20 قاراشادا وتكەن كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋىندا جەڭىسكە جەتكەن قاسىم-جومارت توقاەۆ وزىنە سەنىم بىلدىرگەن حالىققا العىسىن ايتتى.
«شىن مانىندە, ەل سەنىمىن ەشنارسەمەن ولشەۋ مۇمكىن ەمەس. حالىقتىڭ سەنىمى – ەڭ قۇندى نارسە. سايلاۋ ناتيجەسىن حالقىمىزدىڭ ساياسي باعدارىما – باعاسى, الداعى جوسپارىما – باتاسى دەپ قابىلدايمىن. حالقىنىڭ قولداۋىنا يە بولىپ, ەل تىزگىنىن ۇستاۋ – ەڭ بيىك مارتەبە ءارى وراسان زور جاۋاپكەرشىلىك. الداعى 7 جىلدى بۇگىنگى بۋىننىڭ جانە كەلەشەك ۇرپاقتىڭ الدىنداعى بورىشىمدى وتەۋگە بەرىلگەن بىرەگەي مۇمكىندىك دەپ بىلەمىن».
قۇرمەتتى وتانداستار!
حانىمدار مەن مىرزالار!
قادىرلى قوناقتار!
بيىل حالقىمىز ءۇشىن ايرىقشا ماڭىزدى جىل بولدى. قازاقستان دامۋدىڭ جاڭا داۋىرىنە قادام باستى. ءبىز تۇبەگەيلى بەتبۇرىسقا جول اشقان اۋقىمدى وزگەرىستەر جاسادىق. كونستيتۋتسيالىق رەفورمانى جۇزەگە اسىردىق. مەملەكەتىمىزدىڭ ەڭ باستى سالالارىن جان-جاقتى جاڭعىرتتىق. سونىڭ ارقاسىندا حالىقتىڭ بولاشاققا دەگەن ءۇمىتى ارتىپ, سەنىمى نىعايا ءتۇستى.
مەن ايماقتاردى ارالاپ, تۇرعىندارمەن كەزدەسكەندە بۇعان ايقىن كوز جەتكىزدىم. سونداي-اق وتكەن رەفەرەندۋم تىڭ باستامالاردى جۇرتىمىزدىڭ جاپپاي قولدايتىنىن كورسەتتى. حالىقتىڭ دۇرىس باعىتتاعى وزگەرىسكە ۇمتىلىسى جۇمىسقا زور سەرپىن بەردى. ءبىز رەفورمالاردى سوڭىنا دەيىن مىندەتتى تۇردە جەتكىزۋىمىز قاجەت.
كونستيتۋتسيانىڭ جاڭا تالابىنا سايكەس بۇدان بىلاي پرەزيدەنت جەتى جىلدىق ءبىر مەرزىمگە عانا سايلانادى. وسىلايشا, ساياساتكەرلەردىڭ جاڭا بۋىنى بيلىك باسىنا كەلە باستايدى. مەن وسى شەشىمنىڭ دۇرىس بولعانىنا كامىل سەنەمىن.
كونستيتۋتسياعا سايكەس بيلىك تارماقتارى تۇگەل جاڭعىرتىلادى. وسىنداي جاڭا ساياسي ماۋسىمدى پرەزيدەنت سايلاۋى باستاپ بەردى. سايلاۋ ناۋقانى 3 ايعا جۋىق ۋاقىتقا سوزىلدى. وسى كەزەڭدە ەلىمىزدىڭ بولاشاعى تۋرالى ءتۇرلى مازمۇندى پىكىرتالاستار بولدى. جۇرتىمىز ءوز بولاشاعىنا بەي-جاي قارامايتىنىن كورسەتتى. ازاماتتىق قوعامنىڭ كەمەل ينستيتۋتقا اينالعانى ايقىن اڭعارىلدى. ساياسي الاڭعا جاڭا تۇلعالار شىقتى. وسىلايشا, حالقىمىز 20 قاراشادا ءوز تاڭداۋىن جاسادى.
سايلاۋ ءادىل ءارى اشىق ءوتتى. بۇل – بايقاۋشىلاردىڭ, ساراپشىلار مەن جۋرناليستەردىڭ بەرگەن باعاسى. ەل-جۇرتتىڭ بەلسەندىلىگى ەرەكشە جوعارى بولدى. كەيبىر ازاماتتار بۇكىل وتباسىمەن كەلىپ, داۋىس بەردى. بۇل ناۋقان ەل مۇددەسى ءۇشىن ۇلت بولىپ بىرىگە الاتىنىمىزدى كورسەتتى.
بابالارىمىز قاي زاماندا دا بىرلىگىن بارىنەن بيىك قويعان. ءبىز اتا جولىن ساقتاي بىلگەن, زاماناۋي جانە وركەنيەتتى ەل ەكەنىمىزدى بۇكىل دۇنيە جۇزىنە پاش ەتتىك. بىرلىگىمىزدىڭ بەكەمدىگىن تاعى دا دالەلدەي الدىق.
وسى سايلاۋدا جۇرتىمىز ماعان زور سەنىم ءبىلدىردى. شىن مانىندە, ەل سەنىمىن ەش نارسەمەن ولشەۋ مۇمكىن ەمەس. حالىقتىڭ سەنىمى – ەڭ قۇندى نارسە. سايلاۋ ناتيجەسىن حالقىمىزدىڭ ساياسي باعدارىما – باعاسى, الداعى جوسپارىما – باتاسى دەپ قابىلدايمىن.
حالقىنىڭ قولداۋىنا يە بولىپ, ەل تىزگىنىن ۇستاۋ – ەڭ بيىك مارتەبە ءارى وراسان زور جاۋاپكەرشىلىك. الداعى 7 جىلدى بۇگىنگى بۋىننىڭ جانە كەلەشەك ۇرپاقتىڭ الدىنداعى بورىشىمدى وتەۋگە بەرىلگەن بىرەگەي مۇمكىندىك دەپ بىلەمىن.
قازاقتا «امانات» دەگەن اسىل ۇعىم بار. حالقىمنىڭ سەنىمى – ماعان امانات. وسى اماناتقا ادال بولۋ – مەن ءۇشىن قاسيەتتى پارىز. ەل ءۇمىتىن اقتاپ, قازاقستاندى وركەندەگەن, باقۋاتتى مەملەكەتكە اينالدىرۋ ءۇشىن قولىمنان كەلگەننىڭ ءبارىن جاسايمىن.
سايلاۋعا قاتىسقان بارشا جۇرتقا ريزاشىلىعىمدى بىلدىرەمىن. ناۋقانعا اتسالىسقان قاۋىمعا, بايقاۋشىلار مەن جۋرناليستەرگە زور العىس ايتامىن. پرەزيدەنتتىككە كانديداتتارعا دا قۇرمەتىمدى بىلدىرەمىن. سايلاۋدا ساياسي پارتيالار جانە قوعامدىق ۇيىمدار ماڭىزدى ساتتە جۇدىرىقتاي جۇمىلا الاتىنىن كورسەتتى. وسى رەتتە مەنى پرەزيدەنتتىككە ورتاق كانديدات رەتىندە ۇسىنعان حالىق كواليتسياسى مۇشەلەرىنە راحمەتىمدى ايتقىم كەلەدى.
مەن وزىمە داۋىس بەرگەن ازاماتتاردىڭ عانا ەمەس, بۇكىل قازاقستان حالقىنىڭ الدىندا ەسەپ بەرەتىن بولدىم. قازاقتا «بايلىق نە كەرەك, ادالدان جيماساڭ, بيلىك نە كەرەك, ادىلدىك قۇرماساڭ» دەگەن ءسوز بار. بۇل – بۇلجىتپاي ۇستاناتىن ومىرلىك قاعيداتىم.
مەن بۇگىن كوك تۋدى ءسۇيىپ, دانا حالقىمنىڭ الدىندا باس ءيدىم. ازاتتىق جولىندا قۇربان بولعان بابالار رۋحىنا تاعزىم ەتتىم. ەلىمنىڭ ارمان-مۇراتىنا ءومىر-باقي ادال بولۋعا سەرت بەردىم. ەشقاشان ادالدىقتان اتتاماۋعا جانە ەل مۇددەسىنە قيانات جاساماۋعا انت ەتتىم. اتا زاڭعا قولىمدى قويىپ, ونىڭ ءار ءسوزىن مۇلتىكسىز ورىندايمىن. حالقىمنىڭ الدىنداعى وسى انتىم الداعى قىزمەتىمدە مەن ءۇشىن اينىماس تەمىرقازىق بولادى.
قۇرمەتتى وتانداستار!
وتكەن پرەزيدەنت سايلاۋى ناعىز پاتريوتتىق شارا بولدى. سايلاۋ ازاماتتارىمىزدىڭ ەل تاعدىرىنا بەي-جاي قارامايتىنىن كورسەتتى. بۇل ادىلدىك يدەياسىنىڭ جانە حالىقتىڭ ەرىك-جىگەرىنىڭ سالتانات قۇرعانىن, ەلىمىزدى جان-جاقتى جاڭعىرتۋ ۇدەرىسى باستالعانىن بىلدىرەدى.
سايلاۋ قازاقستانداعى ەلەكتورالدى پروتسەستىڭ اشىقتىعى مەن ادىلدىگىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەردى. سونداي-اق ءبىزدىڭ قوعامنىڭ ساياسي مادەنيەتى مەن كەمەلدىك دارەجەسى جوعارى ەكەنىن تانىتتى. حالىق سايلاۋ ۋچاسكەلەرىندە الداعى جەتى جىلعا ارنالعان مەملەكەتتى دامىتۋ باعدارلاماسىنا وڭ باعا بەردى. ماعان سەنىم ارتقان بارشا وتانداسىما شەكسىز ريزاشىلىعىمدى بىلدىرەمىن.
پرەزيدەنت لاۋازىمىندا ەلىمىزگە ادال قىزمەت ەتۋگە دايىنمىن. بۇل – زور ابىروي ءارى ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك. مەن ءۇشىن مەملەكەت مۇددەسى بارىنەن بيىك. الداعى جەتى جىلدا حالىقتىڭ زور سەنىمىن اقتاۋ ءۇشىن بار كۇش-جىگەرىمدى جۇمسايمىن.
ەندى ءبىزدىڭ ورتاق ماقساتىمىز – زاڭ مەن ءتارتىپ ۇستەمدىك قۇراتىن, ازاماتتاردىڭ قۇقىعىنا لايىقتى قۇرمەت كورسەتىلەتىن ادىلەتتى قازاقستاندى قۇرۋ. قوعامدى ترانسفورماتسيالاپ, قازاقستاندى شىنايى دەموكراتيالىق ينستيتۋتتارى دامىعان ەلگە اينالدىرۋ ءۇشىن اۋقىمدى جۇمىس اتقارۋىمىز كەرەك. سوندا عانا ۇلتتىڭ جاڭا ساپاسىن قالىپتاستىرىپ, قاستەرلى تاۋەلسىزدىگىمىزدى نىعايتامىز.
قازىر ءبىز وسى قيىن-قىستاۋ جولدىڭ باسىندا تۇرمىز. الدىمىزدا اتقاراتىن جۇمىس كوپ. ءاربىر ازامات ەلدىڭ بولاشاعى ءۇشىن ءوز جاۋاپكەرشىلىگىن سەزىنۋگە ءتيىس. مەملەكەتتىك ساياساتىمىزدىڭ نەگىزگى باعىتى – ءبىلىم بەرۋ ىسىنەن باستاپ يندۋستريالاندىرۋعا دەيىن قوعامنىڭ بارلىق سالاسىن جاڭعىرتۋ. ەلىمىزدىڭ ۇزاق مەرزىمدى ەكونوميكالىق ءوسىمىنىڭ نەگىزىن جاڭا تەحنولوگيالار, جوعارى ەڭبەك ونىمدىلىگى, ازاماتتاردىڭ شىعارماشىلىق باستامالارى قۇرايدى.
باستى مىندەت – ىسكەر ازاماتتارىمىزدىڭ كاسىپكەرلىك رۋحىنا زيانىن تيگىزەتىن جاساندى كەدەرگىلەر مەن شەكتەۋلەردىڭ ءبارىن جويۋ. كاسىپكەرلەر بيزنەسكە جۇرگىزىلەتىن سەبەپسىز تەكسەرۋلەردى ءبىرجولاتا ۇمىتۋى قاجەت. ولار تەك سالىق ورگاندارىنىڭ الدىندا عانا ەسەپ بەرەدى. مەملەكەت پەن بيزنەس – سەنىمدى سەرىكتەستەر. شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ دامۋىنا زاڭسىز كەدەرگى كەلتىرەتىندەردىڭ ءبارى زاڭعا سايكەس قاتاڭ جاۋاپقا تارتىلادى.
ءبىز اۋقىمدى يندۋستريالاندىرۋدى, ينفراقۇرىلىمداردى سالۋدى جانە جاڭعىرتۋدى قولعا الامىز. كەڭ بايتاق ەلىمىزدىڭ ءار ءوڭىرىنىڭ دامۋىنا تىڭ سەرپىن بەرۋ ماڭىزدى. شىنايى زاڭ ۇستەمدىگىن قامتاماسىز ەتپەي, ادىلەتتى ءارى نارىقتىق ەكونوميكانى قۇرۋ, جەكە مەنشىكتى قورعاۋ, باسەكەلەستىكتى دامىتۋ, سىبايلاس جەمقورلىقتى جويۋ مۇمكىن ەمەس. سوندىقتان زاڭ الدىندا ءبارىنىڭ تەڭ بولۋى – مەملەكەتىمىزدىڭ ۇزاق مەرزىمدى دامۋىنىڭ نەگىزگى شارتى. بارلىق ماسەلە, اسىرەسە تۇيتكىلدى جانە داۋلى پروبلەمالار كونسترۋكتيۆتى ديالوگ ارقىلى, ەڭ الدىمەن, پارلامەنتتە شەشىلۋگە ءتيىس. الداعى سەنات جانە ءماجىلىس سايلاۋى وسى مۇمكىندىكتى بەرەدى.
ءبىز «ءتۇرلى كوزقاراس, بىراق ءبىرتۇتاس ۇلت» قاعيداتىن قاتاڭ ساقتاۋىمىز كەرەك. ءبىز «بىرلىگىمىز – ارالۋاندىقتا» فورمۋلاسىندا كورىنىس تاپقان حالقىمىزدىڭ تاريحي جەتىستىكتەرىن جان-جاقتى ەسەلەۋگە ءتيىسپىز. قوعامدا ارازدىق تۋعىزاتىن جانە ۇلتتىڭ بىرلىگىن بۇزاتىن, تۇپتەپ كەلگەندە, مەملەكەتىمىزگە قارسى باعىتتالعان ارانداتۋشىلىق ارەكەتتەرگە قاتاڭ توسقاۋىل قويىلادى.
ءبىز حالىقتىڭ تىلەگى مەن زامان تالابىنا ساي ءتيىمدى مەملەكەت قۇرۋعا مىندەتتىمىز. بۇل – ماڭىزدى تاريحي مىندەت. مەملەكەتتىك قىزمەتكە ناقتى سەكتوردان مەريتوكراتيا جانە اشىق باسەكەلەستىك قاعيداتتارىنا ساي ىرىكتەۋدەن وتكەن جاڭا باسقارۋشى ازاماتتاردى الامىز. پرەزيدەنتتىك كادر رەزەرۆىنىڭ مۇشەلەرىن بەلسەندى تۇردە تارتامىز.
ءبىزدىڭ باستى بايلىعىمىز – ادام. سوندىقتان ازاماتتاردىڭ يگىلىگى ءۇشىن بارلىق جاعدايدى جاساۋ اسا ماڭىزدى. ەلىمىز دامۋ جولىندا, نەگىزىنەن, ءوز كۇشىنە سەنەدى. سونىمەن قاتار شەتەلدەن تىكەلەي ينۆەستيتسيا تارتا وتىرىپ, ءتۇرلى سالاداعى حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى بەلسەندى تۇردە دامىتادى.
قازاقستان ءوز ۇلتتىق مۇددەسىن قورعاۋعا باعىتتالعان تەڭگەرىمدى جانە كونسترۋكتيۆتى سىرتقى ساياساتىن جۇزەگە اسىرۋدى جالعاستىرادى. رەسەيمەن, قىتايمەن جانە ورتالىق ازياداعى باۋىرلاس مەملەكەتتەرمەن, ينتەگراتسيالىق بىرلەستىكتەر جونىندەگى سەرىكتەستەرمەن اراداعى ءوزارا ءتيىمدى ىنتىماقتاستىق پەن ستراتەگيالىق ارىپتەستىك ماسەلەلەرى باستى نازاردا بولادى. اقش-پەن, ەۋروپالىق وداقپەن, ازيا, تاياۋ شىعىس جانە كاۆكاز مەملەكەتتەرىمەن, سونداي-اق باسقا مۇددەلى ەلدەردىڭ بارلىعىمەن كوپجاقتى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ ءۇشىن بار كۇش-جىگەرىمىزدى جۇمسايمىز. قازاقستان قازىرگى حالىقارالىق قۇقىق پەن بۇۇ جارعىسىن بەرىك ۇستاناتىن ەل بولىپ قالا بەرەدى.
قىمباتتى وتانداستار!
ءبىز ادىلەتتى مەملەكەت, ادىلەتتى ەكونوميكا جانە ادىلەتتى قوعام قۇرامىز. وسى قاعيداتتار مەنىڭ سايلاۋ الدىنداعى تۇعىرنامامدا ناقتى كورىنىس تاپتى. مەن ونىڭ ءار سوزىنە, ءار سويلەمىنە تەرەڭ ءمان بەردىم. سايلاۋالدى باعدارلامام – بۇل ۇزاق وي-تولعاۋ مەن ىزدەنىستىڭ ناتيجەسى. ءتىپتى, جۇرەگىمنەن شىقتى دەسەم, ارتىق ايتقاندىق ەمەس. حالىقتىڭ باستامالارعا قولداۋ ءبىلدىرىپ, ۇلكەن ءۇمىت كۇتىپ وتىرعانىن بىلەمىن. تۇعىرنامانىڭ ءاربىر تارماعى تولىق ورىندالۋعا ءتيىس. مەن ول ءۇشىن بارلىق كۇش-جىگەرىمدى جۇمسايمىن. وسىعان بايلانىستى ارنايى جارلىققا قول قويامىن. بۇل جارلىق ناقتى ءىس-شارالاردىڭ جۇزەگە اسۋىن قامتاماسىز ەتەدى. باعدارلامانىڭ مۇلتىكسىز ورىندالۋىن جەكە باقىلاۋىما الامىن.
قازىر – سايلاۋداعى جەڭىستى تويلايتىن كەز ەمەس, ايانباي ەڭبەك ەتەتىن كەز. سول سەبەپتى ارقانى كەڭگە سالماي, بىردەن ىسكە كىرىسۋىمىز كەرەك, بوساڭسۋعا بولمايدى. وسى ورايدا ەڭ الدىمەن, قولعا الاتىن بىرنەشە ماسەلەگە ارنايى توقتالعىم كەلەدى.
مەن سايلاۋالدى سوزدەرىمدە اۋىلدى وركەندەتۋ ىسىنە باسا نازار اۋداردىم. بۇگىندە قازاقستان حالقىنىڭ 40 پايىزعا جۋىعى اۋىلدا تۇرادى. «اۋىل – ەل بەسىگى» دەپ حالقىمىز بەكەر ايتقان جوق. سوندىقتان اۋىلداعى جاعدايدى جاقسارتا الماساق – بارىمىزگە سىن. سول ءۇشىن مەن بۇگىن اۋىلدى دامىتۋ ماسەلەسى تۋرالى جارلىققا قول قويامىن. وسى قۇجات ارقىلى ۇكىمەتكە اۋىلدى دامىتۋدىڭ 5 جىلعا ارنالعان ناقتى جوسپارىن ازىرلەۋدى تاپسىرامىن. بۇل مەنىڭ جاڭا پرەزيدەنتتىك مەرزىمدەگى ءبىرىنشى جارلىعىم بولادى. ۇكىمەت اۋىلدى دامىتۋعا ارنالعان بارلىق جوبانى جۇيەلى تۇردە رەتتەپ, جيناقتاۋعا ءتيىس. سودان كەيىن ماقساتتى تۇردە ءتيىمدى جۇمىس جۇرگىزەمىز.
كەلەسى ماڭىزدى باعىت. ءبىز ادىلدىكتى قالپىنا كەلتىرىپ, ەلدەن زاڭسىز شىعارىلعان بارلىق اكتيۆتى قايتارۋعا ءتيىسپىز. بۇل ءۇشىن ۇكىمەت زاڭسىز شىعارىلعان كاپيتالدى قايتارۋ ءۇشىن قاجەتتى راسىمدەردى رەتتەيتىن زاڭ جوباسىن ازىرلەيدى. سونىمەن قاتار زاڭ جوباسى ادىلەتسىز بايۋعا جانە اكتيۆتەردى زاڭسىز شىعارۋعا ىقپال ەتەتىن سەبەپتەر مەن شارتتاردى جويۋعا باعىتتالادى. قايتارىلعان بارلىق قاراجات ازاماتتاردىڭ يگىلىگىنە جۇمسالۋعا ءتيىس. بۇل قارجىنى جوعارى تەحنولوگيالى ءوندىرىس ورىندارىن اشۋعا, مەكتەپتەر مەن اۋرۋحانالار سالۋعا, الەۋمەتتىك جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋعا پايدالانۋ كەرەك. ءتيىستى جارلىققا بۇگىن قول قويامىن. جاقىن ارادا اۋقاتتى كاسىپكەرلەر حالىقتىڭ يگىلىگى ءۇشىن وزدەرىنىڭ الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىگىن جانداندىرادى دەپ ويلايمىن.
مەملەكەتتىك قۇرىلىستا ءبىز «كۇشتى پرەزيدەنت – ىقپالدى پارلامەنت – ەسەپ بەرەتىن ۇكىمەت» فورمۋلاسىن ناقتى ۇستانامىز. پرەزيدەنت سايلاۋى بيلىكتىڭ بارلىق نەگىزگى ينستيتۋتىن دايەكتى تۇردە جاڭعىرتۋ ۇدەرىسىن باستاۋعا جول اشتى. سايلاۋ اۋقىمدى ەلەكتورالدى تسيكلدىڭ باستاپقى كەزەڭى بولدى.
ءبىز ساياسي جاڭعىرۋ ۇدەرىسىن جوسپارلى تۇردە جالعاستىرامىز. بۇگىن مەن «قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتى دەپۋتاتتارىنىڭ سايلاۋىن تاعايىنداۋ تۋرالى» جارلىققا قول قويامىن. وسىلايشا, جوعارعى پالاتا دەپۋتاتتارىنىڭ كەزەكتى سايلاۋى كونستيتۋتسيالىق رەفورمانى ناقتى جۇزەگە اسىرۋدىڭ جالعاسى بولماق. سايلاۋ قورىتىندىسى بويىنشا سەناتتىڭ دەپۋتاتتىق كورپۋسىنىڭ ءبىر بولىگى باسەكەلەستىك جانە اشىقتىق قاعيداتتارى نەگىزىندە جاڭارادى.
بۇدان بولەك, بۇگىن مەن كونستيتۋتسيالىق رەفورمانى جۇزەگە اسىرۋدىڭ كەلەسى ساتىسى رەتىندە «قازاقستان رەسپۋبليكاسى جوعارى اۋديتورلىق پالاتاسىنىڭ كەيبىر ماسەلەلەرى تۋرالى» جارلىققا قول قويامىن. كەلەسى كەزەڭ – ونى تولىققاندى ترانسفورماتسيالاۋ. باسقا ماڭىزدى ءارى وزەكتى ماسەلەلەر بويىنشا شەشىمدەردى كەيىنىرەك جاريالايمىن. تاعى دا قايتالاپ ايتامىن, الدا اتقاراتىن شارۋا كوپ. بۇل – جەڭىل جۇمىس ەمەس, بىراق ەلگە پايداسى تيەتىن قىزمەت. مەن بۇكىل مەملەكەتتىك اپپاراتتان وسى مىندەتتى ابىرويمەن ورىنداۋدى تالاپ ەتەمىن.
قولىنان ءىس كەلەتىن جانە ەلگە بەرىلە قىزمەت جاسايتىن ازاماتتارعا عانا ورتامىزدا ورىن بار. ولارعا قولداۋ كورسەتەمىز, ال قوعام قۇرمەتىن بىلدىرەدى. حالقىمىزدىڭ ناقىل ءسوزىن ءسال تۇرلەندىرىپ ايتساق: «بايلىق پەن مانساپ – قولعا ۇستاعان مۇز, ەريدى دە كەتەدى. ال ەلگە جاساعان قىزمەت – ارتتا قالعان ءىز, ول ۇرپاقتان-ۇرپاققا جەتەدى». وسىنى ءار ازامات ءتۇسىنۋى كەرەك.
ەل مۇددەسى – بارىنەن بيىك. مەن بارلىق مەملەكەتتىك قىزمەتشىدەن ءوز جۇمىسىن ادال اتقارۋدى تالاپ ەتەمىن. ءبىر سوزبەن ايتسام, كاسىبيلىك, ادالدىق جانە قاراپايىمدىلىق ءبىزدىڭ باستى قاعيداتتارىمىز بولۋعا ءتيىس. قوعامدا جاڭا قۇندىلىقتار ورنىقتىرىپ, جاقسى قاسيەتتەرگە يە بولا الماساق, رەفورمانىڭ ءبارى بەكەر.
كوك بايراعىمىز, تولقۇجاتىمىز جانە مەملەكەتتىك ءتىلىمىز ءبىزدىڭ ءبىرتۇتاس حالىق ەكەنىمىزدى بىلدىرەدى. بابالارىمىز ءبىرتۇتاس ەل بولىپ, ەۋرازيا تورىندە داڭقتى شەجىرەسىن ات تۇياعىمەن جازعان التىن وردا مەن قازاق حاندىعى سياقتى مەملەكەتتەر قۇرعان. سونداي-اق حالقىمىز ەل باسىنا كۇن تۋعان كۇردەلى ساتتەردە ازاتتىعى ءۇشىن ارپالىستى. ايگىلى حاندارىمىزدىڭ, باتىرلارىمىزدىڭ جانە ۇلت قايراتكەرلەرىنىڭ ەرلىگى – وسىنىڭ ايقىن كورىنىسى.
ۇلتتىڭ بوستاندىق جولىنداعى تاباندى كۇرەسىنىڭ ارقاسىندا قازاق ەلى تاۋەلسىزدىگىن الدى. ەگەمەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلۋىنا, ونىڭ ىرگەسىن بەكىتۋ جولىندا وراسان زور ەڭبەك سىڭىرگەن تاريحي تۇلعالارىمىزعا ءادىل باعا بەرۋىمىز كەرەك.
تابىستاردى جانە ولقىلىقتاردى اجىراتاتىن بۇل – ۋاقىت جانە تاريح. ۋاقىت – ەڭ ءادىل قازى, ال تاريح – بارىنە تارازى. سوندىقتان ساياسي ناۋقانشىلدىققا جول بەرمەۋىمىز قاجەت. ءبىز بولاشاقتا ادىلەتتى مەملەكەت بولامىز دەسەك, وتكەنگە ادىلدىكپەن قاراپ, ودان تاعىلىم الا ءبىلۋىمىز كەرەك. جاقسىدان ۇيرەنىپ, جاماننان جيرەنۋ – وسەتىن ەلدىڭ بەلگىسى. وتانشىلدىق, ەڭبەكقورلىق, بىلىمپازدىق, جاڭاشىلدىق, جاسامپازدىق, جاناشىرلىق, مەيىرىمدىلىك سياقتى اسىل قاسيەتتەردى بويعا ءسىڭىرۋىمىز قاجەت. مەن بۇل تۋرالى ءجيى ايتىپ ءجۇرمىن.
ادىلەتتى قازاقستاندا ەڭبەك ادامىنا ەرەكشە قۇرمەت كورسەتىلۋگە ءتيىس. اسىرەسە ۇستاز, دارىگەر, ءتارتىپ ساقشىسى, قۇتقارۋشى, جۇمىسشى, شارۋا سياقتى مامانداردىڭ مارتەبەسىن ودان ءارى ارتتىرا ءتۇسۋىمىز قاجەت. ولار ەلىمىزدەگى ەڭ سىيلى ازاماتتارعا اينالۋى كەرەك. وسى كاسىپ يەلەرى ءتيىستى قۇرمەت پەن سىيعا يە بولعاندا عانا قوعامىمىز شىنىمەن جاڭاردى دەپ ايتا الامىز.
كوپشىلىك قازىرگى ۋاقىتتا ناعىز باتىرلاردىڭ جەتىسپەيتىنىن ايتادى. بىراق ناعىز قاھارماندار جۇرتتىڭ نازارىنان تىس جەردە. ولار ءبىزدىڭ ارامىزدا. باتىرلار كۇن سايىن زاۋىت ستانوگىندا جۇمىس ىستەيدى, قوعامدىق كولىك جۇرگىزەدى, ۇشاق شتۋرۆالىنا وتىرادى, قۇتقارۋشىنىڭ قورعانىس كيىمىن كيەدى, ناۋقاسقا جەدەل جاردەم بەرۋگە اسىعادى, اسكەري تەحنيكانى مەڭگەرەدى. ناعىز باتىرلار بالالارىمىز بەن قارت اتا-انالارىمىزدىڭ داستارحانى اس-اۋقاتقا تولى بولۋى ءۇشىن اۋىلدا تاڭمەن تالاسا ويانادى. ءبىزدىڭ باتىرلار – ءوزىنىڭ جەكە كاسىبىن باستايتىن, جۇمىس ورىندارىن اشاتىن, قىزمەتكەرلەرى مەن ولاردىڭ وتباسىلارىنا جاڭا مۇمكىندىكتەر تۋدىراتىن كاسىپكەرلەر. ءبىزدىڭ باتىرلار – ءوزىنىڭ ماحابباتى مەن كۇش-قۋاتىن, تاجىريبەسى مەن ءبىلىمىن, مۇلكى مەن قاراجاتىن قوعامعا رياسىز ۇسىناتىن ەرىكتىلەر مەن يگى ءىس جاسايتىندار. ولاردىڭ بارلىعى – حالىقتىڭ ماقتانىشى ءارى ءۇمىتى. مىنە, وسىنداي ەڭبەك ادامدارى – ەلىمىز بەن مەملەكەتىمىزدىڭ تىرەگى.
ءبىز وركەنيەتتىڭ العى شەبىندەگى مەملەكەتكە اينالۋ ءۇشىن تەك ۇيرەنەتىن ەمەس, وزگەگە ۇيرەتەتىن ۇلتقا اينالۋىمىز قاجەت. سونداي-اق تەك تۇتىنۋشى ەمەس, جاڭا دۇنيەنى ءوندىرۋشى ۇلت اتانۋىمىز كەرەك. وعان حالقىمىزدىڭ الەۋەتى, دارىنى, قارىم-قابىلەتى جەتەدى.
مەن ءبىزدىڭ جاستارىمىزدىڭ ۇشقىر جانە وزىق ويلى ەكەنىن ماقتان ەتەمىن. سول سەبەپتى ماعجان اقىننىڭ «مەن جاستارعا سەنەمىن» دەگەن ءسوزىن ۇنەمى ايتامىن. شىن مانىندە, ءبارىمىز جاستارىمىزدى قولداۋىمىز كەرەك. ويتكەنى وسكەلەڭ ۇرپاق قانا ەلىمىزدى جارقىن بولاشاققا باستايدى. بىراق جاستار جەتىستىككە جەتۋ ءۇشىن كوپ ەڭبەكتەنۋى كەرەك. جاڭا ءبىلىم الۋعا, تىڭ تاجىريبە جيناۋعا ۇمتىلعان ءجون. سوندا جاستارىمىز ءوز كاسىبىنىڭ حاس شەبەرى اتانادى. ءاردايىم سۇرانىسقا يە بولادى, قوعامدا سىيلى بولادى. مىنە, وسىلاي ءومىر سۇرگەن ادام ەشقاشان, ەشتەڭەدەن ۇتىلمايدى.
قازىرگى زامان ۋاقىتتى جىلدامداتىپ, وقيعالار تىزبەگىن قاباتتاستىرادى. ءسوزىمىز بەن ءىسىمىزدىڭ شىنايى باعاسىن تاريح تارازىسى عانا بەرەدى. ار-ۇجدانىمىزدىڭ تازالىعى مەن حالقىمىزدىڭ قۇرمەتى – ءبارىمىز ءۇشىن ۇلكەن سىي.
ءبىز رۋحاني مۇراسى باي, قارقىندى دامۋ الەۋەتى زور, قۋاتتى ءارى ءوزىن-ءوزى تولىق قامتاماسىز ەتە الاتىن ۇلتپىز. شىعىستىڭ ۇلى ۇستازى ال-فارابي ادامداردى ءادىل بولۋعا, اقيقاتتى سۇيۋگە, ار-نامىستى قاستەرلەۋگە, سابىرلى بولۋعا جانە قاشان دا بىلىمگە ۇمتىلۋعا ۇندەدى. مەملەكەتتىلىگىمىزدىڭ دامۋىندا قۋاتتى سەرپىلىس جاساي العان ۇرپاق رەتىندە تاريحتا قالۋعا زور مۇمكىندىگىمىز بار ەكەنىنە سەنىمدىمىن. ەلدىڭ كەلەشەگى بىزگە, بارلىعىمىزدىڭ قاجىرلى ەڭبەگىمىزگە بايلانىستى.
تاۋەلسىز ەلىمىزدى قۋاتتى مەملەكەت رەتىندە ۇرپاققا اماناتتاۋ – ءبىزدىڭ بورىشىمىز. الدا تالاي سىناقتار, كۇردەلى كەزەڭدەر بولۋى مۇمكىن. دەگەنمەن ىرىستى ىنتىماعىمىزدى ساقتاي بىلسەك, الىنبايتىن اسۋ جوق.
مەن بۇگىن حالقىمنىڭ الدىندا تۇرىپ, باستاعان ءىسىمىز بەرەكەلى بولسىن دەپ تىلەيمىن.
قازاق – ىرىمشىل حالىق. مەن بيىل قاسيەتتى مەككەگە بارعان كەزدە قاعبا تورىندە اتا-بابا رۋحىنا قۇران باعىشتاپ, اللادان ءبىر-اق نارسە سۇرادىم. ول – ەلدىڭ اماندىعى. شىن مانىندە, ەلىمىز امان بولسا, جەرىمىز ءبۇتىن, بىرلىگىمىز بەكەم, مەملەكەتتىگىمىز ماڭگى بولادى. وسى قۇندىلىقتاردى مىزعىماستاي ەتىپ بەكىتۋ – قازاقتىڭ پەرزەنتى, قازاقستاننىڭ پرەزيدەنتى رەتىندەگى مەنىڭ قاسيەتتى پارىزىم. اشىعىن ايتقاندا, قىزمەت – ۋاقىتشا, ال حالىق – ماڭگى.
مەن پرەزيدەنتتىك ميسسيامدى حالقىممەن بىرگە الداعى جەتى جىلدا ابىرويمەن اتقارىپ شىعامىن دەپ سەنەمىن. ءبىزدىڭ وتانىمىز – ءبىر, مەملەكەتىمىز – ءبىر, حالقىمىز – ءبىر! سوندىقتان ارقاشان بىرگە بولايىق, اعايىن!
ەلىمىز وركەندەي بەرسىن!
وتانىمىز – قازاقستان رەسپۋبليكاسى جاساسىن!
حالقىمىز جاساسىن!
حالقىمىز ارقاشان امان بولسىن!
تاۋەلسىز قازاقستانىمىز جاساسىن!
