قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ «» ستراتەگياسى قالىپتاسقان مەملەكەتتىڭ جاڭا ساياسي باعىتى» اتتى حالىققا ارناعان جولداۋىندا ەلىمىزدىڭ قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى مەن قارۋلى كۇشتەرىن جاڭعىرتۋ ماسەلەلەرىنە باسا نازار اۋدارىلدى. وندا ەلىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قازىرگى زامانعى قارۋ-جاراقپەن جانە تەحنيكالارمەن جابدىقتالۋ, سونداي-اق, جوعارى اسكەري دايىندىق جۇرگىزۋگە باسا ماڭىز بەرىلگەن.
وسى ورايدا ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋدەگى سىندارلى شەشىمدەردىڭ ءبىرى – مەملەكەت باسشىسىنىڭ 2014 جىلعى 21 ساۋىردەگى قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتى تۋرالى جارلىعى بولعانىن اتاپ ايتۋعا بولادى. جارلىق بويىنشا پرەزيدەنتتىڭ كۇزەت قىزمەتى مەن رەسپۋبليكالىق ۇلاننىڭ بىرىگۋى نەگىزىندە مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتى قۇرىلدى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتى قۇرىلعان كۇنىنەن باستاپ كۇزەتىلەتىن تۇلعالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن جانە نىسانداردىڭ قورعانىسىن قامتاماسىز ەتۋدەگى ارنايى جاۋىنگەرلىك ورگان رەتىندە كورسەتىلگەن باعدارلاما اياسىندا قويىلعان مىندەتتەردى ىسكە اسىرۋدا جاعاشا دامۋ باعىتىن ۇستاندى.
جالپى بۇل قىزمەتتىڭ ىرگەتاسى 1992 جىلى قالانىپ, ەلباسىنىڭ قاۋلىسىمەن پرەزيدەنتتىڭ كۇزەت قىزمەتى قۇرىلىپ, ونىڭ العاشقى باسشىسى رەتىندە گەنەرال-مايور سەرگەي سينيتسين تاعايىندالعان. پرەزيدەنتتىڭ كۇزەت قىزمەتىن ءار كەزەڭدە مايتالمان اسكەريلەر گەنەرال-پولكوۆنيك ءسات توقپاقباەۆ, گەنەرال-لەيتەنانت بولات باەكەنوۆ, گەنەرال-لەيتەنانت امانگەلدى شابدارباەۆ, گەنەرال-لەيتەنانت مۇحتار ايۋباەۆ جانە گەنەرال-مايور ءانۋار سادىقۇلوۆ باسقاردى. ال رەسپۋبليكالىق ۇلانعا ءار جىلدارى گەنەرال-مايور سەيىلبەك التىنبەكوۆ, گەنەرال-مايور تولەگەن ۇمبەتباەۆ, ادىلەت گەنەرال-مايورى بولات ىسقاقوۆ, گەنەرال-لەيتەنانت بولات جاناساەۆ, گەنەرال-لەيتەنانت اباي تاسبولاتوۆ, گەنەرال-لەيتەنانت مۇحتار ايۋباەۆ قولباسشىلىق جاسادى.
مەملەكەتتىڭ جوعارى باسشىلىعىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدە ولشەۋسىز تاجىريبە جيناقتاعان قىزمەتتىڭ باستى ميسسياسى – پرەزيدەنت قىزمەتىنىڭ ۇزدىكسىز جانە قاۋىپسىز جۇرگىزۋ جۇيەسىن قۇرۋ جولىمەن مەملەكەتتىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىن نىعايتۋعا قاتىسۋ بولدى. بۇل بۇلجىمايتىن مىندەت ابىرويمەن اتقارىلدى.
كۇزەتىلەتىن تۇلعالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ وزىندىك جۇيەسىن جاساقتاعان بەدەلدى اسكەري قۇرىلىم بولىپ ەسەپتەلەتىن قىزمەت ءوزىنىڭ ورنى مەن تيىمدىلىگىن ودان ءارى ارتتىرا بەردى. وعان سەبەپ – كۇزەتىلەتىن تۇلعالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدەگى كۇش-قۇرالداردىڭ بىرىگۋى, ياعني, ارنايى ماقساتتاعى ەرەكشە اسكەري قۇرىلىم ەسەبىندەگى ارنايى قىزمەت پەن جاۋىنگەرلىك كۇشكە يە رەسپۋبليكالىق ۇلان قىزمەتىنىڭ ءبىر ارناعا توعىسۋى. بۇل ءوز كەزەگىندە قۋاتتى جاۋىنگەرلىك قابىلەتى بار قۇرىلىمنىڭ دۇنيەگە كەلۋىنە ىقپال ەتتى.
قالىپتاسۋ جولدارىنان وتكەن مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتى نورماتيۆتىك بازانى جاساقتاۋ بويىنشا ءوز قىزمەتىن جەتىلدىرىپ, «مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتى تۋرالى» زاڭ مەن ەرەجەنىڭ قابىلدانۋىنا قول جەتكىزدى. وسىنىڭ ارقاسىندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتى تۋرالى» زاڭىنداعى جاڭالىقتار قىزمەتتىڭ ارنايى مەملەكەتتىك ورگان رەتىندەگى مارتەبەسىن بەكىتىپ, كۇزەتىلەتىن تۇلعالاردى قامتاماسىز ەتۋگە قاتىستى بىرقاتار ۇيىمداستىرۋ ماسەلەسىندەگى نەگىزگى مىندەتتەردى, سونداي-اق, مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتى قىزمەتكەرلەرىنە بەرىلەتىن قۇقىقتاردى ايقىنداۋعا نەگىز بولدى.
2014 جىلعى 1 جەلتوقسان – مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتى ءۇشىن مارتەبەلى ءارى تاريحي كۇن بولىپ سانالادى. وسى كۇنى ەلباسى مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتىنىڭ تۋى مەن «ايبىن» جانە «باتىر» پرەزيدەنتتىك پولكتەرىنىڭ جاۋىنگەرلىك شارتتارىن تابىستادى.
مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتىنىڭ تۋىن قارۋلى كۇشتەردىڭ جوعارعى باس قولباسشىسىنىڭ قولىنان مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتىنىڭ ءبىرىنشى باسشىسى گەنەرال-مايور امانتاي كۇرەڭبەكوۆ قابىلداپ الدى.
مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتىن دامىتۋدىڭ تاڭدالعان باعىتى بۇگىندە بۇل قابىلدانعان شەشىمنىڭ دۇرىس بولعانىن دالەلدەپ وتىر. كۇزەتىلەتىن تۇلعالار مەن نىسانداردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ شارالارىن جۇزەگە اسىراتىن قىزمەت ساربازدارىنىڭ قۇقىقتىق قورعالۋىن جەتىلدىرۋدىڭ ارقاسىندا بۇل باعىتتاعى ۇيىم قىزمەتىنىڭ ساپالى جۇرۋىنە كەدەرگى كەلتىرىپ كەلگەن زاڭنامالىق ماسەلەلەر ءوز شەشىمىن تاپتى.
وسى جاعدايلار نەگىزگى قايتا قۇرۋ پروتسەسىنىڭ اياقتالىپ, مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتى باسشىلىعىنىڭ «2050» ستراتەگياسىنىڭ شەڭبەرىندە العا قويىلعان مىندەتتەردى ءساتتى جۇزەگە اسىرۋ ماقساتىنداعى باسىم باعىتتاردى ايقىنداۋىنا مۇمكىندىك بەرىپ وتىر.
كۇزەتىلەتىن تۇلعالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى بەلگىلەنگەن تالاپتاردى ءتيىمدى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن بارلىق جاۋىنگەرلىك مىندەتتەردى ورىنداۋعا جاعداي جاساۋ باعىتىنداعى ۇيىمداستىرۋ جانە تاجىريبەلىك ءىس-شارالار كەشەنى جۇزەگە اسىرىلدى.
قىزمەت بارىسىندا كەزدەسەتىن ايقىن ءارى بولجالدى قاۋىپ-قاتەرلەردى, كۇزەت جانە نىسانداردى كۇزەتۋ بويىنشا جوعارى تالاپتار ەسكەرىلە وتىرىپ, رەسپۋبليكالىق ۇلاننىڭ بازاسىنداعى پرەزيدەنتتىك پولكتىڭ ءرولى كۇشەيتىلدى. بۇل مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتىنىڭ نەگىزگى مىندەتتەرىنە وراي جۇزەگە اسىرىلدى. ديۆەرسيالىق جانە تەرروريستىك اكتىلەرگە قارسى ءىس-قيمىل, الدىن الا تەرگەۋ قىزمەتى, كينولوگيا, پسيحولوگيالىق قامتاماسىز ەتۋ جانە وزگە دە باعىتتاعى بولىنىستەر دامۋدىڭ جاڭا ساتىسىنا كوتەرىلدى. وسى قاتاردا مەديتسينالىق قاۋىپسىزدىك, ەكولوگيالىق, رادياتسيالىق-حيميالىق جانە بيولوگيالىق قورعاۋ جۇيەسى دە بار.
سونىمەن قاتار قىزمەت باسشىلىعى قايتا قارۋلاندىرۋ جانە مەتاريالدىق-تەحنيكالىق قامتاماسىز ەتۋ باعدارلامالارىن جۇزەگە اسىرۋ ىسىنە ەرەكشە نازار اۋدارىپ وتىر. جاڭا كيىم ۇلگىسى, قوسىمشا مەرزىمدىك كيىم تۇرلەرى ەنگىزىلدى. جەتەكشى الەمدىك وندىرۋشىلەردەن جوعارى ساناتتى قارۋ, تەحنيكالىق جانە ارنايى قۇرالدار الىنۋدا.
مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتى جانىنان جاقىندا قۇرىلعان جاۋىنگەرلىك جانە ارنايى دايارلىق دەپارتامەنتىندە قىزمەتكەرلەردىڭ كاسىبي بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ شارالارى تۇراقتى جۇرگىزىلۋدە. سونىمەن بىرگە, قىزمەتكەرلەر بەدەلدى شەتەلدىك وقۋ ورتالىقتارىنا ارنايى دايىندىقتارعا جىبەرىلىپ وتىرادى. قىزمەتتىڭ وقۋ ورتالىعىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ قىزمەتكەرلەرى مەن اسكەري قىزمەتشىلەرىنىڭ, وزگە دە اسكەري جانە اسكەري قۇرالىمداردىڭ, قۇقىق قورعاۋ جانە ارنايى مەملەكەتتىك ورگاندار قىزمەتكەرلەرىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ باعىتىندا دايارلىق جانە قايتا دايىندىق جۇرگىزىلەدى. ساربازدار تاكتيكالىق ءىس-قيمىلدارىمەن وق اتۋدىڭ ادىستەمەلىك جاتتىعۋلارىن قىزمەتتىڭ جەكە قاراماعىنداعى «مايلان» پوليگونىندا شىڭداي تۇسەدى. اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ فيزيكالىق دايارلىعىنا اسا ماڭىز بەرىلەدى. سپورت شارالارىن وتكىزۋ جانە جارىستارعا قاتىسۋ داستۇرگە اينالىپ وتىر. قىزمەت قۇرامىندا 18 حالىقارالىق دارەجەدەگى سپورت شەبەرى, 200-دەن استام سپورت شەبەرى ابىرويلى قىزمەت ەتىپ ءجۇر.
مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتىنىڭ ساربازى ءۇشىن ابىرويلى جەتىستىك – «قارا بەرەت» يەگەرى اتانۋ. وسى قۇرمەتتى اتاق ءۇشىن ءار قىزمەتكەر ايانباي تەر توگەدى.
مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتىنىڭ كادر جۇمىسىنا اسا ماڭىز بەرىلىپ وتىر. بۇل ءوز كەزەگىندە جەكە قۇرامدى جوعارى كاسىبي مامانداردان جاساقتاۋعا, كادرلىق ساياساتتى اشىق جۇرگىزۋ قاعيداسىن ىسكە اسىرۋعا, ەڭ باستىسى, قىزمەتتىك-جاۋىنگەرلىك قىزمەتتىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا جول اشادى.
قىزمەتكەرلەردىڭ الەۋمەتتىك قامتاماسىز ەتىلۋىن دامىتۋ شەڭبەرىندە تۇرعىن ءۇي ماسەلەسىن شەشۋ, قىزمەتكەرلەردى جانە ولاردىڭ وتباسىنا مەديتسينالىق قىزمەت كورسەتۋ شارالارى جۇيەلى نەگىزدە جۇرگىزىلۋدە. بۇل شارالاردىڭ بارلىعى وسىنداعى مەديتسينالىق مەكەمەنىڭ بازاسىندا جۇزەگە اسىرىلادى. سونىمەن قاتار ساناتوريلىك-كۋرورتتىق ەم الۋ قىزمەتى دە ۇسىنىلادى.
كادرلىق الەۋەتتى قالىپتاستىرۋدا اعا بۋىن وكىلدەرىنە, ياعني, زاپاسقا شىققان ارداگەر مامانداردىڭ تاجىريبەسىنە جۇگىنۋ ءداستۇرى قالىپتاسقان. وسى رەتتە «مكق ارداگەرلەر وداعى» قوعامدىق بىرلەستىگى قۇرىلىپ, تاعىلىمدىق شارالار اتقارۋدا. مەملەكەت باسشىسى قىزمەت ارداگەرلەرىنىڭ ەلەۋلى ورنى جونىندە ايتقان سوزىندە: «قىزمەت ارداگەرلەرىن ەرەكشە اتاپ وتكىم كەلەدى, ولاردىڭ ارقاسىندا سىزدەردىڭ ۆەدومستۆولارىڭىزدىڭ ماڭىزدى كاسىبي داستۇرلەرى ساقتالىپ, جاس قىزمەتكەرلەرگە ۇلگى بولادى» دەگەن بولاتىن.
مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتىنىڭ جان-جاقتىلىعى وسىنداعى پرەزيدەنت وركەسترى مۋزىكالىق ۇجىمىنىڭ شىعارماشىلىق جۇمىسىنان دا كورىنەدى. اتالمىش ۇجىم وتانداستارىمىزدى اسكەري-پاتريوتتىق تاربيەلەۋگە, وتان قورعاۋشىسىنىڭ بەينەسىن قالىپتاستىرۋعا بەلسەندى قاتىسىپ ءجۇر. ەلىمىزدە, سونداي-اق, شەت ەلدەردىڭ باستى الاڭدارىندا ۇيىمداستىرىلاتىن قۇرمەتتى قاراۋىل روتاسى جانە پرەزيدەنت وركەسترىنىڭ ءداستۇرلى پلاتس-كونتسەرتتەرى سونىڭ ايعاعى. وسى ورايدا 2014 جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا ماسكەۋدەگى قىزىل الاڭدا وتكەن «سپاسسكايا باشنيا» اسكەري-مۋزىكالىق فەستيۆالىندە قول جەتكىزگەن جەتىستىگىن اتاپ ايتۋعا بولادى. پرەزيدەنت وركەسترى مەن قۇرمەتتى قاراۋىل روتاسىنىڭ قىزىل الاڭعا سالتاناتتى شىعۋى «ابىلاي حان» اتتى ارنايى تۋىندىمەن سۇيەمەلدەندى. وركەستر كونتسەرتىنە رەسەي, اقش, ۇلىبريتانيا, يتاليا, تۇركيا, اۆستريا, ەگيپەت, بەلگيا, مالايزيا, ءۇندىستان, باحرەين جانە باسقا دا ەلدەردىڭ كورەرمەندەرى قوشەمەت ءبىلدىردى.
مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتىنىڭ «ايبىن» جانە «باتىر» پرەزيدەنتتىك پولكتەرىنىڭ اسكەري قىزمەتكەرلەرى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ قاتىسۋىمەن وتەتىن حاتتامالىق ءىس-شارالاردى, شەتەل باسشىلارىمەن كەزدەسۋ جانە شىعارىپ سالۋ راسىمدەرىن جانە باسقا دا مەملەكەتتىك ماڭىزى بار ءىس-شارالاردى قامتاماسىز ەتۋ سەكىلدى ماڭىزدى مىندەتتەردى ابىرويمەن اتقارىپ كەلەدى.
تۇيىندەپ ايتقاندا, مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتىنىڭ ساردارلارى مەن ساربازدارى وزدەرىنە جۇكتەلگەن مارتەبەلى مىندەتتى مۇلتىكسىز اتقارىپ, ەلىمىزدەگى اسكەري قۇرىلىمداردىڭ الدىڭعى شەبىنەن كورىنىپ وتىر.
عالىم قوجابەكوۆ
