جاس شىبىق ۇلكەن داراق بولىپ, كوككە بوي تۇزەپ وسكەنگە دەيىن قانشاما ۋاقىت كەتەدى. ءدال سول سياقتى وتانىن سۇيەتىن نامىستى ۇرپاقتى جاسىنان تاربيەلەۋ كەرەك. ءومىردىڭ دۇلەي داۋىلدارىنا قارسى تۇرا الاتىن بيىك مۇراتتى ازامات بولعانعا دەيىن وتباسى, ورتاسىندا شىڭدالۋى قاجەت.
مەنىڭشە, قۇرعاق ايتىس پەن قىزىل سوزدەن باس تارتىپ, ناقتى ىسپەن اينالىساتىن كەز كەلدى. ەجەلگى زاماننان باستاپ بۇگىنگى كۇننىڭ باتىرلارىن ۇلىقتايتىن, ەرلىگىن ماراپاتتايتىن وقۋلىقتار مەن كىتاپتارىمىزدى كوپتەپ باسىپ شىعارۋىمىز كەرەك. ۇلتىمىزدىڭ
جاسامپازدىعىن جۇيەلى زەرتتەلگەن دەرەككوزدەرى ارقىلى زەردەلەۋگە مۇمكىندىك بەرۋ كەرەك. جاس ۇرپاقتىڭ كوكىرەگىندە ونەگەلى ءومىردىڭ ءدانى وسىلايشا ەگىلەدى.
ەگەر تاريحىمىزعا ۇڭىلسەك, وتانىنا ەڭبەك ەتىپ, تاريحتا اتى قالعان اتا-بابالارىمىز كوپ. توميريس پاتشايىم, كۇلتەگىن, سۇلتان بەيبارىس, قاسىم, ەسىم, جاڭگىر, تاۋكە, ابىلاي, كەنەسارى حاندار, بوگەنباي, قابانباي, ناۋرىزباي, مالايسارى, ولجاباي, باۋىرجان, راحىمجان باتىرلار, تولە, ايتەكە, قازىبەك بيلەر, اباي, شاكارىم, ماعجان, سۇلتانماحمۇت, جامبىل اقىندار, الدىڭعى جانە كەيىنگى تولقىن ۇلت زيالىلارى – شوقان ءۋاليحانوۆ, ءاليحان بوكەيحانوۆ, احمەت بايتۇرسىنوۆ, مىرجاقىپ دۋلاتوۆ, قوشكە كەمەڭگەروۆ, سماعۇل سادۋاقاسوۆ, اسىلبەك سەيتوۆ, تەمىربولات تەلجانوۆ جانە تاعى باسقالارى. بۇگىنگى باتىرلارىمىز – ساعادات نۇرماعانبەتوۆ, تالعات بيگەلدينوۆ, باقىتجان ەرتاەۆ ارامىزدا ءجۇر. سولاردىڭ ءومىرىن نەگە ۇلگى تۇتپاسقا؟!
جاستاردىڭ بويىندا ءور مىنەز بەن نامىسقويلىق قاسيەت قالىپتاستىراتىن شارالاردى ۇيىمداستىرۋدىڭ قاجەتتىگى زور. ولاردى فولكلورلىق, تاريحي-ەتنوگرافيالىق, ارحەولوگيالىق ەكسپەديتسيالارعا كەڭىنەن تارتۋدى قولعا الۋ كەرەك. تاريح پەن مادەنيەتىمىزدى بىلەتىن جاس ءوز وتانىن قۇرمەتتەيدى, ونىڭ تاعدىرىنا بەي-جاي قارامايتىن بولادى. بۇل رەتتە ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ارحەولوگتارى استانا قالاسىنىڭ شەتىندەگى بوزوق قالاشىعىنا قازبا جۇمىستارىن جۇرگىزگەنىن ايتۋعا بولادى. «ارحەولوگيا جانە ەتنوگرافيا», «تاريح» ماماندىقتارىندا وقيتىن ونداعان ستۋدەنتتەر مەن ماگيسترانتتار وسىلاي سىناقتان وتەدى. ءار اۋىلدىڭ تاريحىن, شەجىرەسىن جيناۋ, تاريحي تۇلعالاردىڭ ءومىربايانىنا, وسكەن جەرىنىڭ تاريحىنا بويلاۋ, اشارشىلىق قۇرباندارى مەن قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىنىڭ تاعدىرىن, مايدانگەرلەر ەستەلىگىن جانە حالىق فولكلورىن جيناۋ دا – اسا ماڭىزدى ءىس. ونىڭ ناتيجەسى رۋحاني, مادەني قۇندىلىقتارىمىزدىڭ قورىن تولتىرار ەدى.
ءاربىر ايماقتاعى تاعزىم ەتەتىن قاسيەتتى ورىندارعا جاستاردى كوبىرەك اپارۋ كەرەك. حالىق قولونەرى, ۇلتتىق سالت-داستۇرلەر, ات سپورتى مەرەكەلىك شارالاردىڭ شەڭبەرىندە قالىپ قويماي, ونى جاستار تاربيەسىنىڭ ءبىر تۇرىنە اينالدىرساق دۇرىس بولار ەدى.
قاھارماندىقتىڭ, ۇلى قۇرباندىقتىڭ مايدانى بولعان ۇلى وتان سوعىسىنىڭ تاريحىنىڭ ءبىر شەتى قازاق ەلىمەن ۇشتاسىپ جاتىر. ونى تەرەڭ زەردەلەۋ – جاستاردىڭ مىندەتى. استانادا پروفەسسور مايدان قۇسايىنوۆ جەتەكشىلىك ەتەتىن ستۋدەنتتەردىڭ «مەموريالدى ايماق» ىزدەستىرۋ توبى بار. ونىڭ سايىپقىراندارى جىل سايىن لەنينگراد تۇبىندەگى سينياۆسكي ماڭىندا ىزدەستىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەدى. بۇل جەرلەردە 1941 جىلى اقمولادا جاساقتالعان 310-ديۆيزيا شايقاسقان ەدى.
2012 جىلدان باستاپ حاركوۆ ماڭىندا ىزدەستىرۋ جۇمىستارى باستالدى. بۇل ماڭدا سوعىس جىلدارى اقمولادا جاساقتالعان 106-قازاق ۇلتتىق كاۆالەريالىق ديۆيزياسى جان الىسىپ, جان بەرىسكەن ەدى.
جاستاردىڭ پاتريوتتىق باستاماسى «ەشكىم دە ۇمتىلمايدى!» دەگەن ۇرانمەن وتەدى.
جيىرما جىلدان استام ۋاقىت ىشىندە ىزدەستىرۋ توبىنىڭ مۇشەلەرى 100-دەن استام سوعىس قۇربانىنىڭ سۇيەگىن قايتا جەرلەدى.
ومىرىندە ءبىر رەت مايدان دالاسىندا بولعان ستۋدەنت ۇلى قۇرباندىقتىڭ قۇنىن تۇسىنەدى. ناعىز پاتريوت وسىلايشا قالىپتاسادى.
زيابەك قابىلدينوۆ,
ت.ع.د., «ەۋرازيا» عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى
