مۇراتى بيىك جەڭىمپازدار ەلى
تاتۋلىق – تاپتىرماس باقىت.
(قازاق حالىق ماقالى)
جاسىم جەتپىستەن اسىپ كەتسە دە, تاۋەلسىزدىگىمىزدى ويلاسام, قانىم ىسىپ, كوڭىلىم جاس بالاداي الابۇرتادى. ويتكەنى, مەن كوپتەگەن زامانداستارىم سياقتى «باستا ەرىك جوق, اياق-قول تۇساۋلى» دەگەندى كورىپ-ءبىلىپ وسكەن ادامنىڭ ءبىرىمىن. سوندىقتان كەشەگى مەن ءبۇگىنگىنى سالىستىرامىن دا, اللاعا ءشۇكىرشىلىك دەيمىن. كەۋدەمدە جان باردا ۇزىلمەيتىن وسىناۋ رياسىز قۋانىشىمدى تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ ءمۇشەلىندە, كەزىندە, «جۇلدىز» جۋرنالى ارقىلى دا ايتقانمىن: «ءتاۋەلسىز ەگەمەندى قازاقستان ءبىر ءمۇشەل جاس – ون ءۇشتىڭ قىرقاسىنا ءورلەدى. حوش كوڭىلمەن ەلباسىنىڭ قازاقستان حالقىنا ارناعان جولداۋىمەن تانىسىپ جاتىرمىز. الەم تانىعان, ىرگەلى دە قابىرعالى ەل بولدىق. ساياساتتا, شارۋاشىلىقتى جاڭاشا جۇرگىزۋدە, حالىقتىڭ الەۋمەتتىك-تۇرمىستىق جاعدايىن جاقسارتۋدا كسرو ىدىراپ, سونىڭ تەمىر قۇرساۋىنان بوساپ شىققان تاۋەلسىز جاس مەملەكەتتەردىڭ ىشىندە – ءبارىنىڭ الدىندامىز. ءتىپتى, الىپ رەسەيدىڭ ءوزى قازاقستاننىڭ ءسوزسىز جەتىستىكتەرىن قالتقىسىز مويىنداپ, ءبىزدىڭ ءاربىر ىسىمىزدەن وزات ءتاجىريبە ۇلگىسىن كورىپ, ءسۇيسىنىپ تە, قىزىعىپ تا قارايتىن بولدى» دەپپىن. سودان بەرى ارادا وتكەن سەگىز جىل ءىشىندە ەلىمىز حالىقارالىق ارەنادا بۇرىنعىدان دا سەرپىندى قارقىنمەن توسكە ورلەدى, بەدەلىن بەكەمدەدى, ساياسي-ەكونوميكالىق, ءمادەني-الەۋمەتتىك ماسەلەلەر تالقىلاناتىن, شەشىلەتىن ىرگەلى دە سەنىمدى الەمدىك ورتالىقتىردىڭ ءبىرىنە, ال «قازاق ەلى – قازاقستان» دەگەن ايشىقتى ءسوز جەر شارىنىڭ بارلىق تۇكپىرىنە تانىمال برەندكە اينالدى.
مەنىڭ زامانداستارىم وسىنداي ءوز قولىم ءوز اۋزىما جەتسە دەيتىن ەركىن ءومىردى ارماندادى ما؟ ارينە. اتا-بابالار دا, اتالار مەن اكەلەر دە, تاۋەلسىزدىگىمىزبەن جاستى كەيىنگى بالاڭ ۇرپاقتان باسقاسىنىڭ ءبارى دە.
كوز الدىمدا وتكەن عاسىر, 60-جىلدار. گازەتتەر دۋىلداتىپ جازىپ, راديو كۇندىز-ءتۇنى «تىڭ», «تىڭ» دەپ ءبىر تىنباستان تولاسسىز سارنايدى. ءبىز دە, قازاقستاننىڭ ءار قيىرىنان جينالعان 50 شاقتى قارادومالاق – بولاشاق فيلولوگ, جۋرناليستەر كەشكى الاۋ باسىندا:
ەدەم مى, درۋزيا,
ۆ دالنيە كرايا.
ستانەم نوۆوسەلامي,
ي تى, ي يا, – دەپ ءتىل بۇراپ, وزىمىزشە قوسىلا شىرقايمىز. ايتا قويارلىقتاي باسقا ءجوندى ءانىمىز دە جوق. امال قانشا, ءتىلىمىزدى بۇراي تۇسەمىز:
ماما, نە سكۋچاي,
سلەز نە پروليۆاي.
ستانەم نوۆوسەلامي,
سكورەە پريەزجاي…
كۇندىز ەسىلدىڭ ماي توپىراعىندا ءونگەن استىق قىرماندارىنىڭ ءبىرىندە بولامىز. اناۋ القاپ, مىناۋ القاپ دەپ جۇك ماشيناسىنىڭ قورابىندا سەلكىلدەپ ۇزاق ءجۇرىپ قالاتىن كەزدەرىمىز دە بار. سوندايدا اينالا تۇنعان ەگىستىك اراسىنداعى ءالدەبىر بۇرىلىس-قالتارىستان كەيدە ءابدەن ءشوگىپ ءجاپىرەيگەن ءتورت-بەس توقال تامدى ۇشىراتامىز. ەسىك الدىنداعى جەروشاق باسىندا كۇيبەڭدەپ وت جاعىپ جاتقان ايەلدەر, جەز ساماۋىرعا شوق ساپ تۇرعان قىزىل كامزولدى بويجەتكەن كوزىمىزگە وتتاي باسىلادى. ولارعا ءبىز توقتامايمىز. كۇرە جول ولاردى الىستان وراعىتىپ وتەدى. ولار ۇلى كوشكە ىلەسە الماي قالعان ەسكى جۇرت, ال ءبىز كوممۋنيزم ماڭدايشاسىنا وراق پەن بالعا ايقاسقان قىزىل تۋدى جەلبىرەتە قاداۋعا اسىققان قۇددى ءبىر الدىڭعى ەرەكشە توپ سەكىلدىمىز. بىراق, نەگە ەكەنى بەلگىسىز, جول شەتىندەگى سول ءبىر توقال تامدار, قىزىل قامزولدى قىز جۇرەكتى ءبىر ءسات اۋىرتا شىمشىپ, شىمىرلاتىپ جىبەرەدى, ويىڭنىڭ ويران-بوتقاسىن شىعارادى. كەيىن فيلولوگ عالىم, اكادەميك بولعان, مارقۇم رىمعالي نۇرعاليەۆ ەكەۋمىز ال كەپ قيالدايمىز. ول مۇعالىم وتباسىندا وسكەن. ۇيىمىزدە لەنيننىڭ ەلۋ پالەنباي تومى, ءستاليننىڭ قىرىق پالەنباي تومى سىرەسىپ تۇرادى دەيتىن. كىتاپ قۇنىن, ءبىلىم قۇدىرەتىن جاستاي پايىمداعان, كوپ وقىعان جىگىت. مەن بولسام, مەكتەبى جوق جەردە وسكەندىكتەن «اتتىڭ جالى, تۇيەنىڭ قومىندا» ءجۇرىپ وقىعاندىقتان, شالالاۋمىن. ەسەسىنە, جاستاي شاحتادا ىستەپ, كەشەگى «حالىق جاۋى», نەمىستىڭ قىزمەتىندە بولعان پوليتساي, ەل توناعان, كىسى ولتىرگەن شىن قاراقشى, قاسكويلەرمەن بىرگە جەزقازعاننىڭ 700 مەتر جەر استى قويناۋىنان كەن قازىپ, ءومىر كورىپ ىسىلعان تاجىريبەم بار. دوسىم ەكەۋمىزدىڭ ەشكىمگە ەستىرتپەي وڭاشادا ايتىلاتىن قيالىمىز – بولاشاق, ارمانىمىز – تاۋەلسىز, دەربەس ەل بولۋ. ءوزىمىزدىڭ ءبىلىم, اقىلىمىز جەتكەن جەردەن تاريح ساباقتارىن ءارى تارقاتىپ, بەرى تارقاتىپ, مىناداي تىم جويقىن ءارى ايلاكەر يمپەريانىڭ قۇرساۋىنان بوساپ شىعۋدىڭ جولى جوق-اۋ, ءسىرا دەگەن شاراسىز اششى ويعا كەلىپ تىرەلە بەرەتىنبىز. ءبىراق ەشبىر يمپەريا ماڭگى ءومىر ءسۇرمەيدى عوي. بۇل دا قۇلادى. الايدا, ءبىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىمىز وڭاي كەلدى دەۋشىلەر قاتەلەسەدى. دۇرىسى, مۇنى دەربەستىگىمىز ءۇشىن جوڭعارلارعا قارسى كۇرەستەن باستالىپ, 1986 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا الماتىداعى قازاق جاستارىنىڭ كوتەرىلىسىمەن اياقتالعان قانتوگىستەردىڭ ومىرگە قايتا كوكتەۋى دەگەنىمىز ءلازىم. دەگەنمەن, ءدال سول كۇندەردە, «ەندى ەل تاعدىرى قانداي قولعا تيەدى, ول ەلدى قايدا, قالاي باستايدى» دەپ, ەسى بار ادامدا كىم ويلانبادى دەيسىز. باعىمىزعا ەل تىزگىنىن قارشادايىنان ءومىردىڭ اششى-تۇششىسىن, ىستىق-سۋىعىن حالقىمەن بىردەي ءبولىسىپ وسكەن نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ ۇستادى. وسىعان وراي: «مۇزتاۋلار قاپتاعان تەرىسكەي مۇحيتتى, سولاردىڭ ارا-اراسىمەن ءجۇزىپ كەلە جاتقان شاعىن كەمەنى, كەمە شتۋرۆالىنداعى جاس كاپيتاندى كوزگە ەلەستەتىپ كورىڭىزشى. وسىنداي قيىنعا كەمە سالعان كاپيتاننىڭ باتىلدىعى مەن ورلىگىنە, ايسبەرگ-مۇزتاۋدىڭ سۋ بەتىندەگى توبەسى قانداي سۇستى, ايبارلى بولسا, سۋ استىندا ودان جەتى ەسە ۇلكەن بولىگىنىڭ جاسىرىنىپ جاتاتىن زالىمدىعىن ەسكەرسەك, وسىلاردىڭ ارا-اراسىنان ارانداپ قالماي, كەمەگە جول تابا بىلگەن كاپيتاننىڭ شەبەرلىگىنە قالايشا ءتانتى بولمايسىڭ. ارينە, كەمە كاپيتانىن قانشا جەردەن باتىل, شەبەر دەسەك تە, ەگەر ول كەمەدەگىلەرمەن بىرگە تىنىستاپ, سولاردىڭ ۇيىمداسقان جىگەرىنە, تاباندىلىعىنا, بىرلىگىنە سۇيەنبەسە, جاعدايىنىڭ قيىن بولارى دا حاق. كەمەنىڭ مۇزتاۋلار قاپتاعان قاۋىپتى سۋدان امان-ەسەن ءوتىپ, الداعى اڭسارلى ايدىن شالقارعا ەركىندەپ شىعۋىنىڭ بۇدان باسقا كەپىلى جوق» دەپ تە بەينەلەپ جازىپپىن. بۇگىن ەلباسىمىز ۇستانعان وسىناۋ كورەگەندىك ساياساتتىڭ جەمىسىن بۇكىل الەم كورىپ وتىر. مەن سونىڭ, ياعني قازاقستاندا جۇزەگە اسىرىلعان ۇلانعايىر ىستەردىڭ بىرەر تۇيىنىنە عانا توقتالسام, الدىمەن, ارينە, استانانىڭ سالتاناتتى كەلبەتىنە سوقپاي وتە المايمىن. 1997-1998 جىلدارى قىزمەت بابىمەن بۇرىنعى اقمولاعا ءجيى كەلىپ ءجۇردىم. قاراوتكەلدەن قالاعا جەتىپ بولمايتىنسىڭ. قوس قاپتال قۇلازىعان دالا, ەسكى اسفالت شۇرىق-تەسىك, قالا ءىشىنىڭ جولدارى دا ويدىم-ويدىم شۇڭقىر, بىروڭكەي سۇرىقسىز ۇيلەر كىسىگە سۋىق قارايدى. قالاعا كىرۋ قانداي قيىن بولسا, بۇرىنعى سوفيا, استراحان تاس جولدارىمەن قالادان شىعىپ كەتۋ ودان دا قيىن-دى. كوپىرلەر جوققا ءتان, قاشان كولدەنەڭنەن كيلىككەن پويىز ءوتىپ بولعانشا, شلاگباۋم اۋزىندا ءموليىپ تۇرعانىڭ. ال قازىر… كوپ ايتىپ قايتەيىن, باياعى تىڭ ولكەسىنىڭ ورتالىعى دەپ قانشا اسپەتتەگەندە حالقىنىڭ سانى ەكى ءجۇز مىڭنان ءسال عانا قالقىڭقى اقمولا حالقىنىڭ سانى قازىر جەتى ءجۇز مىڭنان اسىپ, ميلليونعا جول تارتقان, الەم سۇيسىنگەن كورىكتى استاناعا اينالدى. ماسەلە قالانى كورەر كوزگە تارتىمدى, تۇرمىسقا قولايلى ەتىپ سالۋدا دەسەك, مىسال رەتىندە ءبىر عانا «حان شاتىردىڭ» ءبىز دە تاپ وسىنداي عيمارات سالساق دەگىزىپ, تالاي ەلگە ۇلگى بولعانىن ايتساق تا جەتكىلىكتى. ءيا, سولاي. بۇرىنعى كەلبەتى مەن قازىرگى كەلبەتىنىڭ اراسىندا جەر مەن كوكتەي ايىرما بار. ينفراقۇرىلىمدارى جاڭارتىلىپ, جەتىلدىرىلىپ ادامنىڭ ءتىرشىلىك-تۇرمىسىن جەڭىلدەتۋگە, قوعامدىق ورتانى اباتتاندىرىپ, ءمادەنيەتتەندىرۋگە باعىتتالعان. قايدا باراسىڭ, جول قيىندىعىن كورمەيسىڭ, نە ىزدەيسىڭ, قينالمايسىڭ, تاباسىڭ.
جاقىندا قاراوتكەلدەن ارى اسىپ, ارشالىعا بارار جولدا قوس قاپتالدان تەبىندەگى ءۇيىر-ءۇيىر قاپتاعان جىلقى كوردىم. ال اناۋ ءبۇيرەك بەت قىرلاردىڭ ارعى بەتىندە, ويپاڭدى جازىقتاردا, بوكتەرلەردە قانشاسى ءجۇر ەكەن دەپ ەرىكسىز سۇيسىنەسىڭ. فەرمەرلەر, جاڭارقالىق نۇرگۇل ورىنباساروۆا, ستەپنوگورسك قالاسىنىڭ قارابۇلاق اۋىلىنداعى گۇلمايرا بايماقوۆا ويىما ورالدى. شارۋاسىن ءتۇرلەندىرۋ ءۇشىن, ەت, ءسۇت وندىرۋمەن اينالىساتىن نۇرگۇل سوناۋ گەرمانيادان ەرلى-زايىپتى كانىگى كاسىپكەرلەر گەردەس پەن ينگا حارالتتاردى شاقىرىپ الىپ, ولاردان كونديتەر ونىمدەرىنىڭ 80 ءتۇرىن جاساۋدى ۇيرەنگەن, گۇلمايرا بولسا, بۇۇ-نىڭ ەكپە وسىمدىكتەر جونىندەگى ەكسپەرتى گۇلنارا بەكتۇروۆاعا دەيىن شىعىپ, ودان كەڭەس العان, كومەگىنە سۇيەنگەن. استانالىق شاعىن كاسىپكەر ا.ءماجيتوۆتىڭ حيميالىق-سينتەتيكالىق دوربالار مەن قالتاشالاردىڭ ۋاقىتى ءوتىپ بارادى, دەنساۋلىققا دا, ەكولوگياعا دا زيان دەپ, شەتەلدىك وزات ۇلگىلەردى باسشىلىققا الا وتىرىپ, ونداي زاتتاردى قاعازدان جاساۋعا كىرىسۋى قانداي عانيبەت. سونداي-اق, ا.ءابىكەنوۆتىڭ دۇنياعا داڭقى كەڭ جايىلعان نەمىس مەبەل جاساۋشى شەبەرلەردەن ۇيرەنىپ كەلىپ, سول ءىستى ەندى استانادا جاڭعىرتپاق نيەتى, ءا.ءتۇسىپبەكوۆانىڭ 5 جاستان 50 جاس ارالىعىن قامتيتىن وسى زامانعى سپورتتىق بي فەدەراتسياسىنداعى قىزمەتى كىم-كىمدى بولماسىن ءسۇيسىندىرمەي قويماسى انىق. بۇل – قازاقستاننىڭ بارشا قالاسى مەن دالاسىنا كەڭ جايىلعان ءوركەندى دە ءورىستى قۇبىلىس. باعىت – تاياۋ جىلداردا شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ ەكونوميكادا الاتىن ۇلەسىن 40 پايىزعا جەتكىزۋ. وسىلايشا حالىقتىڭ ەركىن ەڭبەك ارقىلى جاقسى تۇرمىسقا جەتسەم-اۋ دەگەن ىنتاسى, ەلباسىنىڭ كورەگەندىگىمەن ۇشتاسسا, جاڭا ويلار مەن سەرپىندى جاڭا جوسپارلارعا جول اشىلا بەرەرى ءسوزسىز. مۇنى ءبىز پرەزيدەنتىمىزدىڭ «قازاقستاننىڭ الەۋمەتتىك جاڭعىرتىلۋى: جالپىعا ورتاق ەڭبەك قوعامىنا قاراي 20 قادام» دەگەن ەڭبەگىنەن ايقىن كورەمىز. حالىقارالىق رەيتينگ اگەنتتىگىنىڭ زەرتتەۋلەرى ەلىمىزدەگى «قازمۇنايگاز», «قازاقستان تەمىر جولى», KEGOC سىندى ۇلتتىق كومپانيالاردىڭ جانە ۆاليۋتامىزدىڭ الەۋەتتىك دەڭگەيى جوعارىلىعىن, قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق دامۋ قارقىنىنىڭ تۇراقتىعىن مالىمدەپ وتىر.
ءيا, ەڭبەكتىڭ قاي ءتۇرى دە ماڭىزدى. دەسەك تە, وزىق عىلىم مەن تەحنولوگياعا نەگىزدەلەتىن ينتەللەكتۋالدى تۇرلەرى قوعامدى ءتۇلەتەتىن ەڭ باستى كۇشكە اينالعالى قاشان. سوندىقتان دا باسىندا تالانتتى جاستارىمىزدىڭ «بولاشاق» باعدارلاماسىمەن شەتەلدەردىڭ ايگىلى وقۋ ورىندارىندا ءبىلىم الۋىنا ەرەكشە ءمان بەرىلسە, قازىر وزىمىزدەگى وقۋ ورىندارىندا ءبىلىم بەرۋ ساپاسىن ارتتىرۋ باعىتى پارمەندىلىكپەن جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. ناتيجەسى – 2012 حالىقارالىق يننوۆاتسيالىق فورۋمدا ال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتى ا.تازابەكوۆ ءوزى ويلاپ تاپقان ۆيرتۋالدى كوزىلدىرىگىمەن, IT-ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتتەرى ە.حەگاي سۋعا كەتۋدى بولدىرمايتىن ەرەكشە شومىلۋ كاستومىمەن, ي.فيلكو تجم-نەن بەرىلەتىن جەدەل حابارلاردى سمارتفون مەن كومپيۋتەر ارقىلى قابىلدايتىن ءوزگەشە تەتىگىمەن كوزگە ءتۇستى. بۇل مىسالداردان ءبىز جاستارعا ساپالى ءبىلىم بەرۋدىڭ قايتارىمىن عانا ەمەس, سونىمەن بىرگە, ۇلتارالىق تاتۋلىقتىڭ, «قازاقستان – جالعىز وتانىم, ورتاق ءۇيىم» دەيتىن ءبىرلىكتىڭ دە ماۋەلى جەمىسىن كورەمىز. تاعى ايتساق, قازاقستاندىق عالىم بوريس پيلات بولاشاقتا عارىشتان تابىلاتىن سۋدى تۇزىنان تازارتاتىن قۇرال ويلاپ تاپقان. وعان دامىعان تالاي ەل, ءبىرىنشى كەزەكتە رەسەي ۇلكەن قىزىعۋشىلىق بىلدىرگەن. يۋپيتەر سەرىگىندە سۋ بار دەگەن بولجام بار. سوعان الداعى بەس-التى جىل كولەمىندە ارنايى عارىش كەمەسى ۇشىرىلعاندا, الگى قۇرالدى دا پايدالانباق.
قوعامدى جاڭعىرتاتىن, الەۋەتتى ەتەتىن قۇبىلىستاردىڭ باعىت-باعدارىن بولجاي ءبىلۋ, ەلدى دامىتۋدىڭ سوعان سايكەس جولدارىن ءتۇزەۋ – كورەگەندىكتىڭ نەگىزى, جەڭىمپازدىقتىڭ باستى شارتى. ارينە, دۇنيەجۇزىن قىسپاققا العان ەكونوميكالىق داعدارىس ءبىزدىڭ ەلدى اينالىپ كەتىپ جاتىر دەسەك, تىم اسىرەلەگەندىك بولار. كەرىسىنشە, ءبىزدىڭ ۇكىمەتىمىز ونى الدىن الا بولجاپ, ودان قىسىلماي شىعۋدىڭ جولدارىن كۇنى بۇرىن قاراستىرىپ قويىپ وتىر. ەلىمىزدىڭ جالپى ەكونوميكالىق ءوسىمىنىڭ بيىل دا ويداعىداي بولاتىنى, ۇلتتىق كومپانيالارىمىزدىڭ رەيتىنگىسىنىڭ جوعارىلىعى – ءسوزىمىزدىڭ دالەلى. بيىلعى ءىشىنارا قۋاڭشىلىققا قاراماستان ەلدە جاقسى استىق جينالدى. ساتۋعا شىعارىلاتىن استىق كولەمى دە قوماقتى. مۇنىڭ ءوزى, بىرىنشىدەن, مەملەكەتىمىزدىڭ ەكونوميكالىق الەۋەتىن كورسەتسە, ەكىنشىدەن, جەر شارىندا ءبىر ميللياردتان استام ادامنىڭ تويىپ تاماق ىشە الماي, ءولمەشىنىڭ كۇنىن كورەتىنىن ەسكەرسەك, ميلليونداردىڭ اۋزىنا نان سالىپ, ولاردى اشتىق زاردابىنان قۇتقارۋعا بەلسەنە اتسالىساتىن ىزگى نيەتتى قايىرىمدى ەل ەكەنىمىزدى دە الەمگە ايعاقتايدى. ال ەكسپو-2017-ءنىڭ قازاقستاندا ءوتۋىن جەڭىپ الۋىمىز – تاۋەلسىز جاس ەلىمىزدىڭ جاڭا, جارقىن بەتى. مۇنداي ۇلى ابىروي پوستسوۆەتتىك كەڭىستىكتە, ورتالىق ازيادا ءبىرىنشى رەت ءبىزدىڭ ەلگە بۇيىردى. جيىرما ءبىر جىلدىڭ ىشىندە كوپتەگەن جەڭىمپازدىق ىستەرمەن بەكىتىلگەن ەلدىگىمىزدىڭ مىزعىماس تۇعىرىنا كەلىپ قوناقتار تاعى ءبىر باق قۇسى بۇل. ءۇش ايعا سوزىلاتىن ەكسپو ارقاسىندا جاڭا جۇمىس ورىندارى اشىلادى, شاعىن جانە ورتا بيزنەس داميدى, قالانىڭ ينفراقۇرىلىمى وركەندەيدى, ءوندىرىستىڭ قىزمەت كورسەتۋ سالاسى, مەيمانحانا بيزنەسى, ىشكى جانە شەتەل تۋريزمى قانات جايا تۇسەدى, ەلىمىزدىڭ تانىمالدىعى ارتادى. بولاشاق ەنەرگياسىنىڭ قىر-سىرلارىن اشۋ, ونى وركەندەتۋدىڭ جاڭا جولدارىن كورسەتۋ, جالپى, بۇكىل الەم ەكونوميكاسىنىڭ جاندانا ءتۇسۋىنە جاڭا سەرپىن بەرەتىنى دە ءسوزسىز. ءتۇرلى-ءتۇرلى جەڭىستەردىڭ ءىشىندە وسىنداي تاتۋلىق بىرلىكپەن, ىسكەرلىك ەركىندىكپەن كەلگەن جەڭىس – ەڭ ءماندىسى. وسى ورايدا, قارابۇلاقتىق فەرمەر گۇلمايرا بايماقوۆانىڭ مىنا ءبىر سوزدەرى ەسىمنەن كەتپەيدى: «مەن كەشەگى كەڭەس كەزىندە دە بەلسەنىپ جۇمىس ىستەدىم, بىراق ودان پالەندەي راحات كورگەم جوق. سول زاماندى جاقسى ەدى دەيتىندەر ارامىزدان ءالى دە كەزدەسەدى. بەكەر. ول ءبىر قايىرىمى جوق, بەينەتى سور زامان بولدى عوي. ادام بويىندا ماسىلدىقتان باسقا تۇك وڭعان جاقسى قاسيەت قالىپتاستىرا المادى. وسى كۇنى كەيبىرەۋلەردى تيتىقتاتىپ, اۋزىن قيسايتىپ تەرىس سويلەتىپ جۇرگەن جالقاۋلىق – سول كۇندەردەن قالعان كەسەل. اۋ, اتام قازاق: «كىسىنىكى دەگەندە كىشكەنتاي عانا كۇشىم بار, وزىمدىكى دەگەندە وگىز قارا كۇشىم بار» دەگەندى بەكەر ايتتى دەيمىسىز. ءوزىڭ ءۇشىن, ءوزىڭنىڭ وتباسىڭ ءۇشىن ەڭبەك ەتىپ, توككەن تەرىڭنىڭ راحاتىن كورگەنگە نە جەتسىن, شىركىن؟! ءاربىر مىقتى وتباسىن كىشكەنتاي بۇلاق كوزى دەسەك, مىڭداعان, ميلليونداعان بۇلاق كوزدەرىنەن شىققان ءنار تاۋەلسىز ورتاق وتانىمىزدى قۋاتتى, ايبىندى ەتە تۇسپەي مە. تاۋەلسىزدىك نۇرىمەن قاناتتانعان ەل ءبىر كۇش الىپ العان سوڭ, ءارى قاراي سامۇرىقتاي سامعايدى, سوعان بۇگىن ءوز قولىمىزبەن ۇلەس قوسىپ, جەمىسى مەن جەڭىسىن ءوز كوزىمىزبەن كورىپ تە وتىرمىز». قاراپايىم ىسكەر فەرمەردىڭ ايتقانىنا تولىق قوسىلدىم. ءيا, ءبىزدىڭ ەل – مۇراتى بيىك جەڭىمپازدار ەلى.
وتەن احمەت