەرسيتەت تاۋىسقان جاس باپكەرلەر جايلى نە دەيسىز؟ ۇلت سپورتىنىڭ دامۋىندا باپكەرلەردىڭ بىلىكتىلىگى شەشۋشى ءرول اتقارماي ما؟
– بۇل ويىڭىزبەن تولىق كەلىسەمىن. وزىق ەلدەردىڭ تاجىريبەسىنە سۇيەنىپ, قازاقستاندا جاتتىقتىرۋشىلاردىڭ جوعارى مەكتەبىن اشۋ كەرەك. ءبىر كەزدەرى ماسكەۋدەگى وسىنداي ورتالىقتا قازاقتىڭ تالاي باپكەرى بىلىكتىلىگىن ارتتىردى. ول جەردە ءبىر-ەكى جىل باپكەرلەر ءبىلىم الىپ, بىلىكتىلىگىن كوتەرىپ قانا قويماي, سپورتشىنىڭ بابىنا ەنۋىن جانە ونى ساقتاۋدىڭ مەتوديكاسىن, ءتىپتى دۇرىس سالماق قۋ مەن ءتيىمدى تاماقتانۋدىڭ قىر-سىرىن مەڭگەرگەنىن جاقسى بىلەمىز. وسىنداي يگى ءداستۇردى جالعاستىرۋ ءۇشىن نە الماتى, نە استانا قالاسىندا جاتتىقتىرۋشىلاردىڭ جوعارى مەكتەبىن قۇرۋ ماڭىزدى. سوسىن عىلىمي توپ جاتتىقتىرۋشىلارعا ارنالعان ادىستەمەلىك قۇرالىن شىعارىپ, تاجىريبەنى تاراتۋ كەرەك.
– جاسوسپىرىمدەردىڭ جاس ەرەكشەلىگىنە قاراي فيزيكالىق جۇكتەمەنى بەرىپ ۇيرەنۋ كەرەك دەيسىز عوي! سولاي ما؟
– كەڭەس زامانىندا جاسوسپىرىمدەردىڭ ەرەكشەلىگىنە قاراي كەزەڭ-كەزەڭىمەن فيزيكالىق جۇكتەمە بەرەتىن. ماسەلەن, العاشقى دايىندىق توبىندا بالالار كەرىلۋ, سوزىلۋ, جۇگىرۋ جاتتىعۋىن ورىنداپ, بەلگىلى ءبىر سپورت تۇرىنە دايىندالاتىن. ەكىنشىسى – وقۋ-جاتتىعۋ توبى. وندا سپورت ءتۇرى بويىنشا ءادىس-تاسىلدەر ۇيرەنىپ, فيزيكالىق دايىندىعىنا ءمان بەرەدى. ءۇشىنشىسى – سپورتتىق جەتىلدىرۋ توبىندا ءتۇرلى دەڭگەيدەگى جارىستارعا قاتىسا باستايدى. بوكس پەن كۇرەستە 12-13 جاسقا دەيىن بالانى جارىسقا جىبەرۋگە بولمايدى. ال قازىر كاراتەدە 5-6 جاستا جارىسقا بارادى. بۇل جاستا باسىنا سوققى تيگەن بالانىڭ پسيحولوگياسى قانداي بولادى؟ وسى جاعىن ويلادىق پا؟ ماسەلەن, انگليادا 12 جاسقا دەيىن بالالارعا فۋتبول ويناعاندا باسپەن دوپ ۇرۋعا رۇقسات بەرمەيدى. ءتورتىنشىسى – جوعارعى شەبەرلىك توبى.
وسى كەزەڭنەن وتكەن سپورتشىلار جاۋاپتى جارىستا زورىعىپ, شارشاپ شىقپايتىن ەدى. كۇرەس تۇرلەرى بويىنشا جارىسقا قاتىسقان بالۋاندار ەكىنشى كەزەڭگە شىدامايدى. كوبىنە فۋنكتسيونالدى دايىندىعى جەتپەي جاتادى. نەگە؟ سەبەبى جاستايىنان ءجيى-ءجيى سالماق قۋىپ, ابدەن شارشاپ قالعان. نەگىزى, 16 جاسقا دەيىن سپورتشى مۇلدە سالماق قۋماۋى كەرەك. بۇل – عىلىمي دالەلدەنگەن ماسەلە.
ءبىزدىڭ سپورت ينتەرناتتاردا وقيتىن سپورتشىلار 3-4 كەلىگە دەيىن سالماق قۋادى. ءبارى ناتيجە ءۇشىن. جاستايىنان سالماق قۋعان بالانىڭ دەنساۋلىعىنا زيان كەلەدى. مۇنىڭ ءبارى جاس سپورتشىنىڭ اقىل-ويى جەتىلۋىندە شەشۋشى ءرول اتقارادى.
– شەتەل تاجىريبەسى دەمەكشى, ءبىز كىمنەن ۇلگى الۋىمىز كەرەك؟
– وليمپيادا ويىندارىندا انگليا 8-9 سپورت تۇرىمەن ۇزدىك بەستىكتە جۇرەدى. اۋستراليا10-12 سپورت تۇرىمەن العاشقى وندىققا ەنەدى.
قازىر ون باپكەردىڭ سەگىزى قولىنا قالام ۇستاپ, جەكە جوسپار قۇرىپ, ءار سپورتشىنىڭ مۇمكىندىگىن زەردەلەي بەرمەيدى. كەرەك دەسەڭىز, ون باپكەردىڭ توعىزى جوسپارسىز جۇمىس ىستەيتىن جاعدايعا جەتتىك. قىسقاسى, جۇيەسىزدىككە كوشتىك.
اقش-تا سپورت عىلىمنىڭ سۇيەلدەمەلەۋىمەن دامىپ وتىر. وندا مەكتەپ جاسىنداعى بالانىڭ سالماق قۋى دەگەن تۇسىنىك جوق. جاستار وزىنە ۇناعان سپورت ءتۇرىن حوببي رەتىندە تاڭداپ, شۇعىلدانادى. ەسەسىنە ستۋدەنتتىك سپورت قاتتى دامىعان. مىقتى باپكەرلەر ستۋدەنتتەر اراسىنان ۇزدىگىن تاڭداپ, 18-22 جاستاعى سپورتشىنى وليمپيادا ويىندارىنا دايىنداۋدى باستايدى. وسى اقش-تى وليمپيادا ويىندارىندا ۇنەمى كوش باسىنان كورەمىز. كوپ جاعدايدا ءبىرىنشى ورىننان كورىنەدى. ياعني, سپورت دەرجاۆاسى اينالعان ەل.
– ءبىز قاي سپورت تۇرلەرىنە باسىمدىق بەرۋىمىز كەرەك؟
– ۇلان-عايىر جەردى بىزگە امانات قىلعان اتا-بابالارىمىز قايراتتى ءارى جىگەرلى ەدى. كۇشى مىعىم, ەپتى دە جىلدام بولۋدا ۇنەمى وزدەرىن جەتىلدىرىپ وتىردى. وسى قاسيەتتەر ءبىزدىڭ تەگىمىزدە بار. اسىرەسە, بوكس, كۇرەس, ات ءمىنۋ, ساداق جانە مىلتىق اتۋدى ەرەكشە ايتۋ كەرەك. بۇعان اۋىر جانە جەڭىل اتلەتيكا, قايىق ەسۋ, دزيۋدونى قوسقانىمىز دۇرىس. جالپى, قازاق ۇلتىنىڭ تابيعاتىنا جاقىن سپورت تۇرلەرىنە باسىمدىق بەرىپ, دامىتۋ ماڭىزدى.
رەگبيگە كوڭىل بولسەك قايتەدى؟ ءبىر دەرەك كەلتىرەيىن,تىنىق مۇحيتىنىڭ وڭتۇستىك-باتىسىندا شاعىن ارالداردا فيدجي دەگەن ەل بار. حالقىنىڭ سانى ميلليونعا جەتپەيدى. وسى ەلدىڭ ەرلەر كومانداسى ريو-دە-جانەيرو مەن توكيو وليمپياداسىندا التىن مەدالدى جەڭىپ الدى. ولار ءبىزدىڭ جىگىتتەردەن الەۋەتتى دەيسىز بە؟ جوق! تەك فيدجي ەلى رەگبيدى جۇيەلى دامىتىپ وتىر.
– باسقا سپورت تۇرلەرىن قالاي دامىتامىز؟
– قازىر ايماقتىق سپورت باسقارمالارى 100-دەن استام تارتا سپورت ءتۇرىن دامىتۋعا جاۋاپتى. انگليا سەكىلدى وليمپياداعا كىرەتىن 10-12 سپورت ءتۇرىن بەلگىلەپ, دامىتۋ ماڭىزدى. قالعان سپورت تۇرلەرىن شەتەلدەردىڭ تاجىريبەسىنە سۇيەنىپ, سپورت كلۋبتارى مەن فەدەراتسيالار ەسەبىنەن جۇرگىزۋ كەرەك.
– قازىر باسىلىم بەتتەرىندە قازاق سپورتشىلارىندا نامىس جوق دەگەندى ءجيى وقيمىز. بۇعان كەلىسەسىز بە؟
– مۇنىڭ سەبەبى نە؟ الدىمەن سونى انىقتاۋ كەرەك. ۇلتتىق رۋح كەمىگەن جەردە ار-نامىس ءپرينتسيپى السىرەيدى. نامىسى جوق ادام قالاي ۇيالادى؟ ۇيالمايدى. ال رۋحتى نە وياتادى. ءتىل مەن يمان. قازىر قازاق سپورتىنىڭ ءتىلى قاي ءتىل؟ ماسەلە وسىندا. ءتىلىن قۇرمەتتەگەن ۇلت نامىسىن وزگەگە بەرمەيدى. كاۆكازدىڭ بالۋاندارى نەگە الىمدى؟ ويتكەنى ولار ءوز ءتىلىن قۇرمەتتەپ, ۇلتتىق تاعامىن تۇتىنادى.
– «اس – ادامنىڭ ارقاۋى» دەگەندەي, سپورتشىنىڭ جەتىستىككە جەتۋىندە تاماقتىڭ الار ورنى زور دەيسىز عوي!
– بۇرىنعى قازاق جىلقىنىڭ ەتىن جەيتىن. قازىر سپورتشىلار سيىر مەن تاۋىقتىڭ ەتىن تۇتىنادى. قۇداي-اۋ, تاۋىقتىڭ ەتىن جەگەن سپورتشىدان قانداي ناتيجە كۇتۋگە بولادى؟ قازاق توپقا تۇسەر ساڭلاعىنا قاي زاماندا سيىردىڭ ەتىن بەرىپ ەدى؟ سوسىن تابيعي سۋسىنىمىزدان ارىلىپ, گازدانعان سۋسىنداردى تۇتىنامىز.
– ۇلتتىق جانە جاستار قۇرامالارى جاتتىعۋ جيىندارىنا كوپ بارادى, دەگەندى ەستيمىز. بۇل تۋرالى نە دەيسىز؟
– مۇنداي پروبلەما بار. وعان جىل كولەمىندەگى ءارتۇرلى دەڭگەيدەگى 7-8 ءتۋرنيردى قوسىڭىز. سپورتشى قالاي, قاشان دەمالادى؟ سۇيەك پەن ەتتەن جارالعان ادام بولعاندىقتان شارشايدى. شارشاعاننان كەيىن ءجيى جاراقات الادى. ويتكەنى, ارتىق جۇكتەمەنى كوتەرە المايدى.
– وڭىرلەر سپورتىنا قاتىستى يگى ىستەر تۋرالى ايتا كەتسەڭىز.
– قىزىلوردا وبلىسىنىڭ سپورتىن سادىق مۇستافاەۆ باسقارعان جىلدارى سىر سپورتى ءبىر سەرپىلىپ قالدى. ول اۋىل-اۋىلدا فۋتبول, ۆولەيبول الاڭدارىن اشۋعا ۇيىتقى بولدى. اۋىلدارعا ءبىر-ءبىر سپورت نۇسقاۋشىسىن بەكىتۋگە ءمان بەردى. اۋداندارعا جوعارى ساناتتى باپكەرلەردى اكەلىپ, تاجىريبە الماسۋ سەمينارلارىن وتكىزدى. ماسەلەن, داڭقتى بالۋان امانجول بۇعىباەۆتى اۋىلدارعا اپارىپ, باپكەرلەرمەن تاجىريبە الماستىرىپ, جاس سپورتشىلارعا ءتالىمىن ءسىڭىردى. گرۋزيادان مىقتى باپكەرلەردى 10-15 كۇنگە شاقىرىپ, كۋرستار ۇيىمداستىردى. سادىقتىڭ وسىنداي جۇمىستارىنىڭ ناتيجەسىندە قىزىلوردا ەلدەگى سپورتى دامىعان ماڭدايالدى وڭىرگە اينالدى.
مەنىڭ دوسىم اسىلبەك قۇلماعامبەتوۆ اقتوبە وبلىسىنىڭ سپورتىن كوتەرۋدە كوپ ەڭبەك ءسىڭىردى. تۇتاس ءبىر وبلىستىڭ سپورتىن جۇيەلەپ, قانشاما بىلىكتى كادرلاردىڭ قالىپتاسۋىنا, ينفراقۇرىلىمنىڭ جۇيەگە تۇسۋىنە جاعداي جاسادى. الماتى وبلىسى سپورتىنىڭ باسشىسى نۇرباقىت تەڭىزباەۆ تا ىسكەرلىگىمەن تانىلىپ ءجۇر. سونداي-اق, شىمكەنت قالاسىنىڭ سپورت جەتەكشىسى باۋىرجان تۇمانباەۆتىڭ ىزدەنىسى مەن بەرەكەلى ءىسىن اتاپ ءوتۋ كەرەك.
