بايجىگىت مولدەكوۆ: ەتتىڭ ساپاسى قاتاڭ باقىلاۋدا
ەلىمىزدە مال ەتىنە قاتىستى باقىلاۋ كۇشەيگەنى بەلگىلى. وسىدان ءبىر اي بۇرىن قاراعاندى وبلىسىندا بىرنەشە تۇرعىننىڭ كۇيدىرگى اۋرۋىن جۇقتىرىپ, ەكى ادامنىڭ ءولىمى تىركەلگەنى بەلگىلى. ماماندار ۆەتەرينارلىق باقىلاۋدى ساقتاپ, كەز كەلگەن ورىننان مالدىڭ ەتىن ساتىپ الاردا ساق بولۋ كەرەكتىگىن ايتۋدا. وسى رەتتە ەلورداداعى ەت ماسەلەسىنە بايلانىستى استانا قالالىق اۋىل شارۋاشىلىعى باسقارماسىنىڭ ءبولىم باسشىسى بايجىگىت مولدەكوۆپەن اڭگىمەلەسكەن ەدىك.
– بايجىگىت قۇربانبەكۇلى, استانادا ەتتىڭ ساپاسىنا باقىلاۋ قالاي جۇرگىزىلۋدە؟
– استانا قالاسى بويىنشا 14 ىشكى ساۋدا ورنىندا مال ونىمدەرىنە ۆەتەرينارلىق-سانيتارلىق ساراپتاما ءجۇرگىزۋگە ارنايى ليتسەنزيالارى بار ءبىر مەملەكەتتىك جانە جەكەمەنشىك زەرتحانالار بار. اتالمىش زەرتحانالارعا جاۋاپتى مەملەكەتتىك ۆەتەرينارلىق دارىگەرلەر بەكىتىلگەن. ولار قولدانىستاعى «ۆەتەريناريا تۋرالى» زاڭعا سايكەس اۋىل شارۋاشىلىعى جانۋارلارىنان الىناتىن ونىمدەرگە بەرىلگەن ارنايى ۆەتەرينارلىق ىلەسپە قۇجاتتارىن تەكسەرەدى. ونiمدەردى ۆەتەرينارلىق-سانيتارلىق زەرتحانادا ارنايى ساراپتامادان وتكىزىپ, ءارى قاراي ساتۋعا جىبەرۋگە رۇقسات بەرەدى. ەگەر قاداعالاۋداعى تاۋاردىڭ ساپاسىنا كۇدىك تۋىنداعان جاعدايدا, ءونiم بازار اكىمشىلىگىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىمەن سانيتارلىق توڭازىتقىشقا قويىلىپ, رەسپۋبليكالىق ۆەتەرينارلىق زەرتحاناعا ادام دەنساۋلىعىنا قاۋىپسىزدىگىن تەكسەرتۋ ءۇشىن جىبەرىلەدى. زەرتحانا ناتيجەلەرى بويىنشا اۋىتقۋ بايقالسا, قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭ تالاپتارىنا سايكەس شارالار قولدانىلادى.
– ەلورداعا ەت قايدان اكەلىنەدى؟
– باسىم بولىگى استانا قالاسىنىڭ ازىق-تۇلىك بەلدەۋىنە كىرەتىن اقمولا وبلىسى, سونىمەن قاتار سولتۇستىك قازاقستان, قوستاناي وبلىستارىنان كۇندەلىكتى جەتكىزىلەدى.
– وسى رەتتە اۋىل شارۋاشىلىعى باسقارماسى سىرتتان كەلەتىن مال ەتىنە ساقتىق شارالارىن قالاي جۇرگىزۋدە؟
– ايتا كەتەيىن, استانا قالاسىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى باسقارماسى قالالىق ىشكى ىستەر دەپارتامەنتىمەن جانە اۋماقتىق ۆەتەرينارلىق ينسپەكتسياسى اراسىندا قالاداعى ىشكى ساۋدا ورىندارىنا جانۋارلاردان الىناتىن ونىمدەردى ۆەتەرينارلىق قۇجاتتارسىز تاسىمالداۋدىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا بىرلەسكەن مەموراندۋمعا قول قويىلعان. سونداي-اق, استانا قالاسىندا مال ۇرلىعىنىڭ الدىن الۋ جانە ۆەتەريناريا ماسەلەلەرى بويىنشا تۇرعىندار اراسىندا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن بىرلەسىپ اتقارۋ ماقساتىندا «مال ۇرلاۋدىڭ الدىن الۋ جونىندەگى جوسپار» بەكىتىلگەن.
ەلدەگى ۆەتەريناريا سالاسىنداعى قالىپتاسقان جاعدايعا بايلانىستى ىشكى ىستەر دەپارتامەنتىمەن بىرلەسىپ, قالاعا كىرۋ بەكەتتەرىندە كۇشەيتىلگەن باقىلاۋ جۇرگىزىلۋدە. ياعني, استانا قالاسىنىڭ رۋبەج بەكەتتەرىنە اپتاسىنا 2 رەت شىعاتىن 4 جەدەل توپ قۇرىلعان. ولار قاراعاندى, كوكشەتاۋ, استراحان, پاۆلودار رۋبەج بەكەتتەرى.
– زاڭ بۇزۋشىلىقتار كەزدەسە مە؟
– وتكەن ايدا اتالعان بەكەتتەردە زاڭ بۇزۋشىلىقتارعا جول بەرگەنى ءۇشىن 10 جەكە تۇلعا اكىمشىلىك جازاعا تارتىلدى.
اتاپ ايتقاندا, شىلدە ايىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا پاۆلودار جانە قاراعاندى تاس جولىنداعى رۋبەج بەكەتىندە 316 باس ۇساق ءمۇيىزدى مالدى جانە 2 جىلقىنى زاڭسىز تاسىمالداۋ دەرەكتەرى انىقتالىپ, مال يەلەرىنە اكىمشىلىك شارا قولدانىلدى.
سونىمەن قاتار, قالا اۋماعىندا جانۋاردان الىناتىن ونىمدەرى بەلگىلەنبەگەن ورىنداردا ساتۋدىڭ الدىن الۋ بويىنشا تۇراقتى تۇردە رەيد جۇرگىزىلۋدە.
– قالا بازارلارىندا ۆەتەرينارلىق-سانيتارلىق تالاپتار قانشالىقتى ساقتالادى؟
– مەملەكەتتىك ۆەتەرينارلىق دارىگەرلەر قالا بازارلارىن كۇندەلىكتى باقىلاۋ كەزىندە ءبىرنەشە بۇزۋشىلىقتاردى انىقتادى. ماسەلەن, ۆەتەرينارلىق انىقتاماداعى ءمور تاڭباسى مەن ۇشاداعى ءمور تاڭباسىنىڭ سايكەس كەلمەۋى, ۆەتەرينارلىق ىلەسپە قۇجاتتاردى بەرۋگە قۇقىعى بار ۆەتەرينارلىق دارىگەردىڭ اتتەستاتتالعان دارىگەرلەر تىزىمىندە بولماۋى جانە اۆتوكولىكتەردىڭ تالاپتارعا سايكەس كەلمەۋى سياقتى ماسەلەلەر كەزدەسەدى.
جىل باسىنان بەرى ۆەتەريناريا سالاسىندا زاڭ تالاپتارىن بۇزعانى ءۇشىن 102 اكىمشىلىك ءىس قوزعالعان. ولارعا سالىنعان ايىپپۇلدىڭ جالپى سوماسى
4 200 000 تەڭگەنى قۇرايدى.
– استانادا ارنايى مال سويۋ ورىندارى بار ما؟
– ۆەتەرينارلىق دارىگەرلەر ەلورداداعى 7 ەت سويۋ ورنىن كۇندەلىكتى قاداعالايدى. ساتۋ ءۇشiن سويىلاتىن جانۋاردى ۆەتەرينارلىق تەكسەرۋ جۇرگiزبەي سويۋعا جانە سويعاننان كەيiن ۇشالارى مەن ورگاندارىنا ۆەتەرينارلىق-سانيتارلىق ساراپتاما جاساماي وتكiزۋگە جول بەرمەيدى. استانا قالاسى اۋماعىندا اۋىل شارۋاشىلىعى جانۋارلارىن سويۋعا ارنالعان الاش تاس جولى بويىندا «ايسۋ» جشس, «اگرو ءونىم استانا كومپانياسى» جانە «نۋربەرەكە-555» مەكەمەسى بار.
اڭگىمەلەسكەن:
گۇلميرا ايماعانبەت