مادەنيەت

وزگەشە ونەر ورىمدەرى

تاياۋدا كونگرەسس-حولل سارايىندا وتكەن بiر كورمەگە جول ءتۇستi.  قاز-قاتار ورنالاسقان  دۇڭگiرشەكتەردiڭ ەڭ شەتiندە كارتينالار تۇر ەكەن. جاقىنداي كەلسەم, اشىق تۇستەرمەن باسىلعان ويۋلى سۋرەتتەر. قۇرقىلتايدىڭ ۇياسىنداي جەرگە عانا قويىلعان كارتينالاردىڭ كوركەمدiگi  بiرiنەن-بiرi وتەدi. ءجون سۇراي كەلە, بۇلار اعايىندى اڭقاۋوۆتاردىڭ اۆتورلىق تۋىندىلارى ەكەنiن بiلدiم. از-كەم تiلدەسiپ, ءوز قولدارىمەن ورگەن سۋرەتتەرiن ارقالاپ, قوستانايدان كەلگەن اعالى-iنiلi شەبەرلەردiڭ قۇپياسىمەن تانىستىم…

اعايىندى اڭقاۋوۆتاردىڭ ەسiمi قوستاناي وڭiرiندە ەتەنە تانىس بولماسا دا, بiراز جۇرت­تىڭ نازارىنا iلiگiپتi. بiر اتادان تۋعان ءتورت جiگiتتiڭ شاعىن شەبەرحاناسى بار. كارتي­نا­لارىن سول جەردە جاسايدى. ولار تۋىندى­لارىن باسقالار سياقتى بوياۋمەن, قىلقالام­مەن سالمايدى. يiرiلگەن جiپتەن ورiلەدi. ءيا, ءيا, كيiز ەمەس, كادiمگi قويدىڭ جiڭiشكە ەتiپ يiر­گەن ءجۇنi. ادەتتەگi رامكانى دا اعاشتان ەمەس, جiپتەن توقيدى.
جالپى, پاننو-اپپليكاتسيا ستيلi ەۋروپادا  XVIII عاسىردا پايدا بولعان. «ادەتتەگi ماتا­نىڭ ورنىنا قويدىڭ ءجۇنiن ۇساقتاپ, جابىس­تىرىپ, مەن وعان جاڭاشا دەم بەردiم. تiپتi, جاڭالىق اشتىم دەسەم بولادى», – دەيدi ار­لان اڭقاۋوۆ. وسى باعىتتا iزدەنiپ جۇرگەنiنە سەگiز جىل بولىپتى.
ايتۋىنشا, استاناعا العاش كەلۋi ەمەس. ءوت­كەن جىلى شىعارماشىل جاستاردىڭ «شا­بىت» حالىقارالىق كونكۋرسىنا قاتىسىپ, 200 ۇمiتكەردiڭ iشiنەن ۇزدiك وندىقتان كورiندi. بايقاۋدان شابىتتانىپ قايتقان جiگiتتەر ءوز جەرiندە جەكە كورمەسiن وتكiزiپ, تۋىندىلارى كورەرمەن كوزايىمىنا اينالدى. ول كورمەنi وتكiزۋگە «دامۋ» كاسiپكەرلiكتi قولداۋ قورى­نىڭ ايماقتىق فيليالى جاردەمدەسiپتi. قور­دىڭ مۇمكiندiگi شەكتەۋلi جاندارعا دەم بەرۋگە باعىتتالعان ارنايى جوباسى بار ەكەن. مiنە, سونىڭ ارقاسىنا اڭقاۋوۆتار استاناعا كەلدi.  «نۇر وتان» حدپ عيماراتىندا  كورمە-ءجار­مەڭكەسiن ۇيىمداستىردى. ودان بولەك مەرەكە كەزiندە قالاداعى جارمەڭكەلەرگە قاتى­سىپ, بiراز تۋىندىلارىن ساتتى. كور­مەدەن تۇسكەن قارجىنىڭ بiر بولiگiن وتبا­سى­لىق بيزنەستi دامىتۋعا, قالعانىن ەمدەلۋگە جۇمسايتىنىن جاسىرمادى. سەبەبi, اق حا­لات­تىلار اعايىندى جiگiتتەرگە «ەربا-روتو ميا­پا­تيا ديۋشەنا» دەگەن دياگنوز قويعان. تiر­شiلiكتە سيرەك كەزدەسەتiن بۇل دەرتتەن قۇ­لان تازا ايىعۋ مۇمكiن بولماعانىمەن, تۇقىم قۋال­امايدى. تيiستi ەم-دومىن دەر كەزiندە قابىلداپ وتىرۋى قاجەت. ايتسە دە, ءۇمiت وتى ەشقاشان وشپەك ەمەس…
– اللاعا شۇكiر! بiزگە ەكiنiڭ بiرiنە بۇيىر­مايتىن ونەر بەردi. «دەنساۋلىعىمىز جارا­مايدى» دەپ تاعدىرعا وكپەلەي المايمىز. جاراتقان ءناسiپ ەتكەن ونەرiمiزبەن دەرتكە داۋا تاپتىق. كيەلi ونەر ومiرگە دەگەن قۇل­شىنىسىمىزدى ارتتىردى.  ينتەرەردi ءار­لەن­دiرۋمەن اينالىساتىن «Arlan Design» اتتى ستۋديامىز بار. ەشكiمنەن كەم ەمەس­پiز,– دەدi ارلان بiزبەن اڭگiمەسiندە.
اڭقاۋوۆتار سىرلى سۋرەت سالۋدان بولەك, ينتەرەردi بەزەندiرۋمەن دە اينالىسادى. تاپسىرىس بويىنشا ءۇيدiڭ شاعىن بولمەسiنەن باستاپ, ءزاۋلiم سارايلارعا دەيiن بەزەندiرەدi. مۇندا دا ۇستانعان باعىتتارى بار. ول – قازاقى ەتنو-ستيل. وسىدان ون شاقتى جىل بۇرىن حالىق كوبiنە-كوپ ەۋروپالىق ستيلگە دەن قويسا, قازiر كوبiنەسە شىعىس مانەرiندەگi ينتەرەرگە سۇرانىس كوپ.  اڭقاۋوۆتاردىڭ كومەگiمەن بiراز قوستانايلىق ۇيلەرiن ءجون­دەگەن ەكەن. ەسiگi كيiز ءۇيدiڭ ەسiگiمەن, توبەسi شاڭىراعىمەن الماستى­رىلىپ, قابىرعاعا قاسقىر مەن تۇلكiنiڭ تەرiسi, سون­داي-اق اڭ­قاۋوۆتاردىڭ اۆتورلىق بiر تۋىن­دىسى iلiنەدi. بiر قىزىعى, قازاقى ناقىشتا پاتەرلەرiن ارلەگەندەردiڭ اراسىندا وزگە ۇلت وكiلدەرi با­سىم. ۇلتىنىڭ مادەنيەتiن وزگە ۇلت­تىڭ ۇلىقتاپ جاتقانىنا ارلان مەن ونىڭ اعايىن­دارى قۋانادى. ويتپەگەندە شە؟ «ەگەر, سۇرانىس بولىپ, قوعام وسى باعىتقا دەن قويسا, ديزاين, ينتەرەر الەمiنە «قازاقى ەتنو-ستيل» دەگەن جاڭا ۇعىم ەنۋi عاجاپ ەمەس». بۇل – سۇحباتتاسىمىزدىڭ پiكiرi…

اينۇر شوشاەۆا

تاعىدا

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button