ەلوردانىڭ ەكونوميكالىق ءال-اۋقاتى جىل سايىن ەسەلەنۋدە. 2015 جىلى ونەركاسىپ كولەمى 343 ملرد تەڭگەنى قۇراعان. بۇگىندە استانا ونەركاسىبى رەسپۋبليكا بويىنشا ءوندىرىستىڭ ءوسۋ قارقىنى دەڭگەيىندە 3-ورىنعا تۇراقتادى. وڭدەۋ ونەركاسىبىندە 282,5 ملرد تەڭگەنىڭ ءونىمىن ءوندىرگەن. بۇل كورسەتكىش 2014 جىلمەن سالىستىرعاندا, 12 ملرد تەڭگەگە ارتقانىن بىلدىرەدى. ناقتى كولەم يندەكسى 5,9 پايىزعا وسكەن. بۇل تۋرالى استانا قالاسى ءماسليحاتىنىڭ كەزەكتى سەسسياسىندا ەلوردا اكىمىنىڭ ورىنباسارى ماليكا بەكتۇروۆا مالىمدەدى.
باس قالادا يندۋستريالدى-يننوۆاتسيالىق قىزمەتتى مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارى ءتيىمدى جۇزەگە اسىرىلىپ كەلەدى. وتكەن جىلى وڭدەۋ ونەركاسىبىندە ەڭبەك ونىمدىلىگى 32,8 مىڭ اقش دوللارىن قۇراپ, جان باسىنا شاققاندا 51,6 پايىزعا ءوستى. شيكىزات ەمەس ەكسپورت تاۋارلارىنىڭ كولەمى 1,5 ملرد اقش دوللارىنا تەڭ بولدى. شاعىن جانە ورتا بيزنەس ونىمدەرىن ءوندىرۋ كولەمى ەكى ەسەگە ۇلعايدى, ياعني, 3,2 ترلن تەڭگەگە جەتتى.
– قازىرگى كەزدە قالامىزدا شاعىن جانە ورتا بيزنەسپەن شۇعىلداناتىن ادامداردىڭ سانى 288 مىڭعا جەتتى. بۇل – ۇلكەن كورسەتكىش. ويتكەنى, ولاردىڭ سانى قالا تۇرعىندارىنىڭ ۇشتەن ءبىر بولىگىن قۇرايدى.
مۇنداي جەتىستىككە جەتۋ ەلوردادا يندۋستريالدى جانە يننوۆاتسيالىق قىزمەتتىڭ دامۋىنا قارجىلاي جانە قارجىلاي ەمەس قولداۋ كورسەتۋ شارالارىنىڭ بەلسەندىلىگىن بايقاتادى, – دەيدى قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى ماليكا ەرلانقىزى.
ونىڭ ايتۋىنشا, 2001 جىلى ەلباسى جارلىعىمەن جوعارى تەحنولوگيالىق باسەكەگە قابىلەتتى وندىرىستىك جانە زاماناۋي ينفراقۇرىلىمدى قۇرۋ, ينۆەستيتسيالاردى تارتۋ جانە قۇرىلىستا وزىق تەحنولوگيانى قولدانۋ ماقساتىندا «استانا – جاڭا قالا» ارنايى ەكونوميكالىق ايماعى قۇرىلدى. وندا ءبىرىنشى جانە ەكىنشى يندۋستريالدىق پارك, سونىمەن قاتار جاڭادان اكىمشىلىك ىسكەرلىك ورتالىق جۇمىس ىستەيدى.
ارنايى ەكونوميكالىق ايماق شەڭبەرىندە جاسالىنىپ جاتقان جوبالار ۇشان-تەڭىز. ماسەلەن, 2010-2014 جىلدار ارالىعىندا يندۋستريالاندىرۋ كارتاسى اياسىندا 22 جوبا ىسكە اسىرىلعان. 3000-عا جۋىق جاڭا جۇمىس ورىندارى قۇرىلدى. 2015 جىلدىڭ وزىندە يندۋستريالاندىرۋ كارتاسىنداعى كاسىپورىندارمەن وندىرىلگەن ءونىم كولەمى 145 ملرد تەڭگەنى قۇرادى. بۇل 2014 جىلمەن سالىستىرعاندا 1,6 ەسەگە وسكەنىن كورسەتەدى.
«ءبىز 2015 جىلى وتاندىق ءوندىرۋشىلەردى قولداۋ ماقساتىندا ۇلتتىق كومپانيالارمەن بىرلەسىپ, جالپى سوماسى 102,1 ملرد تەڭگەگە جەتەتىن 10 مەموراندۋمعا قول جەتكىزدىك. قازىرگى كەزدە 150 كەلىسىمشارتقا قول قويىلدى. بارلىعى دا قازاقستاندا وندىرىلگەن تاۋارلاردى وزدەرىنىڭ جوبالارىنا پايدالانادى. ال, «ەكسپو» جوباسى بويىنشا 50 ملرد تەڭگەنى قۇرايتىن 67 كەلىسىمشارت جاسالدى, بارلىق تاۋارلار استانادا جانە قازاقستاندا وندىرىلەتىن بولادى» دەيدى اكىم ورىنباسارى.
بەلگىلى بولعانداي, بۇگىندە ءبىرىنشى يندۋستريالدىق پارك اۋماعىندا ينۆەستيتسيا كولەمى 86,5 ملرد تەڭگەنى قۇرايتىن 62 جوبا ىسكە اسىپ جاتىر. 2014-2015 جىلدارى 24 جوبا قولعا الىندى. ولاردىڭ 31-ءى پايدالانۋعا بەرىلسە, 16 نىساننىڭ قۇرىلىسى ءجۇرىپ جاتىر. ال, 15 جوبا جوبالاۋ كەزەڭىندە.
سونىمەن قاتار, ءماسليحات سەسسياسىندا 2015 جىلى جالپى كولەمى 35,8 گەكتاردى قۇرايتىن 4 جوباعا بەرىلگەن جەر تەلىمىنىڭ كۇشى جويىلعانى جونىندە ايتىلدى. ەندى بوساعان سول جەرلەرگە جاڭادان 16 ينۆەستيتسيالىق جوبا ورنالاستىرىلاتىن بولادى.
استانادا جىل باسىنان بەرى 3 كاسىپورىن پايدالانۋعا بەرىلگەن. جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن تاعى 7 جوبا ىسكە قوسىلادى دەپ جوسپارلانادى.
ينۆەستيتسيا كولەمى 42,8 ملرد تەڭگەنى قۇراسا, جاڭادان 900 جۇمىس ورنى اشىلاتىنى حالىقتى قۋانتادى.
– قازىرگى كەزدە 2-يندۋستريالدىق پاركتىڭ جوباسىمەن اينالىسىپ جاتىرمىز. جالپى, ماركەتينگتىك زەرتتەۋلەر جۇرگىزىلدى, ول بويىنشا پاركتە قانداي كاسىپورىندار بولاتىنى بەلگىلەندى. ونىڭ ىشىندە ماشينا جاساۋ, حيميا, فارماتسەۆتيكا, مەتاللۋرگيا, ەلەكترونيكا, تاماق ءوندىرۋ جانە قۇرىلىس ماتەريالدارى مەن لوگيستيكا سالالارىنداعى ونەركاسىپتەر بار. بۇل بويىنشا 18 مىڭعا جۋىق جۇمىس ورنى اشىلادى دەپ سەنەمىز, – دەدى ءوز بايانداماسىندا ماليكا بەكتۇروۆا.
اتاپ وتكەن ءجون, ينۆەستورلارعا جاڭادان كاسىپورىن سالۋعا 157 گەكتار جەر تەلىمدەرى بەرىلەدى, 9 گەكتار جەرگە عىلىمي-زەرتتەۋ جۇرگىزەتىن عيماراتتار سالىنادى ەكەن. سوندىقتان, جوبانىڭ تەحنيكالىق نەگىزدەمەسى ازىرلەنۋدە.
شاعىن جانە ورتا بيزنەس يەلەرىنە باعىتتالعان نەسيە باعدارلامالارى دا ءساتتى جۇرگىزىلۋدە ەكەنىن باسا ايتقان ءجون. استانا رەسپۋبليكا بويىنشا نەسيەنى كەپىلدەندىرۋدە ءبىرىنشى ورىندى يەلەنەدى. پايىزدىق مولشەرلەمەنى سۋبسيديالاۋدا ەكىنشى ورىنعا شىققان. كاسىپكەرلەردى وقىتۋ, توپ مەنەدجەرلەردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ, بيزنەستى جۇرگىزۋ بويىنشا سەرۆيستىك قولداۋ, رۇقسات قۇجاتتامالارىن الۋعا بۋحگالتەرلىك سالىق ەسەبىن جۇرگىزۋ ءجونىندە كەڭەس بەرۋ جانە تاعى باسقا قىزمەتتەر جۇزەگە اسۋدا.
كۇن تارتىبىندە العا قويعان جوسپارلار دا ايتىلدى. 2016 جىلعا ارنالعان جوسپاردىڭ ءبىرى – ىشكى ءونىمنىڭ جالپى دەڭگەيىن ساقتاۋ. مەملەكەتتىك بيۋدجەتكە تۇسەتىن سالىق كولەمدەرىن 1 ترلن تەڭگەگە دەيىن جەتكىزۋ. ونەركاسىپ ءوندىرىسىنىڭ كولەمىن 10 پايىزعا ۇلعايتۋ. مىنە, قالا بيلىگى وسى مىندەتتەردى ورىنداۋعا بار كۇش-جىگەرىن سالادى.
جيىن سوڭىندا قالا باسشىسىنىڭ ورىنباسارى جەرگىلىكتى باعدارلامانى ىسكە اسىرۋ جۇمىستارى بۇدان ءارى دە جالعاسا بەرەتىنىن جەتكىزدى.
گۇلميرا ايماعانبەت
