مادەنيەت

ەڭ باستىسى – ەل بىرلىگى

43-1-4

مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ۇستىمىزدەگى جىل دىڭ 19 ناۋرىزىندا قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ XXII سەسسياسىن شاقىرۋ تۋرالى وكىمگە قول قويىپ, ونىڭ  تاريحي ماڭىزىنا ەرەكشە ءمان بەردى. بۇل سەسسيانى وتكىزۋ مەرزىمى 23 ساۋىرگە بەلگىلەنگەن.

ەلباسى توراعالىق ەتەتىن اسسامبلەيانىڭ بۇل سەسسياسىنىڭ كۇن تارتىبىندە قارالاتىن «ماڭگىلىك ەل: ءبىر ەل-ءبىر تاعدىر» تاقىرىبىنا سايكەس, قازاقستانداعى ىشكى ساياسي تۇراقتىلىق, ۇلتارالىق, كونفەسسياارالىق بىرلىكتى نىعايتۋ مەن قوعامدىق-ساياسي كەلىسىم ماسەلەسى قارالادى دەپ كۇتىلۋدە.  جالپى, ەل دامۋىندا ەتنيكارالىق بىرلىكتىڭ الاتىن ورنى ەرەكشە.  قازاقستان ءوز تاۋەلسىزدىگىنىڭ 23 جىل بەدەرىندە وسىنى باستى ۇستانىمعا الىپ, ەلدىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق الەۋەتىنىڭ جاقسارۋىنا بارىنشا ىقپال جاسادى. وسى ارقىلى دامىعان وتىز ەلدىڭ قاتارىنا كىرۋ ماقساتىن كوزدەپ وتىر. بۇعان تولىق مۇمكىندىك بار دەپ سەنىممەن ايتا الامىز.

وتكەنگە نازار اۋدارار بولساق, 2014 جىلدىڭ 18 ساۋىرىندە وتكىزىلگەن قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ سەسسياسىندا 2015 جىلدى قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى جىلى رەتىندە قاراستىرۋ باستاماسى كوتەرىلىپ, ول جونىندە فورۋم وتكىزۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى. انىعىندا, اسسامبلەيا ءوزىنىڭ قالىپتاسۋ كەزەڭىنەن بىرقاتار يگى ىستەردى جۇزەگە اسىرىپ, ەتنيكارالىق تۇراقتىلىقتى قالىپتاستىرعان, قازاقستانداعى 130 ۇلتتى ءبىر ماقساتقا جۇمىلدىرعان جالپىۇلتتىق ينستيتۋتقا اينالدى. الەمدە مۇنداي ينستيتۋت بىرەن-ساران دەسەك تە بولادى. حالىقارالىق ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە, بۇل قۇرىلىم ەلدىڭ بىرلىگىن ءبىر ارناعا ۇيىتا بىلگەن كيەلى شاڭىراق بولىپ سانالادى. اسسامبلەيا ستاتۋسىنىڭ ەرەكشەلىگى سول, ونىڭ قۇرامىنداعى مۇشەلەرگە پارلامەنت دەپتۋتاتى بولۋعا مۇمكىندىك جاسالعان.

اسسامبلەيا جىلى – قاتارداعى كوپ مەرەيتويلاردىڭ ءبىرى ەمەس. بۇل مەزەتتە استا-توك توي بولمايدى, ەلىمىز دامۋىنا سەرپىن بەرەتىن ناقتى ىستەر سارالانىپ, ونىڭ ىسكە اسۋىنا جول اشىلادى. تاۋەلسىزدىگىمىزگە تىرەك بولعان اسسامبلەيا وسىنىسىمەن دە قۇندى, وسىنىسىمەن دە تاريحي ءداۋىر كەزەڭىندە ايرىقشا ماڭىزعا  يە بولىپ وتىر. ويتكەنى, كۇيرەگەن يمپەريانىڭ ىقپالىمەن بولعان قازاقستاننىڭ ءبىر ىزدىلىك ەكونوميكاسىن باسقا قىرىنان وڭتايلاندىرۋ كۇن تارتىبىندە تۇردى. وعان قوسا شەكارا سىزىعىن ايقىنداپ بەكىتىپ, مەملەكەتتىلىكتى نىعايتىپ, ەشكىمگە ۇقسامايتىن قازاقستان جولىن سالۋعا ءبىر كىسىدەي اتسالىسۋ قاجەت بولدى. مۇنداي اۋقىمدى مىندەتتەردى ىسكە اسىرۋدىڭ العاشقى كۇنىندە مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ 1995 جىلى قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىن قۇرۋ تۋرالى جارلىققا قول قويدى. سونىڭ ءىزىن الا بىرنەشە اپتادان كەيىن وتكىزىلگەن قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ ءبىرىنشى سەسسياسىندا ەلباسى ءسوز سويلەپ, ەلدىڭ ايتۋلى تاريحي كەزەڭگە قادام باسقانىن مالىمدەدى: «مەن ەلىمنىڭ پرەزيدەنتى رەتىندە قوعامدىق تۇراقتىلىقتى جانە ۇلتارالىق كەلىسىمدى قامتاماسىز ەتۋدى ءوزىمنىڭ باستى مىندەتىم دەپ سانايمىن. بىرلىك اسپاننان ءوزى كەلىپ تۇسپەيدى, تەك قارقىندى جۇمىس ارقىلى عانا كەلەدى. مەن كەڭ بايتاق جەرىمىزدە تاتۋلىق پەن تىنىشتىق بولعانىن تىلەيمىن. مۇنىڭ, ەڭ الدىمەن, ميلليونداعان قازاقستاندىق وتباسىنا كەرەك ەكەنىن ەسكە الامىن» دەگەن-ءدى.

ۋاقىت وتە كەلە جاڭا ءداۋىردىڭ سىندارلى كەزەڭىندە مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ ءوزى ءبىر كەزدەرى الدىنا باستى ماقسات ەتىپ قويعان جوعارىداعى ىستەر ورىندالىپ, جاڭا باعانالى مەكەن اسەم استانا بوي كوتەردى. وسى جەردە ىرگەلى مەملەكەتتەردىڭ ورتاق مۇددەلەرى  سارالانىپ, الەمدەگى بەيبىتشىلىك پەن تاتۋلىقتىڭ  قاعيداسى تالقىلانىپ, ەلىمىز مارتەبەسى بيىكتەي ءتۇستى. ول تاريح پاراعىنا قاتتالىپ, جازىلىپ جاتىر.

بيىل قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعى, كونستيتۋتسيانىڭ 20 جىلدىعى جانە ۇلى جەڭىستىڭ 70 جىلدىعى اتاپ وتىلەدى.مەملەكەتتىلىگىمىزدىڭ قالىپتاسۋى كەزەڭىندەگى حاندارىمىزدىڭ ءداۋىرىن, سول تۇستاعى جىراۋلار مەن ابىزداردى, بيلەر مەن باتىرلاردى بار بولمىسىمەن ۇرپاق ساناسىنا ءسىڭىرۋ  اسا ماڭىزدى.

 

ءامىرحان الماعانبەتوۆ, استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ جانىنداعى «قوعامدىق كەلىسىم» كمم باس ساراپشىسى

تاعىدا

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button