قوعامدىق كولىك مادەنيەتى قايدا؟

قالالىق جولاۋشىلار تاسىمالداۋ كولىگىنىڭ قىزمەتىنسىز كوپشىلىگىمىزدىڭ كۇنىمىز قاراڭ. ەرتەمەن كولىككە ءمىنىپ جۇمىس ورنىنا جەتسەك, كەشكىسىن سول كولىكپەن ۇيىمىزگە قايتامىز. بىردە كەشىگىپ, جول كولىككە كەپتەلىپ قالماسا, ەرتەلەتىپ جەتىپ قالامىز. كوندۋكتورلاردىڭ جۇمىسىنا دا ەتىمىز ۇيرەندى. ءبىرى – ەلگەزەك, ءبىرى – بەزبۇيرەك. بەتتەن جۇلىپ, ۇرىسۋعا دايىن تۇراتىندارى دا بار, كوبىنە كەشكىسىن, ەلدىڭ ءبارى شارشاعان كەزدە مىنەز كورسەتەدى. ەسەسىن جىبەرمەيتىن جولاۋشىلار دا بار. ولار اشۋعا باسقاندا كوك ورىمدەي كوندۋكتوردىڭ اكەسىنەن قالعان قۇل ەمەس ەكەنىن دە ۇمىتىپ كەتەدى. جالپى, ەكى قازاقتىڭ اۋزىنا كەلگەنىن ايتىپ, سالعىلاسىپ تۇرعانىن اۆتوبۋستاردا ءجيى كەزدەستىرەتىن بولدىق.

بايقاعانىمىز, جانجال بيلەت العىسى كەلمەي قولدا بار كۋالىكتەرىن كورسەتكەن جولاۋشىلارعا ءجون ايتقان كوندۋكتور مەن جولاۋشىنىڭ اراسىندا باستالادى. امالى قۇرىعان جولاۋشى اقىرىندا, «ءما, ساداقا!» دەپ تەڭگەسىن لاقتىرىپ كەتەدى. جولاقىسىن جەگەن جانعا نە داۋا؟! ۇيات-اۋ دەگەن ەشكىم جوق.

ەندى بىردە كولىكتىڭ ءجۇرىسى باياۋ­لاپ, ايالداما سايىن 2-3 مينۋت ەنتىگىن باسقان كەزدە جولاۋشىلاردان شىدام كەتەدى. تۇسىنىكتى, جۇرگىزۋشىنىڭ ۋاقىتى بار, جولاۋشى اسىعىس. جولاۋشى بي­لەت ساتۋشىعا شۇيلىگەدى… وكىنىشتىسى, «اۋزىڭدى جاپ! سەن كىمسىڭ؟» دەپ باستالاتىن ءسوز تۇيدەكتەرى بەر جاعى عانا, ءارى قاراي جەكە باسىنا ءتىل تيگىزۋ, سوگۋ تۇككە تۇرمايتىن ءىس بولدى. بەيپىل اۋىزدىلاردىڭ «بوقتىعى» قوعامدىق كولىكتەردەگى قولدانىستاعى سوزگە اينالىپ, ەكى جاماننىڭ ۇرىسى ءۇردىس بولىپ بارا جاتىر. مادەنيەتتى تۇردە ءتۇسىندىرۋ, كەشىرىم سۇراۋ, كەيدە ۇرىستى ۇدەتپەي توقتاي قالۋ دەگەن جوق. ءبىرى قىزمەت ورنىندا تۇرعانىن, ەكىنشىسىنىڭ قوعامدىق كولىكتە كەلە جاتقانى ەستەرىنەن شىعارىپ الىپ جاتادى.

بۇرىندارى قوعامدىق كولىكتە جولاۋشىلار وزدەرىن قالاي ۇستاۋى جونىندە ەرەجە, قالالىق ءماسليحاتتىڭ شەشىمى ءىلۋلى تۇرۋشى ەدى. ونداعى باستى قاعيدات – وزگەگە كەدەرگى كەلتىرمەۋ, قاسىڭداعى ءدال وزىڭدەي جولاۋشىنى قۇرمەتتەۋ بولاتىن. ول بۇزىلسا, اكىمشىلىك جاۋاپقا تارتىلاتىن. «ماس كۇيىندە كولىككە وتىرعىزىلمايدى» دەپ تايعا تاڭبا باسقانداي جازىپ قوياتىن. داۋىستاپ اڭگىمەلەسۋ دە رەتسىز كورىنەتىن. قازىر ەكى ادامنىڭ ەركىن اڭگىمەسى عانا ەمەس, ۇيالى تەلەفونمەن ايعايلاپ, ۇزاق سويلەسۋ ادەتكە اينالدى.

كوپكە توپىراق شاشۋعا بولماس. جوق جەردەن شىققان اشۋدىڭ «ءورتىن» باساتىن امالدى قاراستىرعان ءجون. ال جولاۋشىلارعا قىزمەت ەتەتىن قالالىق اۆتوكولىك پارك باسشىلارى قىزمەتكەرى ءۇشىن ارنايى ترەنينگ وتكىزىپ, قىزمەتكەرلەرىن ارنايى دايىندىقتان وتكىزۋ كەرەك. ەڭ باستىسى, قوعامدىق كولىكتە ءجۇرۋ ءتارتىبىنىڭ ەتيكەتىن قالىپتاستىرۋ قاجەت.

ايگۇل ۋايسوۆا