مادەنيەت

مالىكوۆانىڭ مانەرى

شۇكىر, بۇگىندە كىتاپسۇيەر كوپشىلىكتىڭ جان ازىعى بولا الاتىن جاۋھار جىرلاردى اق قاعاز بەتىنە نازىك يىرىممەن ۇلبىرەتە تۇسىرەتىن اقىن قىزدارىمىزدىڭ قاتارى قالىڭداۋ. سولاردىڭ ءبىرى – ءدۇيىم قازاقتىڭ دۇنيەتانىمىندا «جىر ءوڭىرى» رەتىندە جاتتالىپ قالعان قىزىلوردا وبلىسىنىڭ تۋماسى دينارا مالىكوۆا.

تاياۋدا دينارانىڭ «گۇل قاۋىزىنداعى حاتتار» اتتى جاڭا جىر جيناعى قولىمىزعا ءتۇستى. جالپى, ولەڭ ولكەسىنە «ءتاڭىر سىيى», «قيالىما سىيا الماعان ەكەنمىن» اتتى قالىڭدىعى پىشاق قىرىنداي قوس كىتاپشاسىمەن يمەنە كەلىپ, جاس زامانداستارى اراسىنان ەپتەپ وزىندىك ورنىن ايشىقتاي باستاعان ارۋدىڭ بۇل جولعى تۋىندىسى مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ «جاس تولقىن» سەرياسى بويىنشا «جازۋشى» باسپاسىنان باسىلىپ شىققان. اتىنىڭ ءوزى-اق ءتۇسىندىرىپ تۇرعانداي, ونداعى جۇزدەن استام تاقىرىپتى قامتىعان جۇيەلى جىرلار شىنىمەن دە جاڭا زامان اعىمىنان جۇپار اڭقىتا قۇلپىرعان جاۋقازىن دەرسىڭ! ال, ولەڭگە ءار بەرگەن ءاربىر جول – گۇل جاپىراعىنىڭ ۇشىندا تۇنىپ, تاڭعى شاپاقپەن شاعىلىسا جالت-جۇلت ەتكەن شىق ءتارىزدى. بۇل – دينارا اقىندى الدەبىر جەلەۋمەن اسىرا ماقتاعاندىق, اسىعا اقتاعاندىق ەمەس, كوز تويىپ, كوڭىل تۇشىنعاندى جاسىرا جاپپاعاندىق…
اڭعارۋىمىزشا, اۆتوردىڭ سانادان ساۋلەلەنە ءتۇسىپ, سارعايعان داپتەر بەتتەرىندە ساقتالعان سىر-مۇڭى نەگىزىنەن سارتاپ ساعىنىشقا تولى ەكەن. ءومىر وزەگىنەن ءۇزىپ الىنعان ءور ولەڭدەر لەگى «ساعىنۋعا نەگە سونشا قۇشتارمىن؟!.» دەپ باستالىپ, «كۇتەيىن سەنى كوزىڭدەي بولىپ» دەپ اياقتالادى. دەنى سولاي, دەمى – جالىن. «كۇلكىمدە – كۇرسىنىس» دەيدى ءوزى, اقىندىق جۇرەكپەن.
ءسوز جوق, دينارا مالىكوۆا – ليريك اقىن! ءمولت ەتكەن سەزىم تامشىلارىن مونشاقشا ءتىزىپ, مولدىرەگەن شۋماققا اينالدىرا قويۋدىڭ شەبەرى. سونىڭ اراسىندا بۇل فانيدە عاشىقتىق عازالعا اينالعان «شىن سۇيگەندەردىڭ قوسىلمايتىنىن» شىنايىلىقپەن شەگەلەي تۇسەدى. مىسالى…
«اداسىپ جۇرگەن تالعامىم ەكەن,
ءۇمىت بوپ جۇرەك ءتىل قاتسىن.
مەن سەنى نەگە تاڭدادىم ەكەن؟..
قوسىلماۋىڭ ءۇشىن قىمباتسىڭ!..»

«…شىن ءسۇيۋدىڭ سوڭى ۇيلەنۋ دەمەيمىن,
ايتىلمايتىن سىرىم بولىپ قالماشى!..»

«مەن ءوزىڭدى ايتىپ جۇرەم ءان قىلىپ,
ساعان مەنى قويماسا دا جار قىلىپ…»

«ەرىپ كەتكىم كەلىپ تۇردى ەرنىڭدە,
مەندىك ەمەس قۇشاعىڭا ەندىم دە…»
مىنە, سەزىمتال جۇرەكتى دينارا قىزدىڭ پوەزياسىنان وسى سارىنداس شاراسىز شۋماقتار دا ءجيى ۇشىراسادى. ماحاببات ليريكاسى سىندى ماڭگىلىك تاقىرىپتار اياسىندا وي مەن ءسوزدىڭ قايتالانىپ تۇراتىنى – زاڭدىلىق. سونى ءۇستىرت ۇستەمەي, تۇرلەندىرە تۇزە بىلەتىن ناعىز اقىنداردىڭ ساناتىنا ءبىز وسى قىزدى جاتقىزا الامىز.
مالىكوۆانىڭ مانەرى – ءماندى ءسوزدىڭ مايەگى. ال, «گۇل قاۋىزىنداعى حاتتار» – ولاق ويلى قىزداردىڭ جىگىتىنە شاتپاق تاقپاق ارناي سالعانىنداي ەمەس, كادىمگى تالعامپاز تالانتتىڭ ءتاپ-ءتاۋىر تۋىندىسى.
باعامىز كەمدەۋ سوقسا دا, باعىڭ ۇستەم بولسىن, اقىن قىز!

ەركەعالي بەيسەنوۆ

تاعىدا

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button