ءال-فارابي
ءابۋ ناسىر ءال-فارابي (870-950 جج.)
فاراب قالاسىندا (وتىرار) تۋعان, اريستوتەلدەن كەيىنگى «ەكىنشى ۇستاز» دەپ تانىلعان جاراتىلىستانۋ, مەتافيزيكا, ماتەماتيكا, لوگيكا, استرونوميا, مەديتسينا, ەتيكا جانە تاعى باسقا عىلىم سالالارىمەن اينالىسىپ, فيلوسوفيا, ماتەماتيكا, مۋزىكا, مەديتسينا مەن باسقا عىلىم مەن ءىلىم سالالارىنان 200-گە جۋىق تراكتات جازعان.
ايرىقشا تانىمال ەڭبەكتەرى:
«سۋبستانتسيا تۋرالى ءسوز», «ماسەلەلەردىڭ ءتۇپ مازمۇنى», «زاڭدار جايلى كىتاپ», «اسپان دەنەلەرىنىڭ قوزعالىستارىنىڭ ماڭگىلىگى تۋرالى كىتاپ», «ىزگى قالا تۇرعىندارىنىڭ كوزقاراسى تۋرالى كىتاپ», «عىلىمداردىڭ شىعۋى تۋرالى», «جازۋ ونەرى تۋرالى كىتاپ», «ادام ءتانىنىڭ اعزالارى تۋرالى».
ءابۋ ناسىر ءال-فارابي – ورتا عاسىرلارداعى مۇسىلماندىق شىعىس عالىمدارىنىڭ اراسىنداعى باستى تۇلعالاردىڭ ءبىرى, ۇلى عالىم-ەنتسيكلوپەديست, فيلوسوف, استرونوم, ماتەماتيك جانە مەديك.
ءال-فارابي سىر وڭىرىندەگى ءىرى ورتاعاسىرلىق قالا فارابتا (كەيىننەن وتىرار) دۇنيەگە كەلگەن. ول سول ۋاقىتتاعى عىلىم مەن مادەنيەتتىڭ بارلىق بەلگىلى سالالارى – استرونوميا, لوگيكا, مۋزىكا تەورياسى, ماتەماتيكا, الەۋمەتتانۋ جانە ەتيكا, مەديتسينا جانە پسيحولوگيا, فيلوسوفيا مەن قۇقىق, ونەر جانە ادەبيەت, پوەزيا جانە مۋزىكامەن شۇعىلدانعان.
ءال-فارابي «مۋالليم اسسانا» – «ەكىنشى ۇستاز» اتىمەن تانىس. سەبەبى, مىڭ جىل بۇرىن عۇمىر كەشكەن اريستوتەلدى شىعىستا «ءبىرىنشى» دەپ ساناعان. ۇلى عالىم ءال-ءفارابيدىڭ قولجازبا مۇرالارى الەمنىڭ ءبىرشاما كىتاپحانالارى مەن مۇراعاتتارىنا تارالعان. كوپتەگەن عالىمدار ونى ىزدەۋمەن جانە زەرتتەۋمەن اينالىسۋدا.
