كەشە تاۋەلسىزدىك سارايىندا «ەكسپو – 2017» حالىقارالىق مامانداندىرىلعان كورمەسىنە قاتىسۋشىلاردىڭ باسىن قوسقان القالى جيىن ءوتتى. بۇل – پاريجدەگى حالىقارالىق كورمەلەر بيۋروسى باس اسسامبلەياسىنىڭ 155 سەسسياسىندا «ەكسپو» كورمەسىن قازاقستاندا وتكىزۋ تۋرالى رەسمي شەشىم قابىلدانعاننان كەيىنگى العاشقى شارا.
ەكى كۇن قاتارىنان وتەتىن جيىنعا حالىقارالىق كورمەلەر بيۋروسىنىڭ باسشىلىعى, ەكسپو كوميسسارى حاتشىلىعىنىڭ قىزمەتكەرلەرى مەن ەلىمىزدە وتەتىن كورمەگە رەسمي شاقىرۋ العان 86 مەملەكەتتىڭ 200-دەن استام وكىلى قاتىسۋدا.
جيىندا ءسوز سويلەگەن قر پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى باقىتجان ساعىنتاەۆ 2017 جىلى ەلىمىزدە وتكىزىلەتىن كورمەنىڭ باستى ەرەكشەلىگى تاقىرىبىندا جاتقانىن اتاپ ءوتتى.
– حالىقارالىق كورمەگە ارقاۋ بولىپ وتىرعان «بولاشاق ەنەرگياسى» تاقىرىبى قازىرگى تاڭدا وزەكتى بولىپ وتىر. بۇگىندە كۇللى الەمدە ەنەرگيا تاپشىلىعى بايقالىپ وتىرعانى بەلگىلى. الەم ەلدەرى ەنەرگيانى ۇنەمدەۋ, كۇن, جەلدەن بالامالى ەنەرگيا كوزدەرىن الۋعا كوشە باستادى. قاۋىپسىزدىك جاعىنان تالاپقا ساي كەلەتىن ءارى ارزان ەنەرگيا كوزدەرىن پايدالانۋعا الەمنىڭ كوپتەگەن ەلدەرى قۇشتار. وسى سالاداعى ءتاجىريبەلەر كىم-كىمنىڭ دە قىزىعۋشىلىعىن تۋدىرارى ءسوزسىز. قازاق ەلى «بولاشاقتىڭ ەنەرگياسى» تاقىرىبىن كوتەرۋ ارقىلى كۇللى ادامزاتتى الاڭداتىپ وتىرعان ماسەلەنى ءدوپ باستى. سوندىقتان جاھاندىق ەنەرگەتيكالىق پروبلەمالاردىڭ ءتۇيىنىن شەشۋگە باعىتتالعان حالىقارالىق كورمە بالامالى ەنەرگيا كوزدەرى سالاسىندا ادامزاتتىڭ ۇزدىك جەتىستىكتەرىن ايشىقتايتىن الاڭعا اينالاتىنىنا سەنىمىمىز كامىل, – دەدى باقىتجان ساعىنتاەۆ.
جاھاندىق شارانىڭ 160 جىلدان اسا تاريحىندا كورمەنىڭ كوپتەگەن مەملەكەتتەرگە تابىس اكەلگەنىن بايقاۋعا بولادى. دەمەك, ەكسپو-نىڭ ەلىمىزدە دە پايداسى از بولمايتىنى انىق. كورمە ارقىلى قازاق ەلى الەمگە تانىلىپ قانا قويماي, مەملەكەتتىك ماڭىزدى جوبالارعا ينۆەستيتسيا تارتۋعا مۇمكىندىك تۋماق. ال, حالىقارالىق شارانىڭ استانا ءۇشىن تيىمدىلىگىن ايتپاساق تا تۇسىنىكتى. بۇعان القالى جيىن قاتىسۋشىلارىنىڭ سوزدەرى دە دالەل.
«استانا ەكسپو-2017» ۇلتتىق كومپانياسى» اق ساۋلەت جانە قۇرىلىس دەپارتامەنتىنىڭ باس مەنەدجەرى ايدار مارات ەكسپو كورمەسىنىڭ باس جوسپارىن تانىستىرۋ بارىسىندا قالاشىق قۇرىلىسىن سالۋعا 8 مەردىگەر كومپانيا قاتىسىپ جاتقانىن جەتكىزدى. كەشەن قۇرىلىسى 2016 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا اياقتالماق.
دەپارتامەنت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا, كورمەنىڭ ينفراقۇرىلىمى بۇگىنگى استانانىڭ تۇراقتى دامۋ ديناميكاسىن كورسەتە الاتىنداي جاسالىپ جاتىر. «ەكسپو-كەشەننىڭ ءوزى قالا اۋماعىنا كىرەدى. استانانىڭ باس جوسپارى بويىنشا وعان 175 گەكتار جەر ءبولىندى. ەكسپو-قالاشىق نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتى مەن مەديتسينالىق كلاستەردىڭ ماڭايىندا ورنالاسادى. بۇدان بولەك, 150 گەكتار جەر كورمەنىڭ قوسىمشا نىساندارى مەن كولىك ينفراقۇرىلىمىنا بولىنگەن. وندا قوعامدىق كولىك پەن تۇراقتار ورنالاساتىن بولادى» دەيدى ايدار مارات.
كورمە كەشەنى ورنالاساتىن اۋماقتىڭ 42 پايىزى پاۆيلوندارعا بەرىلەدى. ال, قالعان تەرريتوريادا مادەني شارالاردى وتكىزۋگە ارنالعان اشىق جانە جابىق الاڭدار بولادى.
ەكسپو-قالاشىقتا قازاقستاننىڭ ۇلتتىق پاۆيلونى (7855 شارشى مەتر), 4 تاقىرىپتىق پاۆيلون (8800 شارشى مەتر), كورمەگە قاتىسۋشى مەملەكەتتەردىڭ پاۆيلوندارى (47160 شارشى مەتر), ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار مەن كورپوراتيۆتىك قاتىسۋشىلاردىڭ (9560 شارشى مەتر) پاۆيلونى جانە ۇزدىك تاجىريبەلەر ايماعى (3350 شارشى مەتر) ورنالاسپاق.
حالىقارالىق كورمەنى وتكىزۋ باس شاھاردىڭ ءبىتىم-بولمىسىنا دا سونى سەرپىن اكەلەتىن بولادى. استانا جاڭاشا تۇرلەنىپ, ينفراقۇرىلىمدارى جاڭعىرادى. «ەكسپو-2017» حالىقارالىق مامانداندىرىلعان كورمەسىنە دايىندىق جانە ونى وتكىزۋ ديرەكتسياسى» جشس-نىڭ باسقارۋشى ديرەكتورى مۇحتار عازيزوۆتىڭ ايتۋىنشا, كورمە قارساڭىندا استانادا قۇنى 55 ملن ەۋروعا تاتيتىن كۇن ەلەكتر ستانساسى سالىنادى. نىساننىڭ قۇرىلىسى ءۇشىن 125 گەكتار جەر قاجەت كورىنەدى. ستانسا 2016 جىلدىڭ ءبىرىنشى توقسانىندا ىسكە قوسىلادى دەپ كۇتىلۋدە. بۇگىندە ستانساعا ارنالعان جەر تەلىمىن ءبولۋ تۇرعىسىنداعى شارالار جۇرگىزىلىپ جاتىر.
بۇعان قوسا, ەلوردادا 2 جاڭا اۆتوبۋس بەكەتى پەن 10 پاركينگ سالىنادى. بۇگىندە اۆتوبۋس بەكەتتەرىنىڭ تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق نەگىزدەمەلەرى دايىن تۇر. جوبا بويىنشا, اۆتوبۋس بەكەتتەرى تىلەنديەۆ پەن بەيسەكوۆ داڭعىلدارىنىڭ قيىلىستارىندا جانە ابىلايحان داڭعىلى بويىندا سالىناتىن بولادى.
ال, پاركينگ قۇرىلىسىنىڭ العاشقى كەزەڭىندە بىرەۋىنە 1729 كولىك سىياتىن 3 پاركينگ بوي كوتەرەدى. سودان كەيىن 4085 كولىك قويۋعا ارنالعان 7 اۆتوپاركينگ سالىنباق.
حالىقارالىق كورمە قاتىسۋشىلارىنىڭ ءوزارا كەزدەسۋىندە كورمەنى ىلگەرىلەتۋ باعدارلاماسى, «بولاشاق ەنەرگياسى» سيمپوزيۋمىن وتكىزۋ, كونتەنت-جوسپار, ەلىمىزدەگى تۋريزم الەۋەتى سەكىلدى ماسەلەلەر دە تالقىلانىپ, ۇسىنىس-پىكىرلەر ايتىلدى.
ەندى مۇنداي جيىن «ەكسپو – 2017» كورمەسى باستالعانعا دەيىن جىل سايىن وتكىزىلەتىن بولادى.
قىمبات نۇرعالي
