كۇز كەلسە, ونەر سۇيەر قاۋىم تەاتر جاققا ەلەڭدەي باستايدى. ءداستۇر بويىنشا وسى كەزدە ونەر وردالارى جاڭا ماۋسىمدارىن اشادى. بيىل دا ەلوردالىق ساحناگەرلەر كورەرمەنگە كوپتەگەن رۋحاني تارتۋ ازىرلەپ وتىر.
«اتيللا» – الەمدىك پرەمەرا
بيىل ەلىمىزدىڭ مادەني ومىرىندەگى ءىرى وقيعانىڭ ءبىرى – «استانا وپەرا» تەاترىنىڭ اشىلۋى بولعانى بەلگىلى. ورتالىق ازيا كولەمىندەگى بالاماسى جوق وسى ۇلكەن وپەرا جانە بالەت تەاترى 21 قازان كۇنى دجۋزەپپە ۆەرديدىڭ «اتيللا» وپەراسىمەن الەمدىك تۇساۋكەسەرىن جاساعالى وتىر. قويىلىمنىڭ باس رەجيسسەرى – سانكت-پەتەربۋرگتەگى اتاقتى ماريا تەاترىنىڭ جەتەكشىسى ۆالەري گەرگيەۆ, قويۋشى-سۋرەتشىسى يتاليالىق ستسەنوگراف, كوستيۋم سۋرەتشىسى, پاريجدەگى «وپەرا باستيليا» جانە «وپەرا گارنەدە» تالاي مارتە تابىستى پرەمەرا قويعان پەر لۋيدجي پيتستسي.
اتيللانىڭ پارتياسىن «مەتروپوليتەن وپەرادا» ءان شىرقاعان باشقۇرتتىڭ باس ءسوليسى يلدار ابدىرازاقوۆ ورىنداماق.
دج. ۆەرديدىڭ ايگىلى وپەراسى العاش رەت 1846 جىلدىڭ 17 ناۋرىزىندا لا فەنيچە تەاترىندا (ۆەنەتسيا) تۇساۋى كەسىلگەن ەكەن. كورەرمەننىڭ كوڭىلىنەن شىققان جاۋھار تۋىندىنى كەيىن دۇنيەجۇزىنىڭ ايگىلى تەاترلارى ءىلىپ اكەتىپ, ءوز ساحنالارىنا الىپ شىققان. «اتيللا» ءالى كۇنگە دەيىن ارەنو دي ۆەرونا, گراند وپەرا, مەتروپوليتەن وپەرا, لا سكالا تەاترلارى رەپەرتۋارىندا ساقتالعان.
نە دەسەك تە, بۇل وپەرا كورەرمەنگە ەرەكشە تارتۋ بولعالى تۇر. ايتپاقشى, الەمدىك پرەمەرا شەڭبەرىندە «Attila» (1846 ج.) وپەراسى العاشقى ساحنالانعاننان بەرگى ەكسپوناتتارىنىڭ كورمەسى وتەدى دەپ جوسپارلانۋدا. بۇل تاماشا سىيدى La Fenice (ۆەنەتسيا) تەاترى ۇسىنادى.
«اباي» تراگەدياسىمەن اشىلادى
قاللەكي اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترى XXIII ماۋسىمىن 2 قازان كۇنى م.اۋەزوۆتىڭ «اباي» تراگەدياسىمەن اشادى.
بيىل ءبىرتۋار تۇلعا, قازاق تەاترى ونەرىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى قاليبەك قۋانىشباەۆتىڭ تۋعانىنا – 120 جىل. وسىناۋ مەرەيتوي قۇرمەتىنە ماۋسىماشار كۇنى ساعات 16.30-دا «ابىز اكتەر, قاللەكي» اتتى دوڭگەلەك ۇستەل وتەتىنىن دە ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك.
ال «اباي» تراگەدياسىنا ورالساق, بۇل قويىلىمنىڭ ەلوردالىق تەاتر ساحناسىندا 2009 جىلى تۇساۋى كەسىلگەن. جالپى بۇل تۋىندى ەلىمىز بويىنشا العاش رەت 1940 جىلى ساحنالانعان. ول كەزدە ابايدى «ءبىر ءوزى – ءبىر تەاتر» اتانعان تۋما تالانت قاليبەك قۋانىشباەۆتىڭ ءوزى سومداعان ەكەن. ال استانا تەاترىنداعى «ابايدىڭ» رەجيسسەرى – الىمبەك ورازبەكوۆ. ساحناعا ەكى اباي شىعادى, ءبىرى – دانا اباي, ەكىنشىسى – جاس اباي. دانا اباي رولىندە قر حالىق ءارتيسى تىلەكتەس مەيراموۆ ويناسا, جاس اباي وبرازىن تالانتتى اكتەر نۇركەن وتەۋىلوۆ سومدايدى.
قانشا زامان وتسە دە وزەكتىلىگىن جويمايتىن م.اۋەزوۆ دراماتۋرگياسى كورەرمەن ءۇشىن دە كوكەيكەستىلىگىن جوعالتپاعانى انىق.
بولمىسى بولەك «رومەو مەن دجۋلەتتا»
استاناداعى م.گوركي اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق ورىس دراما تەاترى 113-ءشى ماۋسىمىن 18 قازان كۇنى ۋ.شەكسپيردىڭ «رومەو مەن دجۋلەتتا» سپەكتاكلىمەن اشاتىن بولادى. بۇل – قويىلىمنىڭ وسى تەاتر ساحناسىنداعى تۇساۋكەسەرى دە.
قوس عاشىقتىڭ حيكاياسىن باياندايتىن شىعارمانىڭ رەجيسسەرى – بىشكەكتەگى ش.ايتماتوۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك ۇلتتىق ورىس دراما تەاترىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى نۇرلان اسانبەكوۆ. ال قويۋشى-سۋرەتشىسى – قىرعىزستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى يۋلداش نۇرماتوۆ. شەكسپيردىڭ اتاقتى تراگەدياسىن قىرعىزستاندىق رەجيسسەر قالاي ساحنالايدى ەكەن؟ نۇرلان اسانبەكوۆتىڭ ءوزى سپەكتاكل قاي جاعىنان دا ەشكىمگە ۇقسامايتىن تىڭ تۋىندى بولاتىنىنا ۋادە بەرىپ وتىر. قويىلىمداعى تريۋكتەردى ورىندايتىن ءبىر اكتەردىڭ ءوزى كورەرمەنگە توسىن سىي بولعالى تۇر. ول – ايگىلى كاسكادەر نۇربەك بولوتوۆ. ونىڭ ەسىمى جۇرتشىلىققا «كوشپەندىلەر», «مونعول», «كۇندىزگى شولعىنشى». «رەكەتير» سىندى فيلمدەرمەن جاقسى تانىس.
ونەر سۇيەر قاۋىم «رومەو مەن دجۋلەتتا» تراگەدياسىن ماۋسىماشار كۇننەن باسقا, 19 جانە 20 قازان كۇندەرى تاماشالاي الادى.
قىمبات نۇرعالي
