باستى اقپارات

ومبىعا وڭ ساپار

استانا-ومبى اراسىنداعى بارىس-كەلىس پەن الىس-بەرىس جاڭا قارقىن الاتىن بولدى. سۇيىنشىلەپ ايتار بولساق, ەلوردانىڭ اۋە جولىندا جاڭا باعىت پايدا بولدى. ول – «ەير استانا» اۋەكومپانياسىنىڭ رەسەيدىڭ ومبى قالاسىنا تىكەلەي رەيسى. ەندى تاعدىردىڭ جازۋىمەن, ناقتى ايتساق, عاسىرلار بويى بابالار مەكەندەگەن, الايدا شەكارا بولىسكە تۇسكەندە شەپتىڭ ارعى جاعىندا قالىپ قويعان قازاقتاردىڭ اتاجۇرتقا ەمىن-ەركىن كەلىپ-كەتۋىنە زور مۇمكىندىك تۋدى.

 شىلدەنىڭ 16-سىندا كومپانيانىڭ ەلوردادان ومبىعا العاشقى تاسىمالى باستالدى. ءسىبىردىڭ ونەركاسىپتىك ورتالىعى سانالاتىن, ەڭ باستىسى, قازاقتىڭ تاريحي جەرى بولىپ تانىلاتىن ومبىنى بەتكە العان ۇشاقتىڭ بورتىنا ەلىمىزدىڭ باق وكىلدەرىمەن بىرگە, ءبىز دە جايعاستىق. جاڭا باعىتتىڭ العاشقى جولاۋشىلارى ەسەبىندە ومبى قالاسىنا بارىپ قايتتىق.

سونىمەن ەلوردادا ساعات ءتىلى 07.50-ءدى كورسەتكەندە العاشقى 33 جولاۋشى مىنگەن Foccer-50 ۇشاعى اۋەگە كوتەرىلىپ, جەرگىلىكتى ۋاقىت 10.25-ءتى كورسەتكەندە ومبى قالاسىنا قوندى. ۋاقىت ايىرماشىلىعىن ەسەپكە العاندا ۇشۋ ۋاقىتى – 1ساعات 35 مينۋت. ايتا كەتەرلىگى, قىركۇيەك ايىنان باستاپ, ۇشۋ ۋاقىتى 50 مينۋتتى قۇراماق. سەبەبى, 1 قىركۇيەكتەن باستاپ ەكى قالا اراسىنداعى تاسىمال رەاكتيۆتى Embraer-190 لاينەرىمەن جۇزەگە اسىرىلاتىن بولادى.

كومپانيا وكىلدەرىنىڭ ايتۋىنشا, رەيس الدىمەن اپتاسىنا ەكى رەت – دۇيسەنبى جانە سارسەنبى كۇندەرى, ال كۇزدەن باستاپ بەيسەنبى جانە جەكسەنبى كۇندەرى قاتىنايدى.

Embraer ۇشاعىنىڭ 88 ورنى ەكونوم-سىنىپ, تاعى 9 ورىن بيزنەس-سىنىپ ساناتىنا جاتادى. ال بارلىق الىم-سالىقتاردى قوسا العاندا باس قالادان ومبىعا بارىپ-قايتۋ قۇنى 26 470 تەڭگەدەن باستالادى.

بورتقا كىرگەنىمىزدەن-اق, جولاۋشىلاردى جىلى جىميعان بورت قىزمەتكەرلەرى قارسى الدى. كۇلىمدەگەن قىزداردىڭ قىزمەت كورسەتۋ مانەرىنە ريزا بولدىق. ورايى كەلگەندە ايتا كەتەتىنى, قىزمەت كورسەتۋ ساپاسىنا بەرىلەتىن Skytrax حالىقارالىق اگەنتتىگىنىڭ 4 جۇلدىزدى رەيتينگىسىنە تمد جانە شىعىس ەۋروپا اۋەكومپانيالارى اراسىنان «ەير استانانىڭ» ۇزدىك اتانىپ, ەڭ جوعارعى باعاسىن يەمدەنگەنى بار. ءىس جۇزىندە سول باعانىڭ تەگىننەن-تەگىن بەرىلمەگەنىنە كوزىمىز جەتتى.

جولاۋشىلار ۇشاقتان تۇسكەن بەتتە استانادان كەلگەن العاشقى رەيستى قارسى الۋعا ومبى اۋەجايىنىڭ وكىلدەرى مەن جەرگىلىكتى جۋرناليستەر كەلىپتى. سالتاناتتى جاعدايدا مەرەكەلىك لەنتا كەسىپ, تۇساۋكەسەر ءراسىمىن جاسادى. رەسمي راسىمنەن سوڭ باق وكىلدەرىنە ارنالىپ ءباسپاسوز ءماسليحاتى ءوتتى.

– جاڭا رەيس قازاقستان مەن رەسەيدى بايلانىستىراتىن جەتىنشى باعىت بولىپ تابىلادى. بۇعان دەيىن ماسكەۋ, سانكت-پەتەربۋرگ, ءنوۆوسىبىر, ەكاتەرينبۋرگ, سامارا جانە قازانعا قاتىنايتىن باعىت اشىلعان بولاتىن. بۇگىنگى جاڭا اۋەبايلانىس ەكى قالانىڭ تۇرعىندارىنا دوستىق, تۋريستىك ساپار شەگۋگە مۇمكىندىك بەرىپ وتىر.

ومبى تۇرعىندارى استانا ارقىلى قازاقستاننىڭ كەز كەلگەن قالاسىنا ىڭعايلى ءتۇيىسۋ رەيستەرىمەن قاتىناي الادى. ءتىپتى, حالىقارالىق باعىتتار بويىنشا جولاۋشىلارعا ىستامبۇل, فرانكفۋرت جانە ابۋ-دابيگە دەيىنگى رەيستەرگە قولجەتكىزە الادى, – دەدى «ەير استانا» اۋەكومپانياسىنىڭ تمد جانە رەسەيدەگى ايماقتىق باس مەنەدجەرى دميتري كاپارۋلين. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ومبى قالاسىنداعى كونسۋلى ەلدار قوناەۆتىڭ ايتۋىنشا, ەكى ەلدىڭ تۇرعىندارى پايدالانعان جالعىز «ومبى-قاراعاندى» باعىتىندا قاتىنايتىن جۇردەك پويىز وتكەن جىلى ءجۇرۋىن توقتاتقان. سايىپ كەلگەندە, بۇل بۇقارانىڭ شالعايداعى اعايىن اراسىنداعى بارىس-كەلىستى قيىنداتتى. «وسىعان قاتىستى حالىقتىڭ تاراپىنان ەلشىلىككە ءبىراز حاتتار ءتۇستى. وندا جۇرت «ەكى قالانىڭ اراسىندا اۋە بايلانىسى ورناتىلسا يگى بولار ەدى» دەگەن تىلەكتەرىن دە ءبىلدىرىپ جاتتى. جالپى, اۋە جولىنا دەگەن قاجەتتىلىك, اسىرەسە, جاز ايلارىندا قاتتى سەزىلەدى» دەدى كونسۋل ءوز سوزىندە.

«ومبى حالىقارالىق اۋەجايى» اق-نىڭ باس ديرەكتورى ميحايل بەرمان دا ءسوز الىپ, جاڭا ارناداعى باعىتتىڭ اشىلعانىنا ءدان ريزا ەكەنىن جەتكىزدى.

– ءبىز – قازاقستانمەن جاي عانا كورشى ەمەسپىز, سونىمەن قاتار دوستىق احۋال قالىپتاستىرعان ەلمىز. شىنىن ايتۋ كەرەك, بۇعان دەيىن ەكى قالا اراسىندا اۋە جولىنىڭ بولماعانى حالىققا قيىن ءتيدى. ەندى, مىنە, ەكىجاقتى بايلانىس ءۇشىن ۇلكەن قادام جاسالدى. بۇل بايلانىستىڭ ءساتتى بولاتىنىنا كامىل سەنەمىن.

«ەير استانا» ۇشاقتارى وسى باعىت بويىنشا بۇدان دا ءجيى قاتىنايدى دەپ ۇمىتتەنەمىز. ەكى قالا اراسىنداعى ءوزارا دوستىعىمىز نىعايىپ, الداعى ۋاقىتتا باسقا باعىتتار بويىنشا اۋە جولدارى اشىلادى دەپ ويلايمىن, – دەدى ول.

ءباسپاسوز ءماسليحاتىنا ارنايى شاقىرىلعان «ءمولدىر» قازاق مادەنيەتىنىڭ ءسىبىر ورتالىعىنىڭ جەتەكشىسى التىناي ءجۇنىسوۆا دا ءوز كەزەگىندە اقجارما تىلەگىن ايتتى.

ايتۋىنشا, ونداعى قازاقتاردىڭ كوبى بالالارىن وقۋعا قازاقستانعا, ونىڭ ىشىندە استاناعا جىبەرۋدى ءجون سانايدى. ءوزى ورتالىق جۇمىسىنا بايلانىستىەلگە ءجيى كەلىپ-كەتىپ جۇرەدى. سوندىقتان, استانا-ومبى باعىتىنىڭ بۇقاراعا بەرەر بەرەكەسى مول. باسقاسىن ايتپاعاندا, ءبىر عانا ومبى وبلىسىنىڭ وزىندە 100 مىڭنان استام قازاق بار.

رەسمي راسىمنەن سوڭ, قازاقستاننان بارعان جۋرناليستەرگە ارنايى ەكسكۋرسيا ۇيىمداستىرىلدى. ەكى كۇن بويى ۇلكەن شاھاردىڭ ساۋلەتتىك تۋىندىلارىن تاماشالاپ, تەرەڭ تاريحىمەن تانىستىق.

ەرتىستىڭ بويىنداعى ەل-جۇرتتىڭ تىنىس-تىرشىلىگىنە ارنالعان ساياحاتىمىز شوقان ءۋاليحانوۆتىڭ ەسكەرتكىشىنەن باستالدى. 2004 جىلى ورناتىلعان ەكەن. ەسكەرتكىشتىڭ ءبىر بۇيىرىندە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ ومبى قالاسىنىڭ تۇرعىندارىنا سىيى» دەگەن جازۋى بار. قۇيرىقتى جۇلدىزداي جارق ەتىپ, ەرتە سونگەن عالىم, زەرتتەۋشىنىڭ اتىنداعى كوشەنىڭ بويىندا ورنالاسقان. ۇزىندىعى – ءبىر شاقىرىم. كوشەنىڭ بويىندا ءارى-بەرى اعىلىپ جاتقان حالىق.

پىكىرلەسكەن ادامداردىڭ ايتۋىنشا, كوبىنەسە تۇرعىندار بالالارىن ەرتىپ, وتباسىمەن ءجيى كەلەتىن جەردىڭ ءبىرى. قازاق حالقىمەن بايلانىستى تاعى ءبىر كوشە – الاش ارىسى ساكەن سەيفۋللين اتىندا ەكەن. اقىننىڭ اتىنداعى كوشەنى كوزىمىزبەن كورمەدىك.

سۇراستىرساق, قالانىڭ وڭ جاعالاۋىندا ەكەن. جەكەمەنشىك جەر ۇيلەر ورنالاسقان اۋداندا. تاپ سول اۋداندا قازاقتار كوپ تۇراتىنىن بىلدىك. بۇدان بولەك شوقان اتامىز وقىعان كادەت كورپۋسى مەن وتىنشى ءالجانوۆ, ماعجان جۇماباەۆ, ساكەن سەيفۋللين, نىعمەت نۇرماقوۆتار وقىعان پەداگوگيكالىق ۋچيليششەنى سىرتىنان تاماشالاپ قايتتىق.

ءبىر قىزىعى, ونداعى ەسكەرتكىشتەر بىزدەگىدەي ءزاۋلىم ەمەس. ەسكەرتكىشتەرىن كورۋ ءۇشىن مويىندى سوزۋ قاجەت ەمەس, ويتكەنى, ولاردىڭ بيىكتىگى كوبىنەسە ادام بويىمەن بىردەي بولىپ كەلەدى. ومبىنىڭ اتاقتى باتيۋشكوۆ دەگەن كوپەسىنە ارنالعان تۇتاس كوشە بار. بىرنەشە ساۋلەت تۋىندىلارى سول كوشەنىڭ بويىندا قاز-قاتار ورناتىلعان. «كولچاكتىڭ ءۇيى» دەگەن بەيرەسمي اتاۋى بار بۇل جەردە ونىڭ اتاقتى جۇبايى ليۋبا مەن باتيۋشكوۆتىڭ ايەلىنىڭ مۇسىندەرى بار. الەم بويىنشا سلەسارعا ورناتىلعان ەسكەرتكىش تە وسىندا. «ستەپانوۆيچ» دەپ اتالادى. كارىزدىك قۇدىقتان باسىن قىلتيتىپ شىعارىپ تۇرعان ول ومىرگە ريزا.

ساياحاتتىڭ سوڭعى نۇكتەسى ومبىنىڭ مەملەكەتتىك تاريحي-ولكەتانۋ مۇراجايىندا قويىلدى. باتىس سىبىردەگى ەڭ ۇلكەن مۇراجاي سانالا- دى. 120 جىلدا جينالعان 170 مىڭنان استام جادىگەرى بار ەكەن. ءبىزدىڭ قازاقستاننان كەلگەنىمىزدى بىلگەن مۇراجاي قىزمەتكەرى «ازيالىق رەسەي» دەپ اتالاتىن بولىمگە الىپ باردى.

مۇندا قازاق, ءسىبىر تاتارى, ۋكراين, نەمىس, ورىس جانە بەلورۋس حالىقتارىنىڭ تۇرمىس-تىرشىلىگىن كورسەتەتىن ەتنوگرافيالىق كورمە بار ەكەن. ءبىسمىللاسى, قازاقتاردان باستالدى. مۇراجاي قىزمەتكەرىنىڭ ايتقاندارىن تىڭداپ وتىرساق, قازاقتار ەرتەرەكتە اعاش ونەرىنە بەيىمى بولماعان, قىمىز – تاتارلاردىڭ ۇلتتىق سۋسىنى ەكەن. ايتۋىنشا, كيىز ءۇيدىڭ ەسىگىن قازاقتارعا ورىستار جاساپ, ساتىپ وتىرىپتى.

كورمەگە قويىلعان زاتتاردى كورگەندە, قۇددى قازاق قايىرشى بولىپ, جوقشىلىقتا ءومىر سۇرگەن سياقتى. ەدەندەگى الاشاسى جىرىم-جىرىم, قازان-شاينەگى كۇيەلەش, ودان قالسا, كيىز ءۇيدىڭ ۋىعى قيسايىپ ءار جاققا قاراپ تۇر.

ەڭ قىزىعى, باسقا ۇلتتارعا قويىلعان جادىگەرلەر مۇنتازداي. «قازاقتىڭ كورمەسىن جاڭارتۋعا بولماي ما؟» دەگەن ساۋالىمىزعا الگى قىزمەتكەر «ءبىز, ارتەفاكتپەن جۇمىس ىستەيمىز. مۇنىڭ ءبارىن ارنايى ەكسپەديتسيا كەزىندە جينادىق. بۇلار – تاريحي زاتتار. سوندىقتان اۋىستىرۋعا كەلمەيدى» دەدى. ءسويتىپ, قازاقتىڭ تاريحىن قازاققا «تاپتىشتەپ» ايتىپ بەرگەن ەكسكۋرسوۆودپەن ءبىراز جەرگە بارىپ قالدىق.

وسى ەكى كۇن ىشىندە قالانىڭ ءبىراز تاريحي جەرلەرىمەن تانىستىق.

 

اينۇر سانابەك, استانا-ومبى-استانا

تاعىدا

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button