رۋحانيات

داريعا جىردىڭ داۋرەنى

قر ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحاناسىندا «داريعا جىردىڭ داۋرەنى» اتتى اقىن مارفۋعا بەكتەمىروۆانى ەسكە الۋ كەشى ءوتتى. كەشكە جينالعاندار ادەبيەتتىڭ پوەزيا, پروزا, ساتيرا, كوركەم اۋدارما جانرلارىندا قالام تەربەگەن جانە جۋرناليستىك جۇمىسىمەن تانىلعان قالامگەردىڭ جارقىن بەينەسى, شىعارماشىلىعى تۋرالى ءسوز ساباقتادى. جەتكىنشەكتەر اقىننىڭ وتان, تۋعان جەر تۋرالى جىرلارىن وقىپ, اقىن ولەڭدەرىنە جازىلعان اندەردى شىرقادى.

مارفۋعا بەكتەمىروۆا قازاق پوەزياسى كوشىنە وتكەن عاسىردىڭ سەكسەنىنشى جىلدارى ىلەستى. شىعارماشىل جانداردىڭ رەسپۋبليكالىق «جىگەر» فەستيۆالىندە تالانتىمەن كوزگە ءتۇسىپ, لاۋرەات اتاندى. بىرقاتار ۇجىمدىق جيناقتارعا ولەڭدەرى ەنگەننەن كەيىن «جانارى ءجاۋدىر دۇنيە», «ايدىنىم مەنىڭ», «عاشىق جۇرەك», «ەڭلىكگۇل», «مەنىڭ اتلانتيدام», «اققۋىم مەنىڭ, قايداسىڭ؟», «وزەرا دۋشي», «بەلىي پارۋس مەچتى» اتالاتىن جەكە كىتاپتارى جارىق كوردى. ەسكە الۋ كەشىندە الدىمەن ءسوز العان اقىن, حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعىنىڭ يەگەرى سەرىك تۇرعىنبەكۇلى اقىندى كوزى تىرىسىندە ارداقتاۋ, وعان قۇرمەت كورسەتۋ ماسەلەسىن كوتەردى.
– كوكشە وڭىرىندە ەركەش يبراھيم دەگەن تاماشا اقىن ءومىر ءسۇردى. ونىڭ ولەڭدەرى, ءان ماتىندەرى, داستاندارى تۋرالى ۇزاق تولعاۋعا بولادى. قادىر مىرزاليەۆ, تۇمانباي مولداعاليەۆ ەركەشتىڭ الدىنان كەسىپ وتپەيتىن. بۇل اقىن ءوز الدىنا عافۋ مەن سىربايدى قاتتى قاستەرلەدى. ماسەلەن, سىربايدىڭ 50 جىلدىعى كەزىندە سىر اعانى ەلگە ءوزى باستاپ باردى. ءبىز قازىر ەركەش سىندى تالانتتى اقىندى ۇمىتىپ بارا جاتىرمىز. ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحانادا وسىنداي كەش ۇيىمداستىرىلماعاندا, مارفۋعانى دا ەسكە الماس پا ەدىك؟ كىتاپحاناعا سول ءۇشىن العىس ايتامىن. وسىنداي يگى ءداستۇر جالعاسسا ەكەن دەگەن تىلەگىم بار, – دەدى سەرىك اقىن.
قازاق قىزدار پوەزياسىنىڭ ارعى-بەرگى تاريحىن, ايەل زاتتى اقىنداردىڭ قولتاڭباسىن ءسوز قىلعاندا, ارقايسىسىنىڭ ءوز ەرەكشەلىگى بار. سەرىك تۇر­عىنبەكۇلى ونى دا تارقاتىپ: «تاۋدى بۇزىپ, تاستى جاراتىن فاريزانىڭ ورنى بولەك. اعىل-تەگىل اقۇشتاپتىڭ ءۇنى ەرەك. قىز اقىندار ءبىرىن-ءبىرى قايتالامايدى. ال, مارفۋعا بەكتەمىروۆانىڭ پوەزياسىندا بۇلاقتىڭ سىڭعىرى, قۇراقتىڭ سىبدىرى, كۇننىڭ شۋاعى, ءوزى وسكەن بۋرابايدىڭ بۇكىل بولمىسى كورىنىس تابادى. اقىننىڭ ولەڭدەرىڭ وقىپ وتىرىپ, ونىڭ ءار تاسىن اۆتوردىڭ ءوزى قولىمەن قالاعانداي ەلەستەتىپ, تاڭعالاسىڭ. وسى تۇرعىدان ال­عاندا, مارفۋعانىڭ پوەزياسى ەسەنيندى ەسكە تۇسىرەدى. قازاقتىڭ اقىن قىزى ەگەر كوزى ءتىرى بولسا, ورىستىڭ وسى اتاقتى اقىنى اتىنداعى سىيلىققا بىردەن-ءبىر لايىق ادام ەدى. مارفۋعا جاقسى اقىن ەكەنىن بىلسە دە,ءوزىن كورسەتۋگە تىرىسپادى, اتىن تانىتۋعا قۇشتار بولمادى. ەندى دۇنيەدەن وتكەننەن كەيىن ونى كورسەتۋ, تانىتۋ تىرىلەردىڭ پارىزى» دەپ تۇيىندەدى ءسوزىن.
مارفۋعا بەكتەمىروۆامەن شىققان توپىراعى ءبىر اقىن, جىرشى بايانعالي ءالىمجانوۆ اقىندىق مىنەز تۋرالى پىكىرىن ايتىپ, اقىن قارىنداسىمەن تانىسقان, كەزدەسكەن كۇن­دە­رىن ەسكە الدى. مارفۋعا بەك­تەمىروۆانىڭ جۇرەكسىنبەي, اننا احماتوۆا سەكىلدى اتاقتى اقىننىڭ ولەڭدەرىن اۋدارۋعا بارعانىن ەرلىككە بالادى. مار­قۇمنىڭ ەسىمىن ماڭگى ەستە قالدىرۋ ءۇشىن اقىن تۋعان اقمولا وبلىسىندا قولعا الىنۋى ءتيىس شارالارعا توقتالدى.
مارفۋعا بەكتەمىروۆامەن پوەزياعا قاتار كەلگەن اقىن قازىبەك يسا زامانداسىنىڭ بەينەسى مەن اقىندىق بولمىسى تۋرالى سويلەدى. ەرسايىن نارىمباەۆ پەن ءداۋ­لەتكەرەي ابىلاحاتۇلى سىندى كومپوزيتورلار مارفۋعا بەكتەمىروۆانىڭ سوزىنە جازىل­عان اندەردى سالدى.

امانعالي قالجانوۆ

تاعىدا

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button