قالالىق اكىمدىكتىڭ قولداۋىمەن بريتان-قازاق قوعامى استانادا قايىرىمدىلىق مارافونىن ۇيىمداستىردى. 2009 جىلى باستالعان جارتىلاي مارافون بيىل التىنشى رەت وتكىزىلىپ وتىر. جۇگىرۋشىلەر مۇندا الدىن الا تىركەلىپ, 6 مىڭ تەڭگە سوماسىنداعى قاراجاتتى تولەۋ ارقىلى عانا قاتىسا الادى ەكەن. ەندىگى كەزەكتە بۇل شارانى الماتى مەن لوندوندا وتكىزۋ جوسپارلانۋدا. يگى باستاما ماڭىزىن تولىعىراق ءتۇسىنۋ ءۇشىن بريتان-قازاق قوعامىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى گاۋحار براملەي-فەنتوندى اڭگىمەگە تارتتىق:
– التى جىل ىشىندە بۇل ماقساتتى مارافون قانداي ناقتى ناتيجەلەر كورسەتتى؟
– العاشقى جىلى استاناداعى بالالار ۇيىنە قول ۇشىن سوزدىق. ەكىنشى مارافون ۇلى وتان سوعىسىنىڭ 65 جىلدىعىنا سايكەس كەلىپ, ارداگەرلەردىڭ تۇرمىسىن جاقسارتۋعا قارجىلاي كومەك بەردىك. ودان كەيىن ارال تەڭىزى اۋماعىندا تۇراتىن وتباسىلارعا قايىرىمدىلىق جاساساق, 2012 مەن 2013 جىلعى جاپپاي جۇگىرۋدى ۇيىمداستىرۋ ارقاسىندا «ايالا» قوعامدىق قورىنىڭ «تىنىس ال, بوبەك» جوباسى اياسىندا ەلىمىزدەگى پەريناتالدىق ورتالىقتاردىڭ جانساقتاۋ بولىمدەرىن قازىرگى زامانعى مەديتسينالىق قۇرالدارمەن جابدىقتاۋعا كۇش سالدىق. ال بيىلعى شارا «ايالا» قوعامدىق قورىنىڭ «سەنسورلىق بولمە» جوباسىنىڭ ىسكە اسىرۋعا ارنالىپ وتىر.
– ال, ادامدار قانشالىقتى قىزىعۋشىلىق تانىتۋدا؟
– ارينە, قاتىسۋشىلار سانى جىلدان-جىلعا ءوسىپ كەلەدى دەپ ايتا المايمىن. وسى جولى 154 ادام تىركەلىپ, ونىڭ 90-عا جۋىعى عانا كەلدى. بىراق ءبىز لوندون مارافونىنىڭ تاجىريبەسىن ەستەن شىعارماۋىمىز قاجەت. ءبىرىنشى كەزدەرى ولار ءجۇز ادامدى زورعا جيناسا, قازىر سول دۇنيەجۇزىنەن 37 مىڭعا جۋىق ادام كەلىپ قاتىسادى. الايدا وسىنداي دەڭگەيگە جەتۋ ءۇشىن ونداعان جىلدار كەتكەنى بەلگىلى. ادامداردى بۇل ىسكە ماجبۇرلەۋگە بولمايدى. نيەت شىن جۇرەكتەن شىعۋى ءتيىس. ءبىر جاعىنان ءبىز سالاۋاتتى ءومىر مەن جاقسىلىققا ناسيحاتتاساق, ەكىنشى جاعىنان قازاقستاننىڭ كورىكتى جەرلەرىن شەتەلدىكتەرگە تانىستىرامىز. قاتىسۋشىلار اراسىندا تۋريستەر دە بار. ديناميكامەن دامىپ كەلە جاتقان جاس قالامىزداعى وسىنداي شارانى بوستون, لوندون, بەرلين, نيۋ-يورك, مادريد قالالارىنداعى اۋقىمدى مارافوندار قاتارىنا قوسقىمىز كەلەدى.
– سەنسورلىق بولمەلەردى قاي جەردە جاساقتايسىزدار؟
– استاناداعى مارافوننان 1 ملن 771 مىڭ تەڭگە قاراجات جينالدى. بىراق بۇل ءالى دە جەتكىلىكسىز. ششۋچينسك پەن تالدىقورعان قالالارىندا ورنالاساتىن سەنسورلىق ءبولمەلەردى قۇرۋعا 6 ملن تەڭگەگە جۋىق اقشا قاجەت ەكەن. بۇل سوما 27 قىركۇيەكتە الماتىدا, قازاننىڭ
19 كۇنى لوندوندا وتەتىن مارافون ارقىلى جينالادى دەپ كۇتىلىپ وتىر.
ءمادينا جاقىپ
