«استانا LRT». بۇل – ەلوردالىقتاردىڭ عانا ەمەس, ەلدىڭ نازارىنداعى ماسەلە. قاڭىراپ تۇرعان قۇرىلىسقا قاشان قان جۇگىرەدى؟ 2005 جىلدارى باستالعان جوباعا قاشان نۇكتە قويىلادى؟ وسىلاي الاڭداپ جۇرگەندە شاھاردىڭ مەرى التاي كولگىنوۆ LRT قۇرىلىسى جالعاساتىنىن ايتتى. ءبىر ەمەس, بىرنەشە جەردە باياندادى.
حالىقارالىق قوعامدىق كولىكتەر وداعىنىڭ (UITP) مالىمەتىنشە, LRT قازىر وتە قاۋىپسىز كولىك رەتىندە دامۋدا. LRT جەلىسى 53 ەلدەگى 388 قالادا كۇنىنە 45 ميلليون جولاۋشى تاسىمالدايدى.
حح عاسىردىڭ 80-جىلدارى قاۋىپسىز كولىك قاتىناسىن قۇرۋ جانە كولىك كەپتەلىسىن ازايتۋ ماقساتىندا ەۋروپا مەن سولتۇستىك امەريكادا LRT جوباسى باستالدى. ءححى عاسىردىڭ باسىندا تاياۋ شىعىستا, ازيا-تىنىق مۇحيتى مەن افريكادا دا پايدا بولدى. ءسويتىپ, الەمدە 70 جاڭا LRT جۇيەسى اشىلدى. ونىڭ ىشىندە, ريو-دە-جانەيرو, تسينداو, كانزاس-سيتي, سيەتل جانە ۆاشينگتون قالاسىنداعى كولىك ماگيسترالىن ەرەكشە اتاۋعا بولادى. 2014 جىلى لاتىن امەريكاسىندا مەدەللين (كولۋمبيا) جانە سان ۆيسەنتە مەن سانتوس (برازيليا) قالاسىن بايلانىستىراتىن جول اشىلدى.
2005 جىلدارى استانادا نەگىزى قالانعان LRT جوباسى باس قالانىڭ اجارىن كەتىرىپ, سيقىن قاشىرىپ تۇر. بۇل تۋرالى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ: «سەبەبى ونى جاي عانا بۇزا سالۋ ۋاقىت پەن اقشانى جوعالتۋدى بىلدىرەدى. دەمەك, وتاندىق جانە شەتەلدىك ساۋلەتشىلەر مەن ۋربانيستەردى شاقىرىپ, جوبانى ىسكە اسىرۋدىڭ ىقتيمال نۇسقالارىن انىقتاۋدان باسقا جول جوق» دەپ ەسكەرتكەننەن كەيىن قالا بيلىگى قۇرىلىستى قايتا جانداندىرۋعا كىرىستى.
بۇگىندە اۋەجايدان م3 كوپىرىنە دەيىن 104-105 ستانتسيا ۋچاسكەسىندە 40 قۇراما ارقالىق ورناتىلدى. 2022 جىلى ارقالىقتاردى, 102-103 ستانتسياسىنىڭ ارالىعىندا گريلدەردى, 113-114 ستانتسياسى ارالىعىندا قادالاردى مونتاجداۋ كوزدەلۋدە. 2023 جىلى ۋچاسكەلەر بويىنشا تەمىربەتون كونسترۋكتسيالارىن جۇرگىزۋ, ينجەنەرلىك جەلىلەردى شىعارۋ جانە م3 كوپىرىنىڭ قۇرىلىسىن اياقتاۋ جوسپارلانىپ وتىر.
باستالعان جۇمىس اياقتالۋى كەرەك. ءبىر جىلدان استام ۋاقىت بويى ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەرمەن ءتيىستى تالقىلاۋ جۇرگىزۋدىڭ ناتيجەسىندە جوبا جاندانىپ كەلەدى.
بۇعان دەيىن ەلوردا اكىمى التاي كولگىنوۆ LRT-نى بيزنەس-جوبا رەتىندە قاراستىرۋعا بولمايتىنىن, ويتكەنى ول ەشقانداي تابىس اكەلمەيتىنىن اتاپ وتكەن ەدى.
– بۇل قۇرىلىسقا كوپ اقشا جۇمسالدى, بىراق, وكىنىشكە قاراي, جوبا اياقتالعان جوق. LRT تابىس اكەلمەيدى. بۇل – سۋبسيديالاۋدى قاجەت ەتەتىن قوعامدىق كولىك ءتۇرى. ونى بيزنەس-جوبا رەتىندە قاراستىرۋعا بولمايدى. قۇرىلىستان ەكونوميكالىق پايدا جوق, بىراق الەۋمەتتىك پايدا بولادى. لرت قالانىڭ كولىك كەپتەلىستەرىن جويادى, – دەدى اكىم.
قالا باسشىسى التاي كولگىنوۆتىڭ سوزىنشە, بەتون تىرەكتەردىڭ ساپاسى جاقسى, ەندى جوبانى اياقتاۋ ماڭىزدى.
«بەتون تىرەكتەرى وتە ساپالى. ارقايسىسىنىڭ سالماعى, شامامەن – 200-220 توننا, ولار ارماتۋرالانعان, تەمىربەتون جانە بەتون برەندى وتە جوعارى. ساپانى ماماندار تەكسەرەدى. تەحنيكالىق, اۆتورلىق باقىلاۋلار بىرنەشە رەت جۇرگىزىلدى. بۇگىنگى تاڭداعى باستى ماسەلە – بۇل جوبانى اياقتاۋىمىز كەرەك» دەدى التاي كولگىنوۆ.
LRT نە ءۇشىن كەرەك؟ بىرىنشىدەن, استانانىڭ اكىمشىلىك اۋماعى كەڭەيىپ, قالا حالقىنىڭ سانى ارتىپ كەلەدى. ەكىنشىدەن, كوشەلەردە كولىك كەپتەلىسى كوبەيىپ, جول قوزعالىسىندا قيىندىقتار تۋىنداي باستادى. مىنە, وسى ماسەلەلەردى شەشۋدىڭ نەگىزگى تەتىگى بولادى. سوندىقتان ونى جالعاستىرۋ ءۇشىن وسىنداي فاكتورلار ەسكەرىلەتىنى انىق.
