ەڭبەك ادام ءومىرىنىڭ ءمانى بولىپ قالا بەرمەك. جەر بەتىندە جاقسىلىق اتتى ۇعىم باردا شىنايى باقىت, ەڭبەك باقىتى دا قوعامنىڭ ءبىر قۇندىلىعى رەتىندە ساقتالاتىنى انىق. كەشە ەلوردادا وتكەن رەسپۋبليكالىق «جالپىعا ورتاق ەڭبەك قوعامىن قۇرۋ» فورۋمىندا جينالعان جۇرت وسىنى سەزىنگەندەي بولدى.
جۇمىرتقادان ءجۇن قىرىققانداردىڭ جولى بولعان زاماندا اۋادان اقشا جاساپ, ەڭبەكسىز-اق تابىسقا جەتۋگە اركىم قۇشتار. الايدا, ماتەريالدىق ءوندىرىس وي وندىرىسىنەن كەمشىن ءتۇسىپ, ءتيىستى ۇندەستىك بۇزىلعان قوعام قالايدا داعدارىسقا ۇشىرايدى. سوندىقتان, ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ 2013 جىلدىڭ 22 قاراشاسىندا ارناۋلى جارلىققا قول قويىپ, ەڭبەك كۇنىن جاريالاعان. بۇل مەرەكە جىل سايىن قىركۇيەكتىڭ سوڭعى جەكسەنبىسىندە اتاپ وتىلەتىن بولىپ بەكىتىلگەن ەدى.
سونىمەن, بيىل قازاقستان حالقى العاش رەت ەڭبەك كۇنىن اتاپ وتۋدە. وسىعان وراي, استانامىزداعى ەڭسەلى وردا – ۇلتتىق مۋزەي عيماراتىندا رەسپۋبليكالىق «جالپىعا ورتاق ەڭبەك قوعامىن قۇرۋ» فورۋمى ءوتتى. شاراعا ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن 200-گە جۋىق دەلەگات جينالدى.
جيىننىڭ بەتاشارى رەتىندە پرەمەر-ءمينيستردىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى باقىتجان ساعىنتاەۆ پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ قۇتتىقتاۋ-حاتىن وقىدى. حاتتا قازاقستان جالپى قوعامدىق ەڭبەك قوعامىن قالىپتاستىرۋ جولىندا سەنىممەن العا باسىپ كەلە جاتقانى ايتىلىپ, قاراپايىم ەڭبەككەرلەردى ىنتالاندىرۋ ءۇشىن «ەڭبەك ەرى», «ەڭبەك ارداگەرى» ماراپاتتارى ەنگىزىلگەنى ءسوز بولدى. «ءار قازاقستاندىقتىڭ ادال, كاسىبي ەڭبەگى قازاقستاندى الەمنىڭ دامىعان 30 ەلىنىڭ قاتارىنا قوسۋدىڭ كەپىلى» دەپ اتاپ ءوتىپتى ەلباسى قۇتتىقتاۋىندا.
ءوز كەزەگىندە ءسوز العان دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ ءمينيسترى تامارا دۇيسەنوۆا ەڭبەككەرلەردى مەرەكەسىمەن قۇتتىقتاعاننان كەيىن ەلىمىزدەگى ەڭبەك سالاسىنا قاتىستى كەيبىر ماسەلەلەرگە توقتالدى. ءمينيستردىڭ ايتۋىنشا, قاراپايىم جۇمىسشىلاردىڭ قاۋىپسىزدىگى قازىر نازار اۋداراتىن جاعداي. سوندىقتان دا, ۇكىمەت حالىقارالىق تالاپتارعا ساي مەكەمەلەردەگى قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىنىڭ ساقتالۋىن وڭالتۋعا باعىتتالعان جاڭا باستامالاردى قولعا الىپ وتىر. كاسىپورىنداردان جۇمىسشىلاردىڭ دەنساۋلىعىنا زيان كەلتىرمەۋدىڭ بار جاعدايىن جاساۋ تالاپ ەتىلمەك. سول سەكىلدى كاسىپوداقتارمەن بىرلەسە وتىرىپ, ەڭبەكتى دۇرىس باعالاۋ, جۇمىسشىلاردىڭ قۇقىن قورعاۋ, ولارعا ءتيىستى, ءتيىمدى جاعداي قالىپتاستىرۋ, ازاماتتاردى ەڭبەك ەتۋگە ىنتالاندىرۋ باعىتتارىندا ارەكەت جاسالىپ جاتقانىنا توقتالدى.
تامارا دۇيسەنوۆا مالىمدەگەندەي, بۇگىنگى تاڭدا ەلىمىزدەگى قوعامدىق ونەركاسىپتەردە 8 ميلليوننان استام ازامات ەڭبەك ەتۋدە. ەڭبەك ەتۋگە قىزىعۋشىلىقتى ارتتىرۋ ءۇشىن جاسالىپ جاتقان شارالار دا بارشىلىق.
سول ءسوزدىڭ دالەلى رەتىندە فورۋم بارىسىندا ەڭبەك ەتىپ, اتى وزعان قاراپايىم ازاماتتار دا ءسوز سويلەدى. دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنىڭ بەدەلدى وكىلى تالاپقالي ىزمۇحامبەتوۆ ابىرويعا جەتۋ ءۇشىن تىنىمسىز, تياناقتى ەڭبەك ەتىپ, ۇزدىكسىز وقىپ, ىزدەنۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن مالىمدەدى. ادام ومىرىندە ميىنىڭ 30 پايىزىن عانا يگەرە الاتىنىن, ال قالعان قابىلەتىن پايدالانا الماي كەلە جاتقانىن ايتىپ, جاستاردى ەڭبەكسۇيگىشتىككە ۇندەدى. ال ءبىلىم بەرۋ سالاسىنىڭ بەدەلدى وكىلى اياگۇل ميرازوۆا ەڭبەكتىڭ ادامعا كۇش بەرەتىنىن, ال ونىڭ ءادىل باعالانۋى قانات بىتىرەتىنىن ايتىپ, اعىنان جارىلدى.
سونىمەن, بۇل كۇنى استاناعا جان-جاقتاعى ەلىنە ەڭبەگى سىڭگەن ازاماتتار جينالعان. ولاردىڭ كوبى جۇمىسشى كيىمىمەن ەمەس, مەرەكەلىك, ءساندى كيىممەن كەلگەنى راس ەدى. ويتكەنى, بۇل – ەڭبەككەرلەردىڭ مەرەكەسى. جاقسىلىق جاساۋدان ءلاززات الاتىن, ەڭبەك ارقىلى عانا شىنايى باقىتقا جەتۋگە بولاتىنىن سەزىنىپ, ءتۇسىنىپ جۇرگەندەردىڭ مەرەكەسى بۇل.
ەڭبەك ادامدارىنا قۇرمەت كورسەتۋ ماقساتىندا تاعايىندالعان ارناۋلى ماراپات – «ەڭبەك ارداگەرى» مەدالى دە وسى كۇنى يەلەرىن تاپتى. پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىنباسارى باقىتجان ساعىنتاەۆ كەجەك ىسقاقوۆ, مايا كەرىمباەۆا, ۆلاديمير كلياكين, امانتاي مۋسين, قازانعاپ مۇقاشەۆ, اقبۇرىش سيسەنباەۆا, ۆلاديمير پەتۋحوۆ, الەكساندر بورودين, الەكساندر پەرفيلوۆ, زاۋرە امەتوۆا سەكىلدى ەلگە ەڭبەگى سىڭگەن ازاماتتاردى مەدالمەن ماراپاتتادى.
«ءبىز سەكسەننىڭ سەڭگىرىنەن اسقانمەن جان-دۇنيەمىز, جۇرەگىمىز ەل دەپ سوعادى. قانشاما شارۋاعا, قيىندىقتارعا قاراماي ۇلكەندەردى ۇمىتپاي جۇرگەنى ءۇشىن كەيىنگى ۇرپاعىمىزبەن ماقتانامىز» دەپ قۋانىشىمەن ءبولىستى كەجەك ىسقاقوۆ دەگەن اقساقال.
جيىننىڭ سوڭىندا كونتسەرتتىك باعدارلاما ۇسىنىلدى. بۇل كۇنى ەڭبەك ۇلىقتالدى.
ءنازيرا سايلاۋقىزى
