مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جانداردىڭ مۇددەسى نەگە نازاردان تىس قالىپ وتىر؟
وسى اپتاداعى ۇكىمەت وتىرىسىندا قالاداعى نىسانداردىڭ مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندارعا قولجەتىمدىلىگى تۋرالى ماسەلە قارالدى. پرەمەر-مينيستر باقىتجان ساعىنتاەۆ مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ سىنىنان كەيىن استانادا نە وزگەرگەنىن قالا اكىمىنەن سۇرادى. اسەت يسەكەشەۆتىڭ ايتۋىنشا, ەلورداداعى نىسانداردىڭ دەنى وسى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندارعا قولجەتىمدى بولادى.
بۇگىنگى تاڭدا استانادا 20945 مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازامات تۇرىپ جاتىر. ونىڭ 2206 ادامى – ءبىرىنشى, ال 7828 ادام – ەكىنشى توپتاعىلار. سونداي-اق, ەلوردادا ءۇشىنشى توپتاعى 7054 جان مەكەن ەتسە, 18 جاسقا دەيىنگى مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالالاردىڭ سانى 3857 ادامدى قۇراپ وتىر. وكىنىشكە قاراي, ەلوردادا تۇرىپ جاتقان مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتىڭ بارلىعىنىڭ مۇددەسى تولىق شەشىلىپ وتىرعان جوق. ماسەلەن, مەملەكەتتىك مەكەمەدەن باستاپ جەكەمەنشىك نىساندارعا دەيىن پاندۋس ماسەلەسى شەشىمىن تاپپاي وتىر.
«ەكسپو-2017» حالىقارالىق مامانداندىرىلعان كورمەسى قارساڭىندا بۇل ماسەلەنى وڭدى شەشپەۋ شەتەلدىك قوناقتاردىڭ الدىندا ءبىزدى ۇياتقا قالدىرادى. سوندىقتان دا پاندۋس پروبلەماسى پرەزيدەنتتىڭ پارمەنىنەن كەيىن ءجىتى نازارعا الىنا باستادى.
– ءبىز بارلىق قاۋىمداستىقتارمەن, مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتاردىڭ بارلىق توبى – ارباعا تاڭىلعاندارمەن, زاعيپتار مەن قۇلاعىنىڭ مۇكىسى بارلارمەن بىرلەسكەن شتاب قۇردىق. قازىر ءىس-ارەكەت جوسپارىمىزدى تولىقتىرىپ جاتىرمىز. تۇتاستاي العاندا, استانادا سوڭعى ءتورت جىل ىشىندە قاجەتتى ينفراقۇرىلىمدى قامتاماسىز ەتىپ كەلگەن 56 پايىز نىسان پاسپورتتالدى, – دەدى اسەت يسەكەشەۆ. ونىڭ ايتۋىنشا, جوسپار اۋرۋحانالار, مادەني, سپورت نىساندارى, جاياۋ جۇرگىنشىلەرگە ارنالعان وتپەجولدار, دۇكەندەر, كوممەرتسيالىق كاسىپورىندار سەكىلدى بارلىق قالالىق نىسانداردى قاراستىرادى.
– ءبىز قۇزىرعا يە ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ دەپارتامەنتىمەن بىرگە ارنايى جوسپار ازىرلەپ, ونى جۇزەگە اسىرۋعا كىرىستىك, قازىر قالانىڭ كوپتەگەن اۋداندارىندا قولجەتىمدى, كەدەرگىسىز ورتا جاساۋ جۇمىستارى قولعا الىنۋدا. ارينە, ماسەلەنى از عانا ۋاقىتتىڭ ىشىندە شەشۋ مۇمكىن ەمەس, بىراق ءبىز ءبىر جىل ىشىندە نىسانداردىڭ باسىم بولىگىن قاجەتتى ينفراقۇرىلىممەن قامتاماسىز ەتۋدى الدىمىزعا مىندەت ەتىپ قويىپ وتىرمىز. كەدەرگىسىز ورتادان باسقا دا باعىتتار بار. ول – مۇگەدەكتەردى جۇمىسقا ورنالاستىرۋ, ساياباقتاردا سپورتپەن شۇعىلداناتىن ارنايى ورىندار جاساۋ جانە تاعى دا باسقا ماسەلەلەر, – دەدى اكىم.
بۇگىندە استانادا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتارعا ارنالعان 19 ارنايى «ينۆاتاكسي» كولىكتەرى قىزمەت كورسەتەدى. بۇل كومەك تۇرىنە بۇگىنگە دەيىن 457 ادام جۇگىنگەن, ونىڭ 147-ءسى – بالالار. الايدا بۇل دەگەن ءسوز, استانادا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جانداردىڭ ءجۇرىپ-تۇرۋىندا ەشقانداي ماسەلە جوق دەگەندى بىلدىرمەيدى. مۇنى ءبىز قالالىق ءماسليحات دەپۋتاتتارىنىڭ قالاداعى نىسانداردى ارالاعان كەزىندە كوز جەتكىزدىك.
ماسەلەن, «استانا» كونتسەرت زالىنا كىرەتىن پاندۋستار تالاپقا ساي سالىنعانىمەن, كەيبىر قاتەلىكتەر بار بولىپ شىقتى. ايتالىق, عيماراتقا كىرەبەرىسكە قوڭىراۋ بەلگىسى ورناتىلماعان. بۇل مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتاردىڭ ىشتەن كومەك سۇراۋىنا كەدەرگى كەلتىرەدى. سونداي-اق, ساڭىراۋ نەمەسە كوزى كورمەيتىن جانداردىڭ كاسسادان بيلەت ساتىپ الۋى كۇردەلى كۇيىندە قالىپ وتىر. ءماسليحات دەپۋتاتتارىنىڭ بۇل ەسكەرتپەسىنەن كەيىن مەكەمە باسشىلارى كەتكەن كەمشىلىكتەردى رەتكە كەلتىرەمىز دەپ ۋادە ەتتى.
بۇدان كەيىن ءماسليحات دەپۋتاتتارى رەسپۋبليكا داڭعىلىنداعى حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىندا بولىپ, ءمۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتارعا قانداي جاعداي جاسالىپ جاتقانىن كوردى. ورتالىقتىڭ پاندۋسىندا ۇساق-تۇيەك كەمشىلىكتەر بولعانىمەن, نەگىزىنەن, تالاپقا ساي بولىپ شىقتى. مىسالى, عيماراتتىڭ كىرەبەرىسىنە ارنايى قوڭىراۋ بەلگىسى ورناتىلعان. بۇل ارباداعى ازاماتتاردىڭ ىشتەن كومەكتەسەتىن ادام شاقىرۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى. الايدا مەكەمەنىڭ ىشىندە اجەتحانا تالاپقا ساي بولماي شىقتى. بۇل ولقىلىقتى مەكەمەنىڭ جاۋاپتى باسشىلارى رەتكە كەلتىرەمىز دەپ سەندىردى.
ورتالىقتان كەيىن دەپۋتاتتار س.سەيفۋللين كوشەسىندەگى سارىارقا اۋداندىق مەملەكەتتىك زەينەتاقى تولەۋ ورتالىعىندا بولدى. اۋەلى دەپۋتاتتار دابىل بەلگىسىن باسىپ, اتالعان ورتالىقتىڭ مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتارعا قانشالىقتى كومەك كورسەتەتىنىن سىناپ كوردى. ءبىر قۋانتارلىعى, ىشتەن دەر كەزىندە ادامدار شىعىپ, قىراعىلىق تانىتتى. الايدا مەكەمەگە كىرەتىن پاندۋس تىم بيىك ەكەن. مۇنى مەكەمە باسشىسى مارينا پۋشكارەۆا عيماراتقا جاقىندا كوشىپ كەلگەندىگىمەن ءتۇسىندىردى. سوندىقتان دا ول الداعى ۋاقىتتا بۇل ولقىلىقتىڭ ورنىن تولتىرىپ, ناقتى شارالار جاسايمىز دەپ ۋادە ەتتى.
مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتار ءتورت قابىرعادا تاڭنان قارا كەشكە دەيىن قامالىپ وتىرا بەرمەي, ءبىر ءسات سپورتپەن شۇعىلدانعىسى كەلەدى. وسىنى ەسكەرگەن دەپۋتاتتار ەلورداداعى «قازاقستان» سپورت سارايىندا بولىپ, كەشەننىڭ تىنىس-تىرشىلىگىمەن تانىستى. ءماسليحات دەپۋتاتتارىن مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتاردىڭ عيماراتقا ارتقى ەسىكتەن كىرەتىنى قىنجىلتتى. الايدا مەكەمە باسشىسى جەدەلساتىعا بايلانىستى امالسىزدان وسىنداي شەشىم جاساعانىن ايتادى. سونىمەن قاتار, قاۋىپسىزدىك ءۇشىن ورناتىلعان قۇرىلعىنىڭ ەنى تىم كىشكەنتاي بولعاندىقتان, ەسىكتەن اربامەن كىرۋ مۇمكىن ەمەس. «قازاقستان» سپورت سارايىنىڭ ديرەكتورى ەربولات اقانوۆ اتالعان ولقىلىقتى شەشەمىز دەپ ۋادە ەتتى. ال ءماسليحات دەپۋتاتتارى وسى ماسەلەنىڭ قالاي شەشىلگەنىن ءبىلۋ ءۇشىن الداعى ۋاقىتتا سپورت سارايىنا كەلەتىنىن جەتكىزدى.
سودان كەيىن ءماسليحات دەپۋتاتتارى №66 ورتا مەكتەبىندە بولىپ, پاندۋستىڭ تالاپقا ساي سالىنعانىنىڭ كۋاسى بولدى. الايدا دابىل بەلگىسىن باسقان كەزدە ىشتەن كومەككە دەر كەزىندە ادامدار شىعا قويعان جوق. ايتسە دە, ءماسليحات دەپۋتاتى قاراقات ابدەن وزگە نىساندارمەن سالىستىرعاندا ءبىلىم مەكەمەسىنىڭ دايىندىعى جوعارى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. سونداي-اق, ول كوز بوياۋشىلىقتاردى قويىپ, مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتارعا قولايلى جاعداي جاساۋ كەرەك دەپ مالىمدەدى. «ويتكەنى مەملەكەتتىك مەكەمەلەردىڭ سيقى وسىنداي بولىپ تۇرعاندا, جەكەمەنشىك نىساندار تۋرالى ايتپاي-اق قويساق تا بولادى» دەپ تۇيىندەدى ءوز ءسوزىن ءماسليحات دەپۋتاتى.
سەرىك قۇدايبەرگەنۇلى
