كەشە تاۋەلسىزدىك سارايىندا مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ قاتىسۋىمەن V استانا ەكونوميكالىق فورۋمىنىڭ سالتاناتتى اشىلۋى ءوتتى. الەمنىڭ 90 ەلىنەن 8 مىڭعا جۋىق ادام قاتىسقان ايتۋلى جيىندا جاھاندىق دەڭگەيدەگى ماسەلەلەردى تالقىلاعان بارلىعى 55 ءىس-شارا وتكىزىلدى. القالى جيىنعا 25 ەلدەن كەلگەن 300-گە جۋىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ وكىلدەرى ءباسپاسوز بەتىندە فورۋمنىڭ ساياسي ماڭىزدىلىعىن كەڭىنەن ناسيحاتتادى.
بيىلعى فورۋمنىڭ باستى ەرەكشەلىگى – قارجىلىق كاپيتال مەن الەمدىك ەكونوميكا, يندۋستريالدى-يننوۆاتسيالىق دامۋ, تۇراقتى دامۋ جانە جاھاندىق الەۋمەتتىك جاعداي بويىنشا وزەكتى دەگەن ماسەلەلەر تالقىلاندى. ەكونوميكالىق فورۋمنىڭ سالتاناتتى اشىلۋ راسىمىندە پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ جاھاندىق داعدارىسقا قارسى باتىل باستامالار كوتەرىپ, قاتىسۋشىلاردىڭ نازارىن حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋعا اۋداردى.
«ءبىر اپتادان كەيىن استانادا وسىمەن ءتورتىنشى رەت الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ سەزى وتكەلى وتىر. گەوساياسي سالماعى مەن ىقپالىنا, تاريحي تاجىريبەسىنە, ەكونوميكالىق دامۋ دەڭگەيى مەن قوعامىنا قاراماستان مەملەكەتتەر اراسىنداعى قارىم-قاتىناستار تولەرانتتى بولۋى ءتيىس. ءححى عاسىردا الەمنىڭ الۋان تۇرلىلىگى ەكونوميكالىق, مادەني, اقپاراتتىق ءوزارا ءىس-قيمىلعا وراسان زور مۇمكىندىكتەر بەرەدى»,– دەگەن ەلباسى بۇل رەتتە استانا ەكونوميكالىق فورۋمى زاماننىڭ ەڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن قامتيتىن سىندارلى ديالوگ ءۇشىن تاپتىرماس الاڭعا اينالاتىنىن ايتتى.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ مالىمدەۋىنشە, G-global يدەياسىنىڭ الەۋەتى الەمدىك قوعامداستىقتىڭ كەڭىنەن قولداۋى ارقاسىندا ارتا ءتۇستى.
G-global سۇحبات الاڭى – ەلباسىنىڭ باستاماسىمەن قۇرىلعان الەمدىك قارجى داعدارىسىنان شىعۋ تەتىكتەرىن قۇرۋ جانە تالقىلاۋعا باعىتتالعان حالىقارالىق ۆيرتۋالدى جوبا. بۇل ارقىلى بارلىق مەملەكەتتەردى, الەمدىك ساياساتتىڭ مەملەكەتارالىق جانە ۇكىمەتتىك ەمەس سۋبەكتىلەرىن, سونداي-اق, جەكەلەگەن ساياساتكەرلەردى, قوعام قايراتكەرلەرىن, ساراپشىلار مەن عالىمداردى ىنتىماقتاسۋعا شاقىرۋ. بۇگىندە سۇحبات الاڭى مامانداردىڭ ايتۋىنشا, 143 ەلدىڭ ءجۇز مىڭداعان پايدالانۋشىلاردىڭ باسىن قوسقان. «ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق عالىمدار كلۋبى» قاۋىمداستىعىنىڭ مالىمەتىنە سەنسەك, اتالمىش سايتتى جىل سايىن 9 مىڭ ادام پايدالانادى ەكەن. وسىلايشا ەكونوميكالىق جانە ساراپتامالىق سايتتار رەيتينگىسىندە داۆوستىق كەزدەسۋلەردىڭ ينتەرنەت-رەسۋرسىنان كەيىنگى ەكىنشى ورىندا تۇر. ال, ىزدەۋ يندەكسى بويىنشا بارلىق ەكونوميكالىق فورۋمداردى باسىپ وزعانى ەلدى قۋانتادى. وسى باسقوسۋدا ەلباسى ادامزات وركەنيەتىنىڭ دامۋىنىڭ كونسترۋكتيۆيزمى, بەس قاعيدا نەگىزىندە قامتاماسىز ەتىلسە, ونى G-Global قاعيدالارى دەپ اتاۋدى ۇسىندى. ونىڭ ايتۋىنشا, ادامزات رەۆوليۋتسيالار مەن الەمدىك سوعىستاردىڭ ءليميتىن وتكەن عاسىردا سارقىدى. «XXI عاسىردا عالامدىق ساۋلەتتى تابىستى جاڭارتۋ تەك قانا ىلگەرى دامۋ – ەۆوليۋتسيالىق جولمەن عانا ىسكە اسىرىلۋى مۇمكىن. اراب كوكتەمى كورسەتكەندەي, رەۆوليۋتسيا- لار تەك قوعامنىڭ دامۋىن تەجەيدى, ولاردىڭ ەكونوميكاسىن كەرى اپارىپ تاستايدى, كوپتەگەن پروبلەمالار تۋدىرادى»,–دەدى ءوز سوزىندە.
سونىمەن قاتار, جيىندا ادىلەتتىلىك, تەڭدىك جانە كونسەنسۋس, عالامدىق تولەرانتتىق پەن سەنىم, كونسترۋكتيۆتى كوپ پوليارلىق باعىتتارىنا ەرەكشە توقتالىپ, مۇنىڭ ءبارى بولاشاقتىڭ جاھاندىق ستراتەگياسىنىڭ قۇرامداس بولىگى ەكەندىگىن ەسكەرتتى.
ءوز كەزەگىندە ءسوز العان بۇۇ باس حاتشىسىنىڭ ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك ماسەلەلەر بويىنشا ورىنباسارى شا تسزۋكان V استانا ەكونوميكالىق فورۋمىنا بۇۇ باس حاتشىسى پان گي مۋننىڭ قۇتتىقتاۋ حاتىن وقىپ بەردى. «سوڭعى بەس جىلدا استانا ەكونوميكالىق فورۋمى باستى ەكونوميكالىق ماسەلەلەردى تالقىلاۋدا اسا ماڭىزدى جيىنعا اينالدى. جاھاندىق قاتىسۋشىلاردىڭ مەملەكەتتىك سەكتور وكىلدەرى, عالىمدار, بيزنەس, ەكونوميكا, مادەنيەت وكىلدەرىنىڭ باسىن قوساتىن فورۋم زامانىمىزدىڭ ەڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن قامتيتىن سىندارلى ديالوگ ءۇشىن تاپتىرماس الاڭ بولىپ تابىلادى. بۇگىنگى الەم ايتارلىقتاي پروبلەمالارمەن بەتپە-بەت كەلىپ وتىر: كليماتتىڭ وزگەرۋى, ەكونوميكالىق تەڭسىزدىك, جۇمىسسىزدىقتىڭ كۇرت ءوسۋى. كوپتەگەن ەلدەر قولدانىستاعى تارتىپكە ءۇمىتى مەن سەنىمىن جوعالتۋدا. حالىقارالىق جانە ۇلتتىق ينستيتۋتتارعا سەنىمسىزدىكتەر دە بارشىلىق. ال, قازىرگى ۋاقىتتاعى «ويىن ءتارتىبى» بارلىق قاتىسۋشىلار ءۇشىن تەڭ قۇقىلىقتى قامتىماۋى دا مۇمكىن. دەگەنمەن, بىزگە ورتاق كۇن ءتارتىبىن قالىپتاستىرىپ, سول ارقىلى ورنىقتى, ءادىل, قاۋىپسىز, ەركىن الەمدى قالىپتاستىرۋعا ءتيىسپىز. سوندىقتان دا, مەن استانادا باس قوسقان بارلىقتارىڭىزدان وسى باعىتتاعى جۇمىسىمىزدى, ءبىزدىڭ ورتاق ۇجىمدىق ءىسىمىزدى جاقسارتۋعا كومەكتەسەتىن ۇسىنىستار ازىرلەۋگە شاقىرامىن», – دەلىنگەن اتالمىش حاتتا.
«قازىر دۇنيەجۇزىنىڭ ەكونوميكاسى الاساپىرانعا تولى الماعايىپ كەزەڭدى باستان وتكەرۋدە. جاھاندى جايلاپ كەلە جاتقان داعدارىس تۇراقتى دامۋعا ەلەۋلى قاتەر توندىرمەي قويمايدى.وسىنداي ساتتە ءبىزدىڭ الەمدىك ەكونوميكانى بىرلەسە تالقىلاۋىمىز وتە ماڭىزدى. بۇنى بۇگىنگى فورۋمنىڭ ساپالى قۇرامىنان دا بايقاۋعا بولادى. استاناعا كەلگەن مەملەكەت باسشىلارى مەن ەكس-باسشىلاردى, ۇكىمەت باسشىلارى مەن الەمگە تانىمال ساياساتكەرلەردى, حالىقاارلىق ۇيىمدار باسشىلارىن, سونداي-اق, وسى فورۋمعا قاتىسىپ, ەلىمىزگە رەسمي ساپار جاساۋعا كەلگەن قازاقستان حالقى مەن مەملەكەتىنىڭ دوسى رەجەپ ەردوعانعا ەرەكشە العىس بىلدىرگىم كەلەدى», – دەدى ن.نازارباەۆ.
ايتا كەتەرلىگى, ءۇش كۇنگە سوزىلعان فورۋم شەڭبەرىندە يندونەزيا, گەرمانيا, تۇركيا ەلدەرىمەن حالىقارالىق بيزنەس فورۋمى اياسىندا جالپى سوماسى 2 ملرد. اقش دوللارىن قۇرايتىن بىرنەشە كەلىسىمدەرگە قول قويىلدى.
گۇلميرا ايماعانبەت
