اپتا ساۋالى

كرەديتومانيا قانداي كەسەل؟

اقسىمبات تولەۋحانوۆا,
پسيحولوگ:

كرەديتومانيا – كادىمگى ناشاقۇمارلىق, ماسكۇنەمدىك سەكىلدى اۋرۋ. وكىنىشتىسى, قاراپايىم حالىق مۇنى ءالى دە جەتە تۇسىنگەن جوق.

ءبىر رەت نەسيە الىپ, ونى يگىلىگىنە جۇمساعان جان مىندەتتى تۇردە ەكىنشى رەت تاعى الادى. جانە ءبىر ەمەس, بىرنەشەۋىن قاتار الۋى دا مۇمكىن.

ءبىزدىڭ كەمشىلىگىمىز, نەسيەنى رەسىمدەگەندە «اقشا قولعا تيسە بولدى» دەگەن ويدا تۇرامىز. ال, بانكتىڭ ءبىر قۋلىعى – پايىزدىق كورسەتكىش, ۇستەمە اقى سەكىلدى مالىمەتتەردى وتە ۇساق ارىپتەرمەن جازىپ قويادى. كەلىسىمشارتتا كورسەتىلگەن تالاپتاردى ەكىنشى ورىنعا قوياتىندىقتان, مۇنى كوپ ادام بايقامايدى. قازاق «دانىككەننەن قۇنىققان جامان» دەيدى. ادامداردىڭ قۇنىققانى سونشالىق, ءوز اتىنا نەسيە العانىمەن قويماي, وزگەلەردىڭ اتىنان دا رەسىمدەپ, ارتىنان سازعا وتىرعىزىپ كەتەتىن وقيعالارعا كۋا بولىپ ءجۇرمىز.

ادام بويىنداعى كرەديتومانيا دەرتىنىڭ قاراپايىم بەلگىلەرى دەپ مەن مىنانى ايتار ەدىم: ماسەلەن, كۇندەلىكتى ومىردە كورىنگەننەن 100 تەڭگە, 50 تەڭگە سۇراپ جۇرەتىن جانداردى ءجيى كەزدەستىرۋگە بولادى. بۇل اقشانى وزدەرى قارىز دەپ سانامايدى. بىراق, 500 مىڭ تەڭگە ال, 5 تەڭگە ال, ءبارى دە شاريعات بويىنشا سەنىڭ موينىڭداعى قارىز بولىپ ەسەپتەلەدى. سوندىقتان, قارىز الۋدان, قارىزدى قايتارىمسىز قالدىرۋدان ساقتانايىق.

 جانسايا يمانبەكوۆا,
«حالىق بانكى» اق-نىڭ اعا باقىلاۋشى كاسسيرى:

مەن قىزمەت ەتەتىن بانك بولىمشەسىندە كۇنىنە كەم دەگەندە 6-7 ادام نەسيە رەسىمدەيدى. ولاردىڭ نەسيەگە الاتىن سومالارى ارقالاي. ال, وتە ءىرى كولەمدەگى سومانى  اپتاسىنا 7-8 ادام, كەيدە ودان دا كوپ ادام الىپ جاتادى.

ارنايى قۇجاتتاردى تولتىرۋ كەزىندە ولاردىڭ كوبى اقشانى وزدەرىنىڭ بيزنەس جوسپارلارىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن نەمەسە جيھاز, كولىك ساتىپ الۋ ءۇشىن قاجەت ەكەنىن كورسەتەدى. جاسىراتىنى جوق, اقشانى تەك وسى ماقساتتا جۇمسايتىندارى كەم دە كەم. ءوزىمىز كۋا بولىپ جۇرگەندەي, نەسيەگە العان اقشاسىنا توي-تومالاق وتكىزەدى, قىمبات قۇندىز تون ساتىپ الادى. بىراق ونىڭ اقشانى قايدا جۇمساعانىنا بانك باس اۋىرتپايدى, تەك ۋاقىتىلى تولەپ تۇرسا بولدى. سوندىقتان, نەسيەنى الماس بۇرىن ءاربىر ادام ماعان نەسيە نە ءۇشىن كەرەك, ماسەلەنى شەشۋدىڭ بۇدان وزگە دە جولدارى بار شىعار, قارىزىمدى جىلدار بويى جاۋىپ وتىرۋعا جالاقىم جەتە مە دەگەن ماسەلە توڭىرەگىندە جاقسىلاپ ويلانۋ كەرەك. وكىنىشكە وراي, قاراپايىم حالىق وسىنى ۇمىت قالدىرادى. بانك بەرگەن نەسيەگە تەگىن دۇنيە دەپ قارايدى. وسىنداي ساۋاتسىزدىقتان, جاۋاپسىزدىقتان كەلىپ كرەديتومانيا كەسەلى تۋىندايدى.

راس, نەسيەنىڭ ارقاسىندا جەكە بيزنەسىن اشىپ, تۇرمىسىن تۇزەپ العاندار دا بارشىلىق. ول ءۇشىن الدىن الا جوسپارىڭىزدى ءتۇزىپ, ەسەبىڭىزدى قۇرىپ العانىڭىز ابزال.