بۇگىن استانا كۇنىنە ارنالعان شارالار رەسمي تۇردە باستاۋىن الدى. باس قالا مەرەكەسى «ساحنادان سالەم» تەاترلاردىڭ IV حالىقارالىق فەستيۆالىمەن اشىلدى. «جاستار» تەاترىنىڭ ۇجىمى كورەرمەننىڭ نازارىنا فەستيۆال اياسىنداعى العاشقى قويىلىمدى دا ۇسىندى. جان-پەر پيلو مەن و.شۋلتەزدىڭ «موتسارت» ميۋزيكلىن ساحنالاعان بەلگىلى رەجيسسەر, اتالمىش تەاتردىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى, قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى – نۇرقانات جاقىپباي.
جالپى, فەستيۆال اياسى جىلدان-جىلعا كەڭەيىپ كەلەدى. ماسەلەن, تەاتر مەرەكەسى العاش رەت ەلوردادا 2013 جىلى, استانانىڭ 15 جىلدىعىنا وراي ۇيىمداستىرىلدى. سول كەزدە قازاقستاندىق ونەر ۇجىمدارىمەن قاتار شەتەلدەن ليتۆا ورىس دراما تەاترى سىندى ءبىر-اق تەاتر شاقىرتۋ الدى. كەلەسى جىلدارى دا اتالمىش جاعداي قايتالاندى. ياعني, 2014 جىلى تۇركيانىڭ مەملەكەتتىك تەاترى, بىلتىر بەلگىلى اكتەر سەرگەي بەزرۋكوۆ جەتەكشىلىك ەتەتىن ماسكەۋ گۋبەرنيالىق تەاترى ەلوردا تورىندە قويىلىمدارىن قويدى. ال بيىلعى فەستيۆالدە ەكى بىردەي شەتەلدىك تەاتر ونەر كورسەتەدى. ونىڭ ءبىرى – ماسكەۋدىڭ «تەاتر لۋنى» ۇجىمى بولسا, ەكىنشىسى كيەۆتىڭ «PaperWall» تەاترى. كەزەكتى IV حالىقارالىق فەستيۆالدىڭ ەرەكشەلىگى قانداي؟ ونى فەستيۆالگە قۇرمەت قوناقتار, ءارى ساراپشىلار رەتىندە شاقىرتۋ العان تەاتر ماماندارى ايتىپ بەردى.
تەاتر جانە كينو اكتەرى, رەجيسسەر, رەسەي تەاتر مەنەدجەرلەرى گيلدياسىنىڭ مۇشەسى, «مادەنيەت قايراتكەرلەرىنىڭ استانالىق تسەحى» كەڭەسىنىڭ مۇشەسى يگور كراسنوپولسكيدىڭ ايتۋىنشا, وسىنداي فەستيۆالدەر جان-جاقتاعى رەجيسسەرلەر مەن اكتەرلەردىڭ ءبىرى-ەكىنشىسىمەن جىلى قاتىناس ورناتۋعا, تاجىريبە الماسۋعا ۇلكەن ۇلەسىن تيگىزەدى. سول ارقىلى شەبەرلىكتى شىڭداۋعا, تەاتر اينالاسىنداعى جاڭا, تىڭ يدەيالارعا جول اشادى. ونىڭ پايىمداۋىنشا, قازىر بۇرىنعى كەڭەس وداعىنداي ەمەس, ءار ەلدەگى ونەر ۇجىمدارى اراسىنداعى بايلانىس ۇزىلىڭكىرەپ تۇر. وعان سۇراق قويعانىمىزدا سوعان انىق كوز جەتكىزگەندەي دە بولدىق. «قازاقستاندىق قاي تەاترلاردىڭ شىعارماشىلىعىمەن تانىسسىز؟ جالپى, قازاقستاندىق قاي رەجيسسەردى نەمەسە اكتەردى, دراماتۋرگتى بىلەسىز؟» دەگەن ساۋالىمىزعا ول رەسەيدەگى ءارتۇرلى فەستيۆالدەرگە ءجيى شىعاتىن استاناداعى ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىنان, ونىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى تالعات تەمەنوۆ تە جاقسى بىلەتىنىن ايتتى.
باستاۋىن العان تەاتر فەستيۆالىنىڭ تاعى ءبىر ساراپشىسى – تەاترتانۋشى, «بالتىق ءۇيى» جوباسىنىڭ ۇيلەستىرۋشىسى, تمد جانە بالتيا ەلدەرىنىڭ «رەسەيدەگى كەزدەسۋ» حالىقارالىق تەاترلار فەستيۆالىنىڭ جەتەكشىسى ماريا يۋرەۆا استاناعا العاش رەت ات شالدىرىپتى. ەلوردادان جاعىمدى اسەر العانىن ايتقان ول: «باس قالالارىڭىز وتە ادەمى ەكەن» دەدى.
قازاقستان تاراپىنان ساراپشىلاردىڭ اراسىندا بەلگىلى دراماتۋرگ, تەاتر سىنشىسى ەركىن جۋاسبەك, قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى, ەڭبەك ارداگەرى, «قۇرمەت» وردەنىنىڭ يەگەرى, پروفەسسور گۇلجاھان اسپەتوۆا جانە قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى, شاكەن ايمانوۆ اتىنداعى حالىقارالىق سىيلىقتىڭ يەگەرى, پروفەسسور تالعات تەمەنوۆ بار. سوڭعىسىنىڭ پىكىرىنشە, ەلىمىزدە مۋزىكالىق فەستيۆالدەر كوپ ۇيىمداستىرىلادى. الايدا, تەاتر فەستيۆالدەرى جوقتىڭ قاسى. سوندىقتان, وتاندىق تەاتر ونەرىنىڭ دامۋىنا ۇلكەن سەپ بولىپ وتىرعان «ساحنادان سالەم» سىندى فەستيۆالدى ۇزبەۋ كەرەك.
ەركىن جۋاسبەك بولسا, اتالمىش فەستيۆالدى ۇيىمداستىرۋشى استانا قالاسىنىڭ اكىمدىگىنە العىسىن ايتا كەلە, قازاقستاندا اسحات مايەمەروۆ, گۇلسينا مەرعاليەۆا, جۇلدىزبەك جۇمانباي سىندى جاس رەجيسسەرلەردىڭ اياق الىسىنا قۋاناتىنىن جەتكىزدى.
سونىمەن, 20-26 ماۋسىم ارالىعىندا جالعاساتىن بيىلعى تەاتر فەستيۆالىنە بارلىعى 11 ونەر ۇجىمى قاتىسىپ وتىر. سولاردىڭ ىشىندە جوعارىدا اتالعان شەتەلدىك جانە استانالىق تەاترلارمەن قاتار الماتى, جەزقازعان, ورال, وسكەمەن, شىمكەنت, سەمەي قالالارىنىڭ تەاترلارى بار. ولاردىڭ كەيبىرى ەلورداداعى تەاتر مەرەكەسىنە العاش رەت قاتىسۋدا. سونىڭ ءبىرى س.قوجامقۇلوۆ اتىنداعى جەزقازعان قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترى سەرىك تۇرعىنبەكۇلىنىڭ «قۇلان قىپشاق كەيكى باتىر» تاريحي دراماسىن ۇسىنادى.
جالپى, فەستيۆال اياسىندا قويىلاتىن قويىلىمداردىڭ جانرلارى دا ءار الۋان. ميۋزيكلدان باستاپ دراما, پلاستيكالىق سپەكتاكل بولىپ جالعاسا بەرەدى. بيىلعى فەستيۆالدىڭ ەكىنشى ەرەكشەلىگى دە سول. فەستيۆالگە قاتىسىپ وتىرعان ەلوردالىق ونەر ۇجىمدارىن ايتساق, «جاستار» تەاترى جوعارىدا ايتقانىمىزداي, كەشە «موتسارت» ميۋزيكلىن قويدى. ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترى بۇگىن كەشكە «ءبىر كەم دۇنيە» دراماسىن ۇسىنادى. بۇدان ارعى كۇنى م.گوركي اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق ورىس دراما تەاترى «ويانۋ» ترەش دراماسىن قويادى. بارلىق قويىلىمدار وسى تەاترلاردىڭ ساحناسىندا وتەدى.
امانعالي قالجانوۆ
