جاڭالىقتار

«قازان شايقالسا, ىرىس شامدانادى»

تايكازانننن

بالا كۇنىمىزدە ءۇيدىڭ ۇلكەندەرى «ءشاي قۇيعان كەسەڭدى شايقاماي بەر» دەپ وتىرۋشى ەدى. بۇدان سوڭ ءبىز ورتا بەلىنەن اسىرا قويۋ كۇرەڭ شايمەن ىرزىقتاندىرىلعان كەسەمىزدى قولىمىز قالتىراسا دا, شايقالتپاي, يەسىنە ءتۇزۋ عانا تاپسىرۋعا تىرىساتىنبىز… كەيىن بىلدىك, قىزدى كەسىرلىكتەن ساقتاپ, ۇستامدى, ەپتى, سالماقتى بولۋعا ۇندەيتىن بۇل ىرىم ەرتە زاماننان كەلەدى ەكەن.

ءيا, «قازان شايقالسا, ىرىس شامدانادى» دەيدى حالقىمىز.
بۇل ىرىس پەن باق ىنتىماعى ۇيىعان, بىرلىگى جاراسقان ەلگە قو­نادى دەگەندى اڭعارتۋ بولسا كەرەك.
قازاق ەجەلدەن قازانىن قاس­تەر­لەگەن. اتالارىمىز كوشىپ-قونعاندا قازان-وشاعىن تاستاماعان دەسەدى.
ويتكەنى, قازاق ءۇشىن قازان – ىرىس پەن ىنتىماقتىڭ سيمۆولى. وسى ۇعىمدى جاڭعىرتۋ ءۇشىن رەسپۋب­لي­كالىق «قازاقستان حالقى اسسامبلەيا­سى – 20 ىزگى ءىس» ەستافەتاسىنىڭ باس بەلگىسى رەتىندە «تايقازان» تاڭداپ الىنعان ەدى…
«تايقازان» شاراسى تالاي قۇن­دىلىقتارىمىزدى جاڭعىرتىپ, تاريحتى ەسكە ءتۇسىردى. كورەگەن قول­باس­شى ءامىر تەمىردىڭ تاپسىرماسىمەن 1399 جىلى ايگىلى تاي­قا­زاندى جاساتۋعا جەر-جاھان­نىڭ ەڭ مىقتى ۇستالارى شاقىرىلعان ەكەن. تۇركىستاننىڭ ىرگەسىندەگى قار­ناق ەلدى مەكەنىندە دايىندالعان الىپ قازاندى قۇيۋعا تابيعاتتا سيرەك كەزدەسەتىن جەتى ءتۇرلى مەتالل قولدانىلعان دەسەدى… ديامەترى 2,5 مەتر, بيىكتىگى 1,7 مەتر, سالماعى 2 توننا تايقازاننىڭ سىيىمدىلىعى – 3 مىڭ ليتر. قانشاما كۇشپەن, يدەيالىق تاپقىرلىقپەن جاسالعان, سىرتىنا قۇران سۇرەلەرى جازىلعان قاسيەتتى قازاننان ءامىر تەمىردىڭ ساربازدارى تويىپ تاماق ىشكەن كورىنەدى… جورىقتاردان كەلگەندە تايقازانعا تولتىرا سۋ قۇيىپ, ىشىنە قانت قوسىپ, شارشاپ-شالدىققان سان مىڭ ادامعا «ءشاربات» تاتقىزادى ەكەن…
جەرىنىڭ كەڭدىگى بويىنشا دۇنيە جۇزىندەگى مەملەكەتتەر اراسىندا توعىزىنشى ورىن الاتىن قازاقستان دا سول تەڭدەسسىز تايقازان سەكىلدى مە دەرسىڭ…
ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازارباەۆ اسسامبلەيانىڭ سوڭعى سەسسياسىندا ايتقانداي, حح عاسىردىڭ باسىنان قازاقستانعا وزگە ەلدەردەن 5,6 ميلليون ادام قونىس اۋدارعان… پرەزيدەنتىمىزدىڭ: «وزدەرىڭىز كورىپ وتىرعانداي, ءبىزدىڭ كوپ ەتنوستىعىمىزدى ساياسي جۇيە جاساندى تۇردە جاساپ شىعاردى» دەگەنى دە سوندىقتان.
راس, قازاقستان – بۇگىندە كوپ ۇلتتى مەملەكەت. قازاقستان اتتى ءبىر ەلدەن, ءبىر «قازاننان» 130-عا تارتا ەتنوس وكىلدەرى اس ءىشىپ وتىر. قازاق ءتۇرى مەن تىلىنە, ءدىنى مەن دىلىنە, تەگىنە, ۇلتىنا قاراماي, قاڭعالاقتاپ كەلگەننىڭ بارىنە بىردەي قازانىنان ءدام تاتقىزادى…
مۇندايدا قازان يەسىنە قۇر­مەت­پەن قاراۋ ازاماتتىقتىڭ, ادام­دىقتىڭ قاراپايىم بەلگىسى ەكەنى داۋسىز.
ىدىس ىشىندەگى ىرىستى شايقاماي, اينالاعا شۋاق شاشىپ ءجۇرۋ دە قازاق ءۇشىن قيىن بولىپ تۇرعان جوق.
ءيا, قازاقستان اتتى قازاننىڭ بۇتىندىگىنە بۇگىندە 17 ميلليونداي حالىق مۇددەلى… ونى وتتان تۇسىرمەي, ىرزىقتاندىرىپ وتىرۋ دا وسىنشا ادامعا پارىز.

P.S. بۇگىندە ءشاي قۇيسام, بالا كۇنىمدەگى ۇلكەندەردىڭ «ءشايدى شايقاماي بەر» دەيتىن ەسكەرتۋلەرى ەسىمە تۇسەدى.
ءار ىدىستا ىرىستىڭ ۇياسى بار ما ەكەن؟!.
«ءبىر كۇنگى ۇرىس قىرىق كۇنگى ىرىستى الادى» دەيدى حالقىمىز… ۇرىس تۋعاندا ىدىس سىلدىرامايتىن كەزى كەم دە كەم.
ەندەشە, ورتاق قازاننان اس ىشكەن بار ەلدىڭ مۇددەسى ورتاق بولۋعا ءتيىس ەمەس پە؟
قازان تۇگىلى, كەسەمىزدى شايقامايىقشى.

ءنازيرا بايىربەك

تاعىدا

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button