جاڭالىقتار

كوپ سىر بار كوڭىلىڭدە…

ۋاقىت سىندى قۇدىرەتتىك قۇبىلىسقا ءبىز دە ۇيالماي قايران قالىپ قويايىق. وزىمىزدەن بۇرىن «مەرەكەڭمەن, مەندىك مۇڭ» دەپ ءسوزىمىزدى جولداپ, ىلە ەكى اي وتپەي قاتەگەرى رەتىندە تابالدىرىعىن اتتاۋ باقىتى بۇيىرعان «استانا اقشامىندا» جۇرگەنىمىز بەس جىلدىڭ جونىن قارايتىپتى. ەنجارلانا «ەستەلىك ەمۋدەن» بو­يىمىز اۋلاق. نيەتىمىز – ارىپتەستەر الەمىن كەزەكتى ماۋسىمجان مەيرامىمەن قۇتتىقتاۋ عانا.

قانىعام. قانىعام دا قىزىعام. حح عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىندا قازاقتىڭ تەك ادەبيەتى ەمەس, جۋر­ناليستيكاسىنىڭ دا التىن ءداۋىرى ءوتىپ كەتكەندەي كورىنە بەرەدى.
ءوز باسىم بۇگىنگى باسپاسوزدەن ۇنەمى سول جىلدار تىگىندىلەرىندەگى اقپا-توكپە, جانر-جانرى نىق جاريالانىمداردى كورۋدى اڭسايمىن. ويتكەنى ولاردىڭ كوبىندە تازالىق تابى ايقىن. بۇلىنبەگەن. بۇزىلماعان. سىناسا, سىنى شىنايى. باقاي ەسەپ, مۇلگىمەس «مۇددەدەن» ادا. ماقتاسا, ماداعى ورىندى. اۆتورلار دا – شەتىنەن اقىن, شەتىنەن جازۋشى. الايدا بۇگىنگى جاس اقىننىڭ كەيبىرىنە ماقالا جازۋ – ءبۇلىنۋ نە تومەندەۋ, الدە تالايىنان بەزۋ. ءتىپتى اداسىپ جۇرگەندەر مە دەپ ويلاپ قالاتىنىمىز راس.
مۇقاعاليدىڭ «جانارسىز ادام كەلەدى» دەگەن عاجايىپ ولەڭى جادىمىزدا. «ىزدەيدى كوزىن باسىنان, ىزدەيدى كوزىن اياقتان, ىزدەيدى كوزىن قولىنان, ىزدەيدى كوزىن تاياقتان» دەگەن جولدارىنان كەيدە ءوزىڭدى كورگەندەي بولاسىڭ. جانارسىز ادام كوزىن ىزدەسە, سەن الدى الپىستان اسقان, ارتى قىرىقتىڭ و جاق-بۇ جاعىنداعى جازارماننىڭ كەڭكوسىلمە ستيلىنە زارسىڭ. وبالى نە كەرەك, ول اعاتايلارىمىزدىڭ قالامى ءالى سۋىي قويعان جوق. اڭگىمە – جالپىلاما ۇڭىلسەك, ءبىزدىڭ بۋىنداستار جارىتا الماي جۇرگەنىمىزدە… ياعني, قوعام كەلبەتى وزگەرگەن تۇستا ءتول جۋرناليستيكامىزدى كەزدەيسوقتىڭ قولشوقپارىنا اينالاتىنداي ۇردىسكە جول بەرىلگەنى وتە وكىنىشتى.

* * *

ىلكىدەگى ويىمىزدى ساۋاتتى جۋر­نا­ليزمنىڭ كوسەمسوزدەن ءبولىنىپ شى­عۋىنا قارسىلىق دەپ قالماعايسىز. اعالارىمىز ايتپاقشى, باسىنداعى ءبىر, سوڭىنداعى ءبىر ابزاتسىن وقىماي-اق قىسقارتىپ تاستاۋعا «لايىق» جۋر­ناليستيكانى جاقتاماسىمىزدى, جاق­تىرماسىمىزدى ءوزىڭىز ءبىلىپ وتىرسىز عوي.

* * *

«مارقۇم» دەۋگە اۋزىم قيماس اكەم مەكتەپ ءبىتىرۋىم تايانعان تۇستا مۇنايشى ماماندىعىن تاڭداۋعا از-كەم قولقالاپ كورگەن. قاسارىسا-جىبىمەي, العان باعىتتان اينىمادىم. اكەنى بالا بولىپ تىڭداماعان جەرىم – وسى. قازىر قاراسام, كۇنتىزبە ودان بەرى تاعى ون رەت جاڭاردى. تىلەكقابىل-اكە ءبىر كەزدە مۇنايشى ەلەستەتكەن قاراتورى ۇلدى تەلەارنا حابارلارىنا, گازەت جازبالارىنا قاتىسۋعا جيىلەتىپ شاقىراتىندى شىعاردى. راحمەت! ءتىپتى بيىلعى ءتول مەرەكە الدىندا «ەڭ جاس رەداكتور رەتىندە سۇحبات بەرۋىڭىز كەرەك» دەپ, گازەتتىك ءتىلشى قارىنداس ون سۇراق جولداپتى. «شوشىپ» كەتتىك. جىنعا تيگەندەي جىلتىڭداي بەرۋدى كوڭىل شىركىن حوش كورمەيدى. «اعالارىڭنان ۇيات بولماسىن» دەيتىنى شىعار: ۋاقىتى كەلەر – بۇيىرعانى بولار. بالكىم, كىسىمسىنگەن قوعامنىڭ كىسىنەگەن كەسىرلىسىندەي كورىنۋدەن ساقتاندىرادى. بالكىم…

* * *

«كوكەسىز ءوسۋ مۇمكىن بە؟». بۇل – گازەتىمىزدىڭ بىرەر اي تۋراسىنداعى نومىرىندە جاريالانعان ماقالا تاقى­رىبى. ماتەريالدى ينتەرنەتتەگى سايتىمىزدان وقىعان جازعىشتايلاردىڭ ءبىرى «جوعارىداعى سۇراقتى «استانا اقشامى» باس رەداكتورىنىڭ وزىنەن سۇراۋ كەرەك» دەگەن پىكىر قالدىرعان كورىنەدى. ءجون-اق. كوكەيىن تەسىپ بارا جاتسا, سۇراسىن. بىلە ءجۇرسىن, كوپ بىلگەن ارتىق ەتپەيتىنىن ءىشىمىز سەزەدى. ۇقپاعانىم: نەگە مەن جاۋاپ بەرۋىم كەرەك؟ جاۋاپتان قاشپايمىز, ارينە, تىكەلەي قاتىسى بولسا. جارايدى, اۋەلگىدە كۇلكىم, كەيىن جىنىم كەلدى.

كۇلكىمدى كەلتىرگەنى: مەنىڭ كەكى­لىمنەن كىمنىڭ الاقانىنىڭ جەلپۋىن كىم كورىپتى؟ كورە قالعاننىڭ وزىندە شاتاعى قانشا؟! جالعىزدىقتان جانىڭ جاڭقالانىپ 14-قابات تەرەزەسىنەن تەلمىرە-سۇزىلە, وي بۋعان قيالشىل قالپىڭدا الگىندەي سۇراقشىلارمەن «سىرلاسقىڭ» كەلەدى. كوزگە كورىنە قويا ما؟

جىنىمدى كەلتىرگەنى: ءبىر گازەت رەداكتسياسىنىڭ ورىنتاعىنا وتىر­عاندى «ءوسىپ كەتۋگە» بالاسا, مەنىڭ حالقىم جۋىق ارادا جەتىسە قويار ما ەكەن؟! …دەگەن ۇلتتىق ساناعا سىلكىنىس سۇرايتىن سول باياعى سۋىق ويدى قايتا قوزعايدى.

* * *

ايتپاقشى… راس, مەنىڭ كوكەلەرىم كوپ. ءبارىن ۇستاز تۇتام. تانىسىن دا. ءجۇزتانىسىن دا. بەيتانىسىن دا. وسىناۋ ويسىماقتارىمىزدى كۇندەلىككە شيىرلاي جۇرگەندەگى كوزدەگەنىمىز دە سول اعا, كوكەلەرىمدى ءتول مەرەكەسىمەن قۇتتىقتاۋ ەدى. ۋاقىتىڭىزدى العانداي اسەر قالدىرسام, كەشىرىم وتىنەم.

العاش كورگەننەن نيەتتەس;

– كەيبىرى ءالى كۇنگە جانىمداعى;

– كەيبىرىنىڭ پەيىلى الىستىعىن اڭعارتپاس;

– كەيبىرىمەن ىلكى كۇندەرى ىزەتىمىز جاراسۋىنان ءۇمىتىم زور رۋحاني اعا­لارىمنان اينالايىن! ءوز تاڭ­دايىما «اعا» دەگەن اسىل ءسوز نەبىر تەڭدەسسىز «-ەۆيچ», «-وۆيچ»-تەردەن الدەقايدا جۇمساق ۇيالايدى. سول كورىكتى ۇعىم اۋىزدان شىققاندا ادىرا قالماۋىنا, عۇمىر جولىمىزدا تالاق قىپ الما­ۋىمىزعا قاتتى الاڭدايمىز… مەرە­كەلى, مەرەيلى كۇندەرىڭىز مولىنان جازىلسىن, قىمباتتارىم مەنىڭ!

ەربولات قامەن

تاعىدا

admin

«استانا اقشامى» گازەتى

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button