ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندە ەلوردادا ازىق-تۇلىك باعاسىن تۇراقتاندىرۋا ارنالعان بريفينگ ءوتتى.
«استانا قالاسىنىڭ اكىمى ارنايى جيىن وتكىزىپ, الەۋمەتتىك ماڭىزى جوعارى ازىق-تۇلىك تۇرلەرىنىڭ باعاسىن تۇراقتاندىرۋعا قاتىستى ناقتى تاپسىرمالار بەردى. ەڭ ءبىرىنشى اكىمدىك جانىنان ازىق-تۇلىك باعاسىن قاداعالايتىن جەدەل شتاب قۇرىلدى. شتاب كۇن سايىن ازىق-تۇلىك باعاسىنا ءۇش مەزگىل مونيتورينگ جۇرگىزىپ وتىرادى. جۇرگىزىلگەن مونيتورينگ ناتيجەسىندە جيىرمادان استام الەۋمەتتىك ماڭىزدى تاۋار تۇرلەرىنىڭ باعاسى وسكەندىگى انىقتالىپ وتىر», – دەپ باستادى ءوز ءسوزىن استانا قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى اندرەي لۋكين.
ونىڭ ايتۋىنشا, ءبىرىنشى سورتتى نان باعاسىن وندىرىسشىلەر ءوسىرىپ وتىر ەكەن. ويتكەنى, ولار پايدالاناتىن شيكىزات باعاسى كوتەرىلگەن, ەكىنشىدەن وتكەن جىلدان باستاپ استىقتى سۋبسيديالاۋدىڭ توقتاتىلۋى دا سەبەپ بولعان. سول سەبەپتەن «ساپا نان» جشس ناننىڭ ءوندىرۋ باعاسىن 60 تەڭگەدەن 70 تەڭگەگە كوتەرگەن. ونىڭ بولشەك ساۋداداعى قۇنى 80 تەڭگەگە جەتىپ وتىر. ءبىرىنشى سورتتى ۇن باعاسىنىڭ كوتەرىلۋى – وندىرىسشىلەردىڭ شيكىزات قۇنىن 7 پايىزعا قىمباتتاۋى جانە استىققا سۋبسيديانىڭ توقتاتىلۋى سالدارىنان ورىن العان. ەندى قانت باعاسىنىڭ قىمباتتاۋى ونىڭ جەتكىزىلۋ قۇنىنىڭ كوتەرىلۋىنە بايلانىستى ەكەن. نەگىزگى جابدىقتاۋشىلاردىڭ ءبىرى – «تساسك» جشس ءبىر توننا قانت باعاسىنىڭ 354 دوللاردان 477 دوللارعا جوعارىلاۋىنا بايلانىستى جەتكىزۋ قۇنىن وسىرۋگە ءماجبۇر بولعان.
وسىمدىك مايى دا قازىر ساۋدا نۇكتەلەرىندە قىمباتتادى. «ەۆرازيا فۋدس كورپورەيشن» كومپانياسى نەگىزگى قۇندى 10,80 پايىزعا وسىرۋىنە بايلانىستى استاناعا وسىمدىك مايىن جەتكىزۋمەن اينالىساتىن ەكى كاسىپورىن تاۋار قۇنىن ەرىكسىز قىمباتتاتىپتى. ونىڭ ۇستىنە «ماي» اق-دا ءوندىرۋ باعاسىن كوتەرگەن.
تاۋىق ەتى مەن جۇمىرتقاسىن وندىرۋمەن اينالىساتىن «قازگەرقۇس» جشس مەن «شاڭىراق» باسقارۋشى كومپانياسى دا تاۋارلارىنىڭ ءوندىرۋ باعاسىن جوعارىلاتقان. بۇعان قوسا, شەتەلدەن كەلەتىن ومىندەردىڭ دە نەگىزگى باعاسى 11,9 پايىزعا كوتەرىلسە كەرەك. سونداي-اق بۇگىندە كۇرىشتىڭ باعاسى دا ءوستى. استاناعا قىزىلوردا وبلىسىنان كۇرىش جەتكىزۋمەن اينالىساتىن «ابزال» جشس جەتكىزۋ باعاسىن قىمباتتاتقان كورىنەدى. سەبەبى, ول جاقتاعى وندىرىسشىلەر ءونىم قۇنىن ءسال قىمباتتاتقان. بۇگىندە كۇرىشتىڭ جالپى قىمباتتاۋى 27,70 پايىز بولىپ وتىر. شىعىس قازاقستان وبىلسىنان جارمالاردىڭ جەتكىزىلۋى توقتاپ قالۋى سالدارىنان ەلورداداعى ءونىم باعاسى 24 پايىزعا كوتەرىلىپتى. كوكونىس تۇرلەرىنىڭ قىمباتتاۋىنا بىلتىرعى ءونىمنىڭ ازايىپ, بيىلعىسىنىڭ ءوندىرۋ قۇنى ارتۋى سالدارىنان ورىن العان.
«جالپى, ەلىمىز بويىنشا الىپ قارايتىن بولساق, استاناداعى باعانىڭ قىمباتتاۋى ورتاشا دەڭگەيدە ەكەنىن كورەمىز. ماسەلەن, ەلوردادا وسىمدىك مايى 9,70 پايىزعا قىمباتتاسا, وڭتۇستىك وڭىرلەردە ونىڭ قۇنى 32,4 پايىزعا كوتەرىلگەن. قاراقۇمىق جارماسى قوستاناي قالاسىندا 72 پايىزعا قىمباتتاسا, استانادا ونىڭ كەلىسى 24 پايىزعا كوتەرىلدى. سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا نان باعاسى 46 پايىزعا كوتەرىلگەن بولاتىن, ەلوردادا 22 پايىزعا قىمباتتادى. سالىستىرمالى تۇردە ازىق-تۇلىك باعاسىن وسىلاي جالعاستىرۋعا بەرۋگە بولادى. مۇنىڭ ءبارى بىزگە استانادا ازىق-تۇلىكتىڭ باعاسى ورتاشا دەڭگەيدە ەكەنىن كورسەتەدى», – دەدى قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى.
اندرەي لۋكين بۇدان سوڭ ازىق-تۇلىك باعاسىن تۇراقتاندىرۋ باعىتىندا اكىمدىكتىڭ قولعا الىپ جاتقان جۇمىستارى جونىندە باياندادى. استانا قالاسى اكىمىنىڭ تاپسىرماسىمەن ەندى ەلوردادا ازىق-تۇلىك جارمەڭكەسى كۇن سايىن وتكىزىلەدى ەكەن. بۇعان دەيىن سەنبى-جەكسەنبى كۇندەرى عانا وتكىزىلگەن ەدى. بۇگىنگە دەيىن اكىمدىكتىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن قىرىق شاقتى جارمەڭكە وتكىزىلىپ, وندا ميلليون تونناعا جۋىق اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرى بازارداعى باعادان 10-15 پايىزعا ارزانعا ساتىلعان.
باعانى تۇراقتاندىرۋعا بايلانىستى ەكىنشى قولعا الىنعان شارا – قالادان اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ جارمەڭكەسىن وتكىزۋگە قوسىمشا تاعى التى ورىن بولىنگەن. بۇل ورىندارعا اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وندىرۋشىلەر تىكەلەي شىعىپ, حالىققا تاۋارىن ۇسىنا الادى. اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن جەتكىز بويىنشا ەلىمىزدىڭ سەگىز ايماعىمەن استانالىق اكىمدىك ارنايى كەلىسىمشارت جاساسقان. ەندى الماتى, جامبىل, اقمولا, شىعىس قازاقستان وبلىستارى, پاۆلودار, قىزىلوردا, اقتوبە جانە سقو اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارىن وندىرۋشىلەر ونىمدەرىن استاناعا جەتكىزۋدە ەشقانداي كەدەرگى كورمەيدى. جالپى استاناعا تاۋار وندىرۋشىلەردىڭ ساۋدا نۇكتەلەرىنە تىكەلەي شىعۋىنا بارلىق جاعداي جاسالعان. جارمەڭكەدە ساتىلاتىن تاۋار تۇرلەرىنىڭ ءتىزىمى كەڭەيىپ, ونىڭ قاتارىنا شاي, قانت, جارما, ماكارون ونىمدەرى, وسىمدىك مايى قوسىلعان.
«ازىق-تۇلىك باعاسىنا كۇندەلىكتى مونيتورينگ جۇرگىزۋ بارىسىندا تاۋار باعاسىن نەگىزسىز قىمباتتاتقاندارعا قاتاڭ اكىمشىلىك شارالار قولدانىلادى. ونداي جاعدايلاردى بايقاعاندار استانا قالاسى اكىمدىگىنە, ءتيىستى دەپارتامەنتتەرگە حابارلاسۋىنا بولادى. ءبىز بىردە-ءبىر جاعدايدى نازاردان تىس قالدىرمايمىز», – دەدى اندرەي لۋكين ءسوزىنىڭ سوڭىندا.
مەڭدوللا شامۇراتوۆ
