ارمانداي اسقاق استانا
استانا — وتانىمىزدىڭ جۇرەگى. استانا — ەۋروپا مەن ازيانىڭ ەسىگى. استانا — تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تاريحي شەجىرەسى. ال, وسى تاريحتى جاساۋشى — پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ. ەلوردانىڭ ءون-بويىندا ەلباسىنىڭ عاسىرلىق قولتاڭباسى, جاسامپازدىققا جەتەلەگەن جارقىن جەڭىسى جاتىر.
ازات ەلدىڭ ايبىنى
قازاق ەلىنىڭ تاۋەلسىزدىك شەجىرەسىندەگى تولايىم تابىستاردى تۇگەندەگەندە, اۋىزعا الدىمەن ورالاتىنى – استانا. اسىل تەكتى اتا-بابالارىمىزدىڭ ارمانى دا وسى ەدى. بار قازاقتىڭ باسىنا قونعان باعى بولدى بۇل استانا. قازاق قازاق بولعالى ءوز استاناسىن قايدا ورناتۋدى ءوزى شەشكەنى وسى. بۇرىن دا قازاقتىڭ استاناسى تالاي رەت ءوزگەرگەن. بىراق, مۇنىڭ ءبارى قازاقتىڭ ءوزىنىڭ ەمەس, وزگەنىڭ نۇسقاۋىمەن جۇزەگە استى.
ال, ازاتتىقتىڭ اق تاڭى اتقان تۇستا ەلباسى «ءتاۋەلسىز ەلمىز, ءتاۋەلسىز مەملەكەتتىڭ ءوز استاناسى بولۋى كەرەك» دەپ, سارىارقانىڭ سايىن دالاسىنا باس شاھاردىڭ قاداسىن قاعىپ, كۇللى الاش ارمانى مەن اماناتىن ورىندادى.
استانانى اۋىستىرۋ تاجىريبەسى – الەم حالىقتارىندا بار قۇبىلىس. زەرتتەۋشىلەردىڭ ايتۋىنشا, دۇنيەجۇزىندە مۇنداي شەشىمنىڭ 140-تان استام مىسالىن كەزدەستىرۋگە بولادى ەكەن. بىراق استانا اۋىستىرۋدىڭ ءبارى ءساتتى بولا بەرمەگەن.
ال, قازاقتىڭ ءوزى-ءوز بولىپ جاساعان باتىل قادامى وزىنە باق بولىپ قوندى.
استانانى كوشىرۋ يدەياسى العاش رەت مەملەكەت باسشىسىنىڭ اۋزىنان شىققان كەزدە كوپشىلىك مۇنى جاي ايتىلا سالعان سوزگە بالادى. 1990 جىلداردىڭ باسىندا ەلوردانى تۇرعىزۋ قيال سەكىلدى كورىنگەنى راس. جاڭا استانا تۇرعىزۋ ءۇشىن قىرۋار قارجى, ءىرى ينۆەستيتسيا قاجەت ەدى. ول كەزدە «بايتال ءتۇگىلى, باس قايعىمەن» جۇرگەن ەلدىڭ جاعدايى مۇشكىل-تۇعىن. ءوندىرىس اتاۋلى تۇرالاعان, حالىققا جالاقى مەن زەينەتاقى ءتولەۋگە بيۋدجەتتىڭ قاۋقارى تومەن كەز. ءمىنە, وسىنداي قيىن-قىستاۋ كەزەڭدە ەلباسى ەل استاناسىن اۋىستىرۋ ماسەلەسىن كۇن تارتىبىنە قويعاندا, جۇرتشىلىقتىڭ سەنبەي, ابىرجىپ قالعانى شىن. ءتىپتى, كەيبىر كەراۋىز باسىلىمدار «ەل كۇنىن كورە الماي قينالىپ وتىرعاندا, ەلوردا سالعانى نەسى مىنا قازاقتاردىڭ؟!» دەپ كەكەتە جازىپ جاتتى. ءبىراق, پرەزيدەنت ەلدىڭ كەلەشەگىنە ماڭىزدى وسى ۇسىنىسىنان اينىعان جوق. بۇل يدەياسىنىڭ توسىننان ەمەس, ءۇلكەن وي-تولعانىستان كەيىن تۋعانىن ەلباسى 1994 جىلعى 6 شىلدەدە ءوتكەن جوعارى كەڭەستىڭ پلەنارلىق ءماجىلىسىندە دايەكتى مىسالدارمەن, ويلى تۇجىرىمدارمەن ءدالەلدەپ شىقتى. ەلباسىنىڭ ءسوزىمەن ايتساق, «ەرتەدەگى ەر بابامىز ەدىگەدەن باستاپ, ايبىندى ابىلايعا دەيىنگى حاندارىمىزدىڭ ءبارى وسى ەسىل بويىندا وردا تىككەندەرى ءتىپتى دە تەگىن بولماسا كەرەك». نۇرسۇلتان ءابىشۇلى استانانى اۋىستىرۋ تۋرالى شەشىمىن قابىلدار تۇستا بۇرىنعى كورەگەن كونەكوزدەردىڭ دە وسيەتىن ەسكەرگەن ەكەن. ءايگىلى پولياك ساياحاتشىسى ادولف يانۋشكەۆيچتىڭ ءوزى «اقمولا – ءبۇكىل دالانىڭ بولاشاق استاناسى» دەگەن ەكەن ءوز جازبالارىندا.
ەلوردانى اۋىستىرۋ, ناقتى ءجۇزەگە اساتىن ءىس ەكەندىگىنە سوندا عانا كوزدەرى جەتكەن كوپشىلىكتىڭ ءپىكىرى ەكىگە جارىلدى. ءارينە, باستامانى قۇپتاعاننان قۇپتاماعاندارى باسىم بولدى. «جازى – مازاڭ, قىسى – قاتال, تار كوشەلەر مەن جەرگە كىرەردەي بولعان شىم ءۇيلەرى كوپ جۇپىنى قالا ءبىر ەلدىڭ استاناسى قالاي بولادى؟» دەپ تاڭقالىستى جۇرت. بۇل يدەيانى بۇلدىر ساعىمعا اينالدىرىپ, بولاشاعىنا كۇدىكپەن قاراعانداردىڭ قاراسى قانشا كوپ بولسا دا ەلباسى تاباندىلىعىنان تايعان جوق.
بار قازاقتىڭ باس قالاسى رەتىندە بايىرعى اقمولاعا تاڭداۋدىڭ ءتۇسۋى بەكەردەن-بەكەر ەمەس-ءتىن. جالپى, الەمدە قالىپتاسقان ءتارتىپ بويىنشا بەلگىلى ءبىر قالانىڭ استانا اتانۋى ءۇشىن ول 32 تالاپقا ساي بولۋى كەرەك ەكەن. اقمولا وسى ولشەمدەردىڭ تۇگەلىنە لايىق بولىپ شىققان.
بۇعان قوسا, كەڭەس ۇكىمەتى تۇسىندا تىڭ يگەرۋشىلەردىڭ قونىسىنا اينالعان اقمولادا جەرگىلىكتى ۇلتتى قۇراۋشى – قازاقتاردىڭ سانى كۇرت تومەندەپ كەتكەن ەدى. وسى ۇرىمتال تۇستى ۇتىمدى پايدالانىپ, ءوز ءمۇددەسىنە يكەمدەپ قالعىسى كەلگەن جات پيعىلدىلار دا قارا كورسەتىپ تۇردى.
استانانى كوشىرۋدەگى ەڭ باستى مۇرات تا سول, اتا-بابا مەكەنىن قازاقىلاندىرۋ, وعان كوز سۇعىن قاداي بەرگەن الدەكىمدەردىڭ بوتەن ويىنا بوگەت قويۋ بولاتىن.
ءارى گەوگرافيالىق جاعىنان الىپ قاراعاندا قازىرگى استانا – ەۋرازيا كەڭىستىگىنىڭ كىندىگىندە ورىن تەپكەن. ياعني, توعىز جولدىڭ تورابىندا ورنالاسقان شاھار سولتۇستىك پەن وڭتۇستىككە, باتىس پەن شىعىسقا ىقپال ەتۋ جاعىنان قولايلى بولدى. ونىڭ سىرتىندا ينفراقۇرىلىمداردى دامىتۋ جاعىنان, قورشاعان ورتا مەن سەيسميكالىق جاعدايى, ەڭبەك رەسۋرستارى ماسەلەسىنەن دە اقمولا باسقا قالالاردان وق بويى وزىق تۇردى.
تاۋەلسىز ەلدىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى — نۇرسۇلتان نازارباەۆ ەلىمىزدىڭ وسى قاق تورىندە ەلوردا سالىنۋ قاجەتتىگىن دەر كەزىندە بايقاپ, قيىن-قىستاۋ كەزەڭگە قاراماستان دۇرىس شەشىم قابىلداي ءبىلدى. بۇل شەشىمدى تىم تاۋەكەلشىل, باتىل قادام دەيتىنىمىز دە سوندىقتان.
ەلورداسىن اۋىستىرۋشى ەلدەر ەڭ الدىمەن ءوزىنىڭ ۇلتتىق ماقسات-مۇددەسىن ءبىرىنشى كەزەككە قويعانىن اڭعارۋعا بولادى. الاش استاناسىن كوشىرۋ دە وسىنداي ۇلتتىق ستراتەگيالىق ۇلى مۇراتتان تۋىندادى. ءسويتىپ, ەلباسىنىڭ 1997 جىلدىڭ 20 قازانداعى جارلىعىمەن بۇرىنعى اقمولا قالاسى 1997 جىلدىڭ 10 جەلتوقسانىنان باستاپ, قازاقستاننىڭ استاناسى ءمارتەبەسىن يەلەندى. ال, 1998 جىلدىڭ 10 جەلتوقسانىندا پرەزيدەنتتىڭ استانانى اقمولاعا كوشىرۋ تۋرالى جارلىعى كۇشىنە ەندى.
وسىلايشا, قازاق جەرىنە كوز الارتىپ, كوسەمسىگەندەردىڭ اۋزىنا قۇم قۇيىلدى. بۇكىل ءبۇتىن ءبىر ەلدىڭ استاناسىن «مەنىكى» دەپ مەنشىكتەپ الۋعا ەشكىمنىڭ دە باتىلى جەتپەس تە ەدى.
استانا ازات ەلدىڭ ايبىنىنا اينالدى. ەلوردانى كوشىرۋ – ەلىمىزدىڭ تاريحىنداعى ەرەكشە بەلەس بولدى. باعانالى باس وردا قازاق حالقىنىڭ مەرەيى مەن مارتەبەسىن بيىكتەتتى. الەم جۇرتشىلىعى قازاقستان دەسە – استانا, استانا دەسە – نازارباەۆ دەيتىن بولدى. مۇنىڭ ءوزى استانانىڭ ءون بويىندا ەلباسىنىڭ ەرەن ەڭبەگى مەن دارا قولتاڭباسى جاتقانىن اڭعارتسا كەرەك.
ەسىلدىڭ بويىنا ەل قوندىرعان
ەلباسى استانانى كوشىرۋ تۋرالى شەشىمىن جاريالاعان كەزدە جۇرتشىلىقتىڭ كوبى ەلوردانى سالۋعا كەمى 25-30 جىل ۋاقىت كەرەك دەپ ويلاسا كەرەك. ولاي ويلاۋى زاڭدى دا. كەزىندە ەسىلدىڭ سول جاعالاۋىندا ەل قونباق ءتۇگىلى, وڭ جاعالاۋىنداعى جاعداي دا شامالى ەدى. ءبىر كەزدەرى شاعىن شاھاردىڭ قانداي بولعانىن استاناعا العاش ءبىلىم قۋىپ كەلگەندەردىڭ ءبىرى رەتىندە ءبىز دە جاقسى بىلەمىز. 1997 جىلى العاش رەت اقمولاعا اياق ارتقاندا, كوزىمىزگە قوڭىرقاي كورىنگەن قالانى قومسىنىپ قالعانىمىز راس. كەش باتسا بولدى, تاس قاراڭعىلىق باساتىن تار كوشەلەر مەن جاۋىن جاۋسا مي باتپاقتانىپ كەتەتىن ويلى-شۇڭقىر ءوڭىر جانىڭدى جۇدەتىپ-اق جىبەرەتىن. ءبىز وقۋ ىزدەپ كەلگەن كەزدەگى تسەلينوگراد پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ دا جاڭادان ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى بولىپ قۇرىلا باستاعان كەزى. ول كەزدە بۇل وقۋ ورداسىنىڭ از ۋاقىتتىڭ ىشىندە قارقىندى دامىپ, ەلىمىزدەگى ەڭ بەدەلدى ءبىلىم وردالارىنىڭ بىرىنە اينالاتىنىن كىم بىلگەن؟! ال, قازىر وسى يدەيالاردىڭ تۇتاس ورىندالىپ وتىرعانىنا ءوزىمىز كۋا بولىپ وتىرمىز.
استانانى الەمدەگى اسەم شاھارلاردىڭ بىرىنە اينالدىرۋ العاشقى ساتتەن باستاپ-اق جۇزەگە اسىرىلا باستادى. ەلوردانىڭ باس جوسپارىن ازىرلەۋ كەزىندە باس قالانىڭ جۇرتتان ەرەك بەينەسىن قالىپتاستىرۋعا ايرىقشا ءمان بەرىلدى. استانانىڭ باس جوسپارىن ايقىنداعان ەسكيز-نوبايلاردىڭ بايقاۋى دا قاتاڭ وتكىزىلدى. وتاندىق مىقتى ساۋلەتشىلەردىڭ دە, الەمدىك تەڭدەسىز مامانداردىڭ دا تۋىندىلارى تارازىعا تارتىلدى.
حالىقارالىق دەڭگەيدەگى قازىلار القاسى ەسكيزدەردىڭ ءبارىن سارالاي كەلە, جاپوندىق ارحيتەكتور كەيشو كۋروكاۆانىڭ جوباسىن ۇزدىك دەپ تانىدى. وسى جوبا نەگىزىندە بولاشاق استانانىڭ قۇرىلىسى تۇرعىزىلا باستادى. ءۇش باعدارلامالىق كەزەڭگە بولىنگەن جۇمىستاردىڭ العاشقىسى 1998-2001 جىلدار ارالىعىن قامتيدى. وسى ۋاقىت ارالىعىندا كەزىندەگى قوڭىرتوبەل كەيىپتى شاھاردى اسەم استاناعا اينالدىرۋ ماقساتى تۇردى.
جوبا ءساتتى جۇزەگە استى. قىسقا شالىم مەرزىمنىڭ ىشىندە استانا توتىداي تۇرلەنىپ, بۇرىنعى ەسكى عيماراتتار كوز تانىماستاي وزگەردى.
كوشەلەرگە كورىك كىرىپ, مادەني وشاقتاردىڭ سانى كوبەيدى. ەلوردانىڭ «الەم قالاسى» اتانعانى دا وسى تۇس.
ەكىنشى كەزەڭ – 2001-2005 جىلدار ارالىعىندا ەسكى قالانىڭ ورنىنا جاڭا شاھار تۇرعىزىلدى. ياعني, كەزىندە ءبىرلى-جارىم عانا مەيرامحاناسى مەن مەيمانحاناسى, ازىن-اۋلاق دۇكەنى بولعان استانا جاڭاشا تۇرلەنىپ, ايشىقتى عيماراتتار بوي كوتەردى. تەك 1997-2007 جىلدار ارالىعىندا باس شاھاردا ۇزىن-ىرعاسى 25 جاڭا عيمارات سالىنعان ەكەن. بۇل ۇلكەن جەتىستىك ەكەنى انىق.
قاس-قاعىم ساتتە ءبىر قاداسىن قاعىپ ۇلگەرەتىن عيماراتتار استانانى الىپ قۇرىلىس الاڭىنا اينالدىردى.
دامۋدىڭ ءۇشىنشى كەزەڭىنە اياق باسقان ەلوردانىڭ بۇگىندە ەسكىسى ەستەن ءوشىپ, جاڭاسى جادىمىزدا جاڭعىردى. كوز الدىمىزدا كوركەيگەن شاھاردىڭ دامىلسىز دامۋ ديناميكاسى كۇللى الەمنىڭ نازارىن وزىنە اۋداردى. 1998 جىلى ەلوردامىزعا يۋنەسكو-نىڭ شەشىمىمەن «بەيبىتشىلىك قالاسى» دەگەن قۇرمەتتى اتاق بەرىلدى. بۇل جايدان-جاي بەرىلە سالاتىن ماندات ەمەس. ول — الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق, ساياسي ءجانە مادەني دامۋعا قىسقا مەرزىم ءىشىندە قولجەتكىزگەن جاس قالالارعا بەرىلەتىن اتاق.
ەركە ەسىلدىڭ بويىنا ەل قوندىرىپ, ءسان-سالتاناتى كەلىسكەن ءساۋلەتتى شاھار سالعان ەلباسىنىڭ بۇل ەڭبەگى تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ ەڭ ۇلكەن تابىسى, تاريحي جەڭىسى بولعانى انىق.
تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تىرەگى, وتانىمىزدىڭ جۇرەگى
استانا – ەلباسىنىڭ ءتول تۋىندىسى. ەلوردانىڭ ءار كىرپىشىن قالاۋعا پرەزيدەنتىمىز بار كۇش-قايراتىن, ىنتا-جىگەرىن سالدى. جۇرەك مەيىرىمىن, جان جىلۋىن, جاناشىرلىق سەزىمىن سىيلادى. ءار دامۋ قادامىن قالت جىبەرمەدى. «استانا – مەنىڭ قۋانىشىم, ماقتانىشىم. ونىڭ ءار عيماراتى قالاي سالىنعانى ماعان جاقسى تانىس» دەيدى ەلباسى ەلورداعا دەگەن ەرەك سۇيىسپەنشىلىكپەن. باس شاھاردىڭ قىسقا دا نۇسقا, قاي تىلدە دە ۇعىنىقتى ەستىلەتىن اۋەزدى اتاۋىن دا نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنىڭ ءوزى ۇسىنعانىن جۇرتشىلىق جاقسى بىلەدى. «بايتەرەك» مونۋمەنتى, نازارباەۆ ورتالىعى سىندى كەيبىر ايشىقتى عيماراتتاردىڭ العاشقى نوبايىن دا مەملەكەت باسشىسى ءوزى قاعازعا تۇسىرگەن. وسىلايشا ەلباسىنىڭ ءوزى ايالى الاقانىنا سالىپ وسىرگەن بەل بالاسى —استانا كوز تارتار كورىكتى, سىرباز دا سىمباتتى بولىپ ەر جەتتى. تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تىرەگىنە, وتانىمىزدىڭ جۇرەگىنە اينالدى. كۇنى كەشە بۇل شاھار قانداي ەدى, قازىر قانداي دارەجەگە جەتتى؟ ونىڭ دامۋ ديناميكاسىن سۋرەتتەۋگە ءتىل جەتپەيدى.
قازىرگى تاڭدا استانا – ناعىز قايناعان تىرشىلىك الاڭىنا اينالدى. كۇندىز-ءتۇنى دامىل تاپپايتىن شاھار ۇزدىكسىز دامىپ جاتىر. ءسان-سالتاناتى كەلىسكەن نەبىر تاڭعاجايىپ عيماراتتاردى كۇنى كەشە ءوڭىمىز تۇگىل, تۇسىمىزدە كورىپ پە ەدىك؟! قاي جاعىنان دا قارىشتاپ دامىعان ەلوردانى بۇگىندە ءبىر كورۋ ارمان.
قىسقا مەرزىم ىشىندە استانانى اباتتاندىرىپ, ايشىقتى شاھارعا اينالدىرۋ — ەلباسىنىڭ ەرەن ەرلىگى دەپ باعالايدى جۇرتشىلىق. ۇلتتىق يدەيانىڭ تەمىرقازىعى بولعان استانا بۇگىندە كۇللى الاشتىڭ ماقتانىشى.
ۇلان-عايىر ەلدىڭ كىندىگىندە مەملەكەتتىك ماڭىزى بار شەشىمدەر قابىلدانىپ, دامۋدىڭ داڭعىل جولىنا تۇسكەن جاس مەملەكەتىمىزدىڭ تاريحي شەجىرەسى جازىلىپ جاتىر. «تاۋەلسىزدىكتىڭ نەگىزگى ءمانى—تاريحتىڭ جاڭا بەتىن ءوز ەركىڭمەن, ءوز شەشىمىڭمەن باستاۋدا بولسا كەرەك. تاۋەلسىزدىك بىزگە جاڭا جولىمىزدى, ءوزىمىزدىڭ سونى سوقپاعىمىزدى تابۋعا زور مۇمكىندىك ۇسىندى. سول جاڭا جولىمىزدى ءبىز استانا ارقىلى تاپتىق. قازىرگى كەزدە استانا ءبىزدىڭ كەلەشەگىمىزگە قاتىستى ماڭىزدى شەشىمدەر قابىلدايتىن مەملەكەتىمىزدىڭ ساياسي ورتالىعى عانا ەمەس, ۇلتتىق رۋحىمىزدى ۇيىتىپ وتىرعان رۋحاني وردامىزعا دا اينالىپ وتىر. ءبىز عاسىرلار توعىسىندا تاۋەلسىز جاڭا مەملەكەت ورناتىپ, بايتاق ەلىمىزدىڭ ءدال ورتاسىنان باس قالامىز – استانانى سالدىق. بۇگىندە الەمدىك قاۋىمداستىق ءۇشىن قازاقستان مەن استانا اتاۋلارى ەگىز ۇعىمعا اينالىپ كەتتى. بۇل ۇعىم قارىشتاپ دامۋ مەن ءورىستى وركەندەۋدىڭ ونەگەلى ۇلگىسى رەتىندە ورنىقتى» دەيدى ەلباسى.
قازاقستاندىقتار ەلباسىنا قالاي سەنسە, ەلوردانىڭ كەلەشەگىنە دە سولاي سەنەدى. ەلدىڭ ءۇمىتى – ەلوردادا. باس شاھاردىڭ ءار جەتىستىگىنە ەلى ءسۇيىنىپ, ەرەكشە ىقىلاس تانىتىپ وتىر. كۇنى كەشە پاريجدەن قازاق ەلىنە ءسۇيىنشىلى حابار جەتكەنى ءمالىم. استانا «ەحرو — 2017» حالىقارالىق كورمەسىن وتكىزۋگە لايىق قالا رەتىندە تانىلدى. قازاقتىڭ استاناسىن قولداپ, 103 مەملەكەت داۋىس بەرگەن. مۇنىڭ ءوزى ەلوردانىڭ الەم الدىنداعى بەدەلىن كورسەتسە كەرەك. تمد مەملەكەتتەرىنەن ەشكىمگە مۇنداي باقىت بۇيىرماعان. ەندى استانامىزدىڭ بەدەلى تىپتەن اسقاقتاپ, اجارى ايشىقتالا تۇسەتىن بولدى. بۇل تۋرالى ەلباسىنىڭ ءوزى دە ايتتى: «ەحرو 2017» كورمەسىنە بەس ميلليونعا جۋىق ادام كەلەتىن بولادى. استانادا جاڭا ورتالىق, جاڭا برەند بولادى, ادەمى قۇرىلىستار سالىنادى. ەندى 2017 جىلعا دەيىن كوپ شارۋا اتقارۋىمىز كەرەك. مەنىڭ ويىمشا, ءبىز بۇل شارۋانى دا ەڭسەرىپ, ءتيىستى شارانىڭ ءبارىن جاسايتىن بولامىز».
ارينە, ايقىن ماقسات ورىندالۋى ءۇشىن ءار وتانداسىمىز ۇلەس قوسۋى كەرەك. ەلباسى سياقتى, استانا ومىرىندەگى كەز كەلگەن جەتىستىك پەن قولعا الىنعان ىسكە جاناشىرلىق تانىتىپ بەلسەنە ارالاسۋى كەرەك. نۇرسۇلتان ءابىشۇلى ەل استاناسىنىڭ قاي جاعىنان دا وزگە وڭىرلەرگە ۇلگى بولۋ كەرەكتىگىن, ەلوردانىڭ ءبىتىم-بولمىسى ادامداردىڭ جۇرەگىنە ماقتانىش سەزىمىن ۇيالاتاتىنداي بولۋ قاجەتتىگىن ءجيى ەسكە سالادى. الەمدىڭ دەڭگەيدەگى بەدەلدى جيىنداردىڭ الاڭىنا اينالعان استانا ءۇشىن بۇل ەرەكشە ماڭىزدى ماسەلە.
ەندەشە, ەلباسىنىڭ ءوزى سالىپ بەرگەن ەلوردانىڭ ەڭسەسى بۇدان دا بيىكتەپ, الەم الدىنداعى مەرەيى اسقاقتاي بەرسىن!
قىمبات توقتامۇرات