جاڭالىقتار

مۇراتى بيىك جەڭىمپازدار ەلى

تاتۋلىق – تاپتىرماس باقىت.
(قازاق حالىق ماقالى)

جاسىم جەتپىستەن اسىپ كەتسە دە,­ تاۋەلسىزدىگىمىزدى ويلاسام, قا­نىم ىسىپ, كوڭىلىم جاس بالاداي الابۇرتادى. ويتكەنى, مەن كوپ­تە­گەن­ زامانداستارىم سياقتى «باس­تا­ ەرىك جوق, اياق-قول تۇساۋلى» دە­گەن­­دى كورىپ-ءبىلىپ وسكەن ادامنىڭ ءبى­رى­مىن. سوندىقتان كەشەگى مەن ءبۇ­گىنگىنى سالىستىرامىن دا, اللاعا ءشۇ­كىر­­­شىلىك دەيمىن. كەۋدەمدە جان بار­دا ۇزىلمەيتىن وسىناۋ رياسىز قۋانى­شىمدى تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ ءمۇ­شە­لىندە, كەزىندە, «جۇلدىز» جۋر­نالى ارقىلى دا ايتقانمىن: «ءتا­ۋەلسىز ەگەمەندى قازاقستان ءبىر ءمۇ­­شەل جاس – ون ءۇشتىڭ قىرقاسىنا ءور­لەدى. حوش كوڭىلمەن ەلباسىنىڭ قا­زاقستان حالقىنا ارناعان جولدا­ۋىمەن تانىسىپ جاتىرمىز. الەم تا­نىعان, ىرگەلى دە قابىرعالى ەل بول­دىق. ساياساتتا, شارۋاشىلىقتى جا­ڭاشا جۇرگىزۋدە, حالىقتىڭ الەۋ­مەتتىك-تۇرمىستىق جاعدايىن جاق­سار­تۋدا كسرو ىدىراپ, سونىڭ تە­مىر قۇرساۋىنان بوساپ شىققان تاۋەل­سىز جاس مەملەكەتتەردىڭ ىشىندە – ءبارى­نىڭ الدىندامىز. ءتىپتى, الىپ رەسەي­دىڭ ءوزى قازاقستاننىڭ ءسوزسىز جەتىس­تىكتەرىن قالتقىسىز مويىنداپ, ءبىزدىڭ ءاربىر ىسىمىزدەن وزات ءتاجى­ريبە ۇلگىسىن كورىپ, ءسۇيسىنىپ تە, قى­زى­عىپ تا قارايتىن بولدى» دەپپىن. سو­دان بەرى ارادا وتكەن سەگىز جىل ءىشىن­دە ەلىمىز حالىقارالىق ارەنا­دا بۇرىنعىدان دا سەرپىندى قار­قىن­مەن توسكە ورلەدى, بەدەلىن بە­كەم­­­دەدى, ساياسي-ەكونوميكالىق, ءما­­دەني-الەۋمەتتىك ماسەلەلەر تال­قى­­لا­ناتىن, شەشىلەتىن ىرگەلى دە سە­­نىمدى الەمدىك ورتالىقتىردىڭ ءبى­­رىنە, ال «قازاق ەلى – قازاقستان» دە­­گەن ايشىقتى ءسوز جەر شارىنىڭ بار­­­لىق تۇكپىرىنە تانىمال برەندكە اي­نالدى.

مەنىڭ زامانداستارىم وسىنداي ءوز قولىم ءوز اۋزىما جەتسە دەيتىن ەركىن ءومىردى ارماندادى ما؟ ارينە. اتا-بابالار دا, اتالار مەن اكەلەر دە, تاۋەلسىزدىگىمىزبەن جاستى كەيىنگى بالاڭ ۇرپاقتان باسقاسىنىڭ ءبارى دە.

كوز­ الدىمدا وتكەن عاسىر, 60­-جىل­­­­­­دار. گازەتتەر دۋىلداتىپ جا­­­­­­­زىپ, راديو كۇندىز-ءتۇنى «تىڭ», «تىڭ» دەپ ءبىر تىنباستان تولاسسىز سار­­­­­­نايدى. ءبىز دە, قازاقستاننىڭ ءار­­­ قيىرىنان جينالعان 50 شاقتى قا­­­­­­را­­­­دومالاق – بولاشاق فيلولوگ, جۋر­­­­­­نا­­ليستەر كەشكى الاۋ باسىندا:

ەدەم مى, درۋزيا,
ۆ دالنيە كرايا.
ستانەم نوۆوسەلامي,
ي تى, ي يا, – دەپ ءتىل بۇراپ, وزىمىزشە قوسىلا شىرقايمىز. ايتا قويارلىقتاي باسقا ءجوندى ءانىمىز دە جوق. امال قانشا, ءتىلىمىزدى بۇراي تۇسەمىز:

ماما, نە سكۋچاي,
سلەز نە پروليۆاي.
ستانەم نوۆوسەلامي,
سكورەە پريەزجاي…

كۇندىز ەسىلدىڭ ماي تو­­پىراعىندا ءون­گەن استىق قىر­مان­­دارىنىڭ ءبى­رىندە بولامىز. اناۋ القاپ, مىناۋ­ ال­قاپ دەپ جۇك ماشيناسىنىڭ قو­­را­­بىندا سەلكىلدەپ ۇزاق ءجۇرىپ قا­لا­تىن كەزدەرىمىز دە بار. سوندايدا اي­نالا تۇنعان ەگىستىك اراسىنداعى ءال­دە­بىر بۇرىلىس-قالتارىستان كەي­دە ءاب­دەن­ ءشو­گىپ­ ءجا­پى­رەي­گەن­ ءتورت­-بەس­ تو­قال تامدى ۇشىراتامىز. ەسىك الدىنداعى جەروشاق باسىندا كۇيبەڭدەپ وت جاعىپ جاتقان ايەلدەر, جەز ساماۋىرعا شوق ساپ تۇرعان قىزىل كامزولدى بويجەتكەن كوزىمىزگە وتتاي باسىلادى. ولارعا ءبىز توقتامايمىز. كۇرە جول ولاردى الىستان وراعىتىپ وتەدى. ولار ۇلى كوشكە ىلەسە الماي قالعان ەسكى جۇرت, ال ءبىز كوممۋنيزم ماڭدايشاسىنا وراق پەن بالعا ايقاسقان قىزىل تۋدى جەلبىرەتە قاداۋعا اسىققان قۇددى ءبىر الدىڭعى ەرەكشە توپ سەكىلدىمىز. بىراق, نەگە ەكەنى بەلگىسىز, جول شەتىندەگى سول ءبىر توقال تامدار, قىزىل قامزولدى قىز جۇرەكتى ءبىر ءسات اۋىرتا شىمشىپ, شىمىرلاتىپ جىبەرەدى, ويىڭنىڭ ويران-بوتقاسىن شىعارادى. كەيىن فيلولوگ عالىم, اكادەميك بولعان, مار­قۇم رىمعالي نۇرعاليەۆ ەكەۋ­­مىز­ ال كەپ قيالدايمىز. ول مۇعا­لىم وتباسىندا وسكەن. ۇيىمىزدە لەنين­نىڭ ەلۋ پالەنباي تومى, ءستاليننىڭ قىرىق پالەنباي تومى سىرەسىپ تۇ­را­دى دەيتىن. كىتاپ قۇنىن, ءبىلىم قۇ­دىرەتىن جاستاي پايىمداعان, كوپ­ وقىعان جىگىت. مەن بولسام, مەك­تەبى جوق جەردە وسكەندىكتەن «ات­تىڭ جالى, تۇيەنىڭ قومىندا» ءجۇ­رىپ وقىعاندىقتان, شا­لا­­لاۋ­مىن. ەسەسىنە, جاستاي شاحتادا ىستەپ, كەشەگى «حالىق جاۋى», نەمىستىڭ قىزمەتىندە بولعان پوليتساي, ەل توناعان, كىسى ولتىرگەن شىن قاراقشى, قاسكويلەرمەن بىرگە جەزقازعاننىڭ 700 مەتر جەر استى قويناۋىنان كەن قازىپ, ءومىر كورىپ ىسىلعان تاجىريبەم بار. دوسىم ەكەۋمىزدىڭ ەشكىمگە ەستىرتپەي وڭاشادا ايتىلاتىن قيا­­لى­مىز – بولاشاق, ارمانىمىز – تاۋەلسىز, دەربەس ەل بولۋ. ءوزىمىزدىڭ ءبى­لىم, اقىلىمىز جەتكەن جەردەن تا­ريح ساباقتارىن ءارى تارقاتىپ, بە­رى تارقاتىپ, مىناداي تىم جوي­قىن ءارى ايلاكەر يمپەريانىڭ قۇر­سا­ۋىنان بوساپ شىعۋدىڭ جولى جوق­-اۋ, ءسىرا دەگەن شاراسىز اششى وي­عا كەلىپ تىرەلە بەرەتىنبىز. ءبى­راق­ ەشبىر يمپەريا ماڭگى ءومىر ءسۇر­مەيدى عوي. بۇل دا قۇلادى. الاي­­دا, ءبىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىمىز وڭاي كەلدى دەۋشىلەر قاتەلەسەدى. دۇ­­رى­­سى, مۇنى دەربەستىگىمىز ءۇشىن جوڭعارلارعا قارسى كۇرەستەن باستالىپ, 1986 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا الماتىداعى قازاق جاستارىنىڭ كوتەرىلىسىمەن اياقتالعان قانتوگىس­تەردىڭ ومىرگە قايتا كوكتەۋى دەگە­نىمىز ءلازىم. دەگەنمەن, ءدال سول كۇن­دەردە, «ەندى ەل تاعدىرى قانداي قول­عا تيەدى, ول ەلدى قايدا, قالاي باستايدى» دەپ, ەسى بار ادامدا كىم ويلانبادى دەيسىز. باعىمىزعا ەل تىزگىنىن قارشادايىنان ءومىردىڭ اششى-تۇششىسىن, ىستىق-سۋىعىن حالقىمەن بىردەي ءبولىسىپ وسكەن نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ ۇستادى. وسىعان وراي: «مۇزتاۋلار قاپتاعان تەرىسكەي مۇحيتتى, سو­لار­دىڭ ارا-اراسىمەن ءجۇزىپ كە­لە­ جاتقان شاعىن كەمەنى, كەمە شتۋر­ۆا­لىنداعى جاس كاپيتاندى كوزگە ەلەس­تەتىپ كورىڭىزشى. وسىنداي قيىن­­عا كەمە سالعان كاپيتاننىڭ با­تىل­دىعى مەن ورلىگىنە, ايسبەرگ-مۇز­تاۋ­دىڭ سۋ بەتىندەگى توبەسى قانداي سۇس­تى, ايبارلى بولسا, سۋ استىندا ودان جەتى ەسە ۇلكەن بولىگىنىڭ جاسىرىنىپ جاتاتىن زالىمدىعىن ەسكەرسەك, وسىلاردىڭ ارا-اراسىنان ارانداپ قالماي, كەمەگە جول تابا بىلگەن كاپيتاننىڭ شەبەرلىگىنە قالايشا ءتانتى بولمايسىڭ. ارينە, كەمە كاپيتانىن قانشا جەردەن باتىل, شەبەر دەسەك تە, ەگەر ول كەمەدەگىلەرمەن بىرگە تىنىستاپ, سولاردىڭ ۇيىمداسقان جىگەرىنە, تا­بان­دىلىعىنا, بىرلىگىنە سۇيەنبەسە, جاعدايىنىڭ قيىن بولارى دا حاق. كەمەنىڭ مۇزتاۋلار قاپتاعان قاۋىپتى سۋدان امان-ەسەن ءوتىپ, الداعى اڭ­سارلى ايدىن شالقارعا ەركىندەپ شى­عۋىنىڭ بۇدان باسقا كەپىلى جوق» دەپ تە بەينەلەپ جازىپپىن. بۇگىن ەلباسىمىز ۇستانعان وسىناۋ كورەگەندىك ساياساتتىڭ جەمىسىن بۇكىل الەم كورىپ وتىر. مەن سونىڭ, ياعني قازاقستاندا جۇزەگە اسىرىلعان ۇلانعايىر ىستەردىڭ بىرەر تۇيىنىنە عانا توقتالسام, الدىمەن, ارينە, استانانىڭ سالتاناتتى كەلبەتىنە سوقپاي وتە المايمىن. 1997-1998 جىلدارى قىزمەت با­بىمەن بۇرىنعى اقمولاعا ءجيى­ كەلىپ ءجۇردىم. قاراوتكەلدەن قا­­لا­عا جەتىپ بولمايتىنسىڭ. قوس قاپ­­تال قۇلازىعان دالا, ەسكى اسفالت شۇ­رىق­-تەسىك, قالا ءىشىنىڭ جولدارى دا وي­دىم-ويدىم شۇڭقىر, بىروڭكەي سۇ­رىق­سىز ۇيلەر كىسىگە سۋىق قارايدى. قا­لاعا كىرۋ قانداي قيىن بولسا, بۇرىنعى سوفيا, استراحان تاس جول­دارىمەن قالادان شىعىپ كەتۋ ودان دا قيىن-دى. كوپىرلەر جوققا ءتان, قاشان كولدەنەڭنەن كيلىككەن پويىز ءوتىپ بولعانشا, شلاگباۋم اۋزىن­دا ءموليىپ تۇرعانىڭ. ال قازىر… كوپ ايتىپ قايتەيىن, باياعى تىڭ­ ولكەسىنىڭ ورتالىعى دەپ قانشا اسپەتتەگەندە حالقىنىڭ سانى ەكى ءجۇز مىڭنان ءسال عانا قالقىڭقى اقمولا حالقىنىڭ سانى قازىر جەتى ءجۇز مىڭنان اسىپ, ميلليونعا جول­­ تارتقان, الەم سۇيسىنگەن كو­رىك­تى استاناعا اينالدى. ماسەلە قا­­لا­نى كورەر كوزگە تارتىمدى, تۇر­­مىسقا قولايلى ەتىپ سالۋدا دە­­سەك, مىسال رەتىندە ءبىر عانا «حان شا­­تىردىڭ» ءبىز دە تاپ وسىن­داي­­­ عيمارات سالساق دەگىزىپ, تا­لاي­­ ەل­گە ۇلگى بولعانىن ايتساق تا جەت­­­­كى­لىكتى. ءيا, سولاي. بۇرىنعى كەل­­­بەتى مەن قازىرگى كەلبەتىنىڭ ارا­­سىندا جەر مەن كوكتەي ايىر­ما بار. ينفراقۇرىلىمدارى جاڭار­تىلىپ, جەتىلدىرىلىپ ادامنىڭ ءتىر­شى­لىك-تۇرمىسىن جەڭىلدەتۋگە, قو­عام­­دىق ورتانى اباتتاندىرىپ, ءما­­دە­نيەتتەندىرۋگە باعىت­تال­عان. قاي­­دا باراسىڭ, جول قيىن­دى­عىن كور­­مەيسىڭ, نە ىزدەيسىڭ, قينال­ماي­سىڭ,­­ تاباسىڭ.

جا­قىندا قاراوتكەلدەن ارى اسىپ, ارشالىعا بارار جولدا قوس قاپ­­تال­دان تەبىندەگى ءۇيىر-ءۇيىر قاپ­­تاعان جىلقى كوردىم. ال اناۋ ءبۇي­رەك بەت قىرلاردىڭ ارعى بە­تىن­­دە, ويپاڭدى جازىقتاردا, بوك­تەر­­­لەر­دە قانشاسى ءجۇر ەكەن دەپ ەرىك­­سىز سۇيسىنەسىڭ. فەرمەرلەر, جا­ڭار­­قالىق نۇرگۇل ورىنباسارو­ۆا, ستەپنوگورسك قالاسىنىڭ قارا­بۇلاق اۋىلىنداعى گۇلمايرا باي­ما­ق­وۆا ويىما ورالدى. شارۋاسىن ءتۇر­­لەن­دىرۋ ءۇشىن, ەت, ءسۇت وندىرۋمەن اينا­­لىساتىن نۇرگۇل سوناۋ گەر­ما­نيا­­دان ەرلى-زايىپتى كانىگى كاسىپ­كەر­­لەر گەردەس پەن ينگا حارالت­تاردى شاقىرىپ الىپ, ولاردان كون­ديتەر ونىمدەرىنىڭ 80 ءتۇرىن جا­ساۋدى ۇيرەنگەن, گۇلمايرا بولسا, بۇۇ-نىڭ ەكپە وسىمدىكتەر جونىندەگى ەكس­پەرتى گۇلنارا بەكتۇروۆاعا دە­يىن شىعىپ, ودان كەڭەس العان, كو­مەگىنە سۇيەنگەن. استانالىق شا­عىن كاسىپكەر ا.ءماجيتوۆتىڭ حي­ميا­لىق-سينتەتيكالىق دوربالار مەن­ قالتاشالاردىڭ ۋاقىتى ءوتىپ با­رادى, دەنساۋلىققا دا, ەكولوگياعا دا­ زيان دەپ, شەتەلدىك وزات ۇلگىلەردى باس­شىلىققا الا وتىرىپ, ونداي­ زات­تاردى قاعازدان جاساۋعا كىرىسۋى قان­داي عانيبەت. سونداي-اق, ا.ءابى­كەنوۆ­تىڭ دۇنياعا داڭقى كەڭ جا­يىل­عان نەمىس مەبەل جاساۋشى شە­­بەر­لەردەن ۇيرەنىپ كەلىپ, سول ءىستى ەن­دى استانادا جاڭعىرتپاق نيەتى, ءا.ءتۇسىپ­­بەكوۆانىڭ 5 جاستان 50 جاس ارالىعىن قامتيتىن وسى زامانعى سپورتتىق بي فەدەراتسياسىنداعى قىزمەتى كىم-كىمدى بولماسىن ءسۇي­سىن­دىرمەي قويماسى انىق. بۇل – قا­زاقستاننىڭ بارشا قالاسى مەن­ دالاسىنا كەڭ جايىلعان ءور­كەن­دى دە ءورىستى قۇبىلىس. باعىت – تا­ياۋ جىلداردا شاعىن جانە ور­تا بيزنەستىڭ ەكونوميكادا الاتىن­ ۇلەسىن 40 پايىزعا جەتكىزۋ. وسى­لاي­شا حالىقتىڭ ەركىن ەڭبەك ار­قى­لى جاقسى تۇرمىسقا جەتسەم-اۋ­ دەگەن ىنتاسى, ەلباسىنىڭ كورە­گەن­دىگىمەن ۇشتاسسا, جاڭا ويلار مەن­ سەرپىندى جاڭا جوسپارلارعا جول­ اشىلا بەرەرى ءسوزسىز. مۇنى ءبىز پرە­زي­دەنتىمىزدىڭ «قازاقستاننىڭ الەۋ­مەت­تىك جاڭعىرتىلۋى: جالپىعا ور­تاق ەڭبەك قوعامىنا قاراي 20 قادام» دەگەن ەڭبەگىنەن ايقىن كورەمىز. حالىقارالىق رەيتينگ اگەنتتىگىنىڭ زەرتتەۋلەرى ەلىمىزدەگى «قازمۇنايگاز», «قازاقستان تە­­مىر جولى», KEGOC سىندى ۇلت­تىق كومپانيالاردىڭ جانە ۆاليۋتامىزدىڭ الەۋەتتىك دەڭگەيى جوعارىلىعىن, قازاقستاننىڭ ەكو­نو­ميكالىق دامۋ قارقىنىنىڭ تۇراق­تىعىن مالىمدەپ وتىر.
ءيا, ەڭبەكتىڭ قاي ءتۇرى دە ماڭىز­دى. دەسەك تە, وزىق عىلىم مەن تەحنولوگياعا نەگىزدەلەتىن ينتەل­لەك­تۋالدى تۇرلەرى قوعامدى ءتۇ­لە­تە­تىن ەڭ باستى كۇشكە اينالعالى قا­شان. سوندىقتان دا باسىندا­ تالانت­تى جاستارىمىزدىڭ «بو­لاشاق» باعدارلاماسىمەن شەتەل­دەر­دىڭ ايگىلى وقۋ ورىندارىندا ءبى­لىم الۋىنا ەرەكشە ءمان بەرىلسە, قا­زىر وزىمىزدەگى وقۋ ورىندارىندا ءبىلىم بەرۋ ساپاسىن ارتتىرۋ با­عىتى پارمەندىلىكپەن جۇزەگە اسى­رىلىپ جاتىر. ناتيجەسى – 2012­ حالىقارالىق يننوۆاتسيالىق فو­رۋمدا ال-فارابي اتىنداعى قا­زاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋ­­دەنتى ا.تازابەكوۆ ءوزى ويلاپ تاپ­قان ۆيرتۋالدى كوزىلدىرىگىمەن, IT-ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتتەرى ە.حە­گاي سۋعا كەتۋدى بولدىرمايتىن­ ەرەك­شە شومىلۋ كاستومىمەن, ي.فيلكو تجم-نەن بەرىلەتىن جە­دەل حابارلاردى سمارتفون مەن كومپيۋ­تەر ارقىلى قابىلدايتىن ءوز­گەشە تەتىگىمەن كوزگە ءتۇستى. بۇل مىسالداردان ءبىز جاستارعا ساپالى ءبىلىم بەرۋدىڭ قايتارىمىن عانا ەمەس, سونىمەن بىرگە, ۇلتارالىق تا­تۋ­لىقتىڭ, «قازاقستان – جالعىز وتانىم, ورتاق ءۇيىم» دەيتىن ءبىر­لىك­تىڭ دە ماۋەلى جەمىسىن كورەمىز. تا­عى ايتساق, قازاقستاندىق عالىم بور­يس پيلات بولاشاقتا عارىشتان تابىلاتىن سۋدى تۇزىنان تازارتاتىن قۇرال ويلاپ تاپقان. وعان دامىعان تالاي ەل, ءبىرىنشى كەزەكتە رەسەي ۇلكەن قىزىعۋشىلىق بىلدىرگەن. يۋپيتەر سەرىگىندە سۋ بار دەگەن بولجام بار. سوعان الداعى بەس-التى جىل كولەمىندە ارنايى عارىش كەمەسى ۇشىرىلعاندا, الگى قۇرالدى دا پايدالانباق.
قوعامدى جاڭعىرتاتىن, الەۋەتتى ەتەتىن قۇبىلىستاردىڭ باعىت-باعدارىن بولجاي ءبىلۋ, ەلدى دامى­تۋ­دىڭ سوعان سايكەس جولدارىن ءتۇ­زەۋ – كورەگەندىكتىڭ نەگىزى, جە­ڭىم­پازدىقتىڭ باستى شارتى. ارينە, دۇنيەجۇزىن قىسپاققا ال­عان ەكونوميكالىق داعدارىس ءبىز­دىڭ ەلدى اينالىپ كەتىپ جاتىر دە­سەك, تىم اسىرەلەگەندىك بولار. كە­رىسىنشە, ءبىزدىڭ ۇكىمەتىمىز ونى ال­دىن الا بولجاپ, ودان قىسىلماي شى­عۋدىڭ جولدارىن كۇنى بۇرىن قاراس­تىرىپ قويىپ وتىر. ەلىمىزدىڭ جال­­پى ەكونوميكالىق ءوسىمىنىڭ بيىل دا ويداعىداي بولاتىنى, ۇلت­­­تىق كومپانيالارىمىزدىڭ رەي­­تىن­گىسىنىڭ جوعارىلىعى – ءسوزى­مىز­­­دىڭ دالەلى. بيىلعى ءىشىنارا قۋاڭ­­­شىلىققا قاراماستان ەلدە جاق­­­سى استىق جينالدى. ساتۋعا شى­­­­عارىلاتىن استىق كولەمى دە قو­­ماقتى. مۇنىڭ ءوزى, بىرىنشىدەن, مەم­لەكەتىمىزدىڭ ەكونوميكالىق الەۋەتىن كورسەتسە, ەكىنشىدەن, جەر شارىندا ءبىر ميللياردتان استام ادامنىڭ تويىپ تاماق ىشە الماي, ءول­مە­شىنىڭ كۇنىن كورەتىنىن ەسكەرسەك, ميلليونداردىڭ اۋزىنا نان سا­لىپ, ولاردى اشتىق زاردابىنان قۇتقارۋعا بەلسەنە اتسالىسا­تىن ىزگى نيەتتى قايىرىمدى ەل ەكەنى­مىز­دى دە الەمگە ايعاقتايدى. ال ەكسپو-2017-ءنىڭ قازاقستاندا ءوتۋىن جەڭىپ الۋىمىز – تاۋەلسىز جاس­ ەلىمىزدىڭ جاڭا, جارقىن بەتى. مۇن­داي ۇلى ابىروي پوستسوۆەتتىك كەڭىستىكتە, ورتالىق ازيادا ءبىرىن­شى رەت ءبىزدىڭ ەلگە بۇيىردى. جيىر­ما­ ءبىر جىلدىڭ ىشىندە كوپتەگەن جە­ڭىمپازدىق ىستەرمەن بەكىتىلگەن ەل­دىگىمىزدىڭ مىزعىماس تۇعىرىنا كە­لىپ قوناقتار تاعى ءبىر باق قۇسى بۇل. ءۇش ايعا سوزىلاتىن ەكسپو ار­قاسىندا جاڭا جۇمىس ورىن­دا­رى اشىلادى, شاعىن جانە ور­تا بيزنەس داميدى, قالانىڭ ينفرا­قۇ­رى­لىمى وركەندەيدى, ءوندىرىستىڭ قىز­مەت كورسەتۋ سالاسى, مەيمان­حا­نا بيزنەسى, ىشكى جانە شەتەل تۋريز­مى قانات جايا تۇسەدى, ەلىمىزدىڭ تا­نى­مالدىعى ارتادى. بولاشاق ەنەر­گياسىنىڭ قىر-سىرلارىن اشۋ, ونى وركەندەتۋدىڭ جاڭا جول­دا­رىن كورسەتۋ, جالپى, بۇكىل الەم ەكونوميكاسىنىڭ جاندانا ءتۇ­سۋى­نە جاڭا سەرپىن بەرەتىنى دە ءسوز­سىز. ءتۇرلى-ءتۇرلى جەڭىستەردىڭ ءىشىن­دە وسىنداي تاتۋلىق بىرلىكپەن, ىسكەر­لىك ەركىندىكپەن كەلگەن جەڭىس – ەڭ ءمان­دىسى. وسى ورايدا, قارابۇلاقتىق فەر­مەر گۇلمايرا بايماقوۆانىڭ مى­نا ءبىر سوزدەرى ەسىمنەن كەتپەيدى: «مەن كەشەگى كەڭەس كەزىندە دە بەلسەنىپ جۇمىس ىستەدىم, بىراق ودان پالەندەي راحات كورگەم جوق. سول زاماندى جاقسى ەدى دەيتىندەر ارامىزدان ءالى دە كەزدەسەدى. بەكەر. ول ءبىر قايىرىمى جوق, بەينەتى سور زامان بولدى عوي. ادام بويىندا ماسىلدىقتان باسقا تۇك وڭعان جاقسى قاسيەت قالىپتاستىرا المادى. وسى كۇنى كەيبىرەۋلەردى تيتىقتاتىپ, اۋزىن قيسايتىپ تەرىس سويلەتىپ جۇرگەن جالقاۋلىق – سول كۇندەردەن قالعان كەسەل. اۋ, اتام قازاق: «كىسىنىكى دەگەندە كىشكەنتاي عانا كۇشىم بار, وزىمدىكى دەگەندە وگىز قارا كۇشىم بار» دەگەندى بەكەر ايتتى دەيمىسىز. ءوزىڭ ءۇشىن, ءوزىڭنىڭ وتباسىڭ ءۇشىن ەڭبەك ەتىپ, توككەن تەرىڭنىڭ راحاتىن كورگەنگە نە جەتسىن, شىركىن؟! ءاربىر مىقتى وتباسىن كىشكەنتاي بۇلاق كوزى دەسەك, مىڭداعان, ميلليونداعان بۇلاق كوزدەرىنەن شىققان ءنار تاۋەلسىز ورتاق وتانىمىزدى قۋات­­تى, ايبىندى ەتە تۇسپەي مە. تاۋەلسىزدىك نۇرىمەن قاناتتانعان ەل ءبىر كۇش الىپ العان سوڭ, ءارى قاراي سامۇرىقتاي سامعايدى, سوعان بۇگىن ءوز قولىمىزبەن ۇلەس قوسىپ, جەمىسى مەن جەڭىسىن ءوز كوزىمىزبەن كورىپ تە وتىرمىز». قاراپايىم ىسكەر فەرمەردىڭ ايتقانىنا تولىق قوسىلدىم. ءيا, ءبىزدىڭ ەل – مۇراتى بيىك جەڭىمپازدار ەلى.

وتەن احمەت

تاعىدا

admin

«استانا اقشامى» گازەتى

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button