باستى اقپارات

سيرەك سوپرانو – سۋمي چو

جۋىردا «استانا وپەرا» تەاترى ءوزىنىڭ مەرەيتويلىق ونىنشى تەاتر ماۋسىمىن الەمدىك وپەرا ساحناسىنىڭ جۇلدىزى, «گرەممي» سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى, سوپرانو داۋىستى سۋمي چونىڭ (وڭتۇستىك كورەيا) قاتىسۋىمەن وتكەن كونتسەرتپەن اشتى. مەرەيتويلىق كونتسەرت, مۋزىكا مەرەكەسى قازاقستاندىق وپەرا جۇلدىزدارىنىڭ قاتىسۋىمەن «استانا وپەرانىڭ» باس ديريجەرى الان بورىباەۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن كورەر­مەندەر نازارىنا ۇسىنىلدى. كونتسەرتتە قازاق, كورەي جانە باتىسەۋروپالىق شىعارمالار ورىندالدى.

احمەت جۇبانوۆ پەن لاتيف ءحاميديدىڭ «اباي» وپەراسىنان كوپشىلىكتىڭ ءسۇيىپ تىڭدايتىن «تويباستار» ساحنالىق كورىنىسى, ج.وففەنباحتىڭ «گوف-مان ەرتەگىلەرى» وپەراسىنان وليمپيا شۋماقتارى, ف.لەگاردىڭ «كۇلكى ەلى» وپەرەتتاسىنان حانزادا سۋ حونگتىڭ ارياسى, «پۋريتاندىقتار» وپەراسىنان ريكاردونىڭ ارياسى جانە تاعى باسقا كوپتەگەن تۋىندىلار بار.

كەش كورەيا رەسپۋبليكاسى مەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى اراسىنداعى ديپلوماتيا­لىق قاتىناستاردىڭ 30 جىلدىعى مەن مادەني الماسۋ جىلى قۇرمەتىنە وراي قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى كورەيا رەسپۋبليكاسى ەلشىلىگىنىڭ كورەي مادەني ورتالىعى قولداۋىمەن ۇيىمداستىرىلدى. كونتسەرت الدىندا سۋمي چو مەن كەش ۇيىم­داستىرۋشىلارى ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزدى. الەمدىك ساحنانىڭ جۇلدىزى, ءوز زامانىنداعى جوعارى سۇرانىسقا يە, سيرەك سوپرانولاردىڭ ءبىرى سانالاتىن سۋمي چوعا بىرنەشە ساۋال قويعان ەدىك.

– سۋمي چو حانىم, قازاق ەلىنە قوش كەلدىڭىز! قازاقستانعا وسىمەن ءۇشىنشى رەت كەلگەن ەكەنسىز. اسەرىڭىز قانداي؟

– قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى كورەيا رەسپۋبليكاسى ەلشىلىگىنىڭ كورەي مادەني ورتالىعى قولداۋىمەن ۇيىمداستىرىلعان كونتسەرتكە قاتىسۋعا كەلدىم. ونىڭ ۇستىنە مەن يۋنەسكو-نىڭ اياسىندا بەيبىتشىلىك ءۇشىن ونەر كورسەتەتىن ءانشى بولعاندىقتان, قازاقستانداعى كونتسەرتكە قاتىسۋدى وزىمە ۇلكەن مارتەبە دەپ سانايمىن. ونەر يەسى عانا ەمەس, بەيبىتشىلىك پەن دوستىقتى قولدايتىن ادام رەتىندە مەن ءۇشىن بۇل وتە ماڭىزدى.

– بۇل كونتسەرت, وسى ۆوكالدىق ورىنداۋ – مۋزىكا الەمىن تاعى ءبىر جوعارى ساتىعا كوتەرگەندەي. ءاربىر ورىندالعان شىعارماڭىز – ءبىر-ءبىر وپەرالىق تۋىندى سەكىلدى. قازاقستاندىق ارىپتەستەرىڭىزبەن مارتەبەلى ساحنادا ورىنداۋ قانشالىقتى ۇنادى؟

– «استانا وپەرانىڭ» ساحناسىندا قازاقستاندىق ارىپتەستەرىممەن وپەرالىق شىعارمالاردى ورىنداۋ وتە قىزىقتى, تارتىمدى. ءبىر-ءبىرىمىزدى سىيلاپ, ونەرىمىزگە شىن قۇرمەت تۇتىپ, باۋىر باسىپ كەتتىك. جاز بويى جاساعان ەڭبەگىمىز جارقىراپ, حالىقتىڭ الدىنا شىققانىنا زور ريزاشىلىعىمدى بىلدىرگىم كەلەدى. كەرەمەت وپەرا سوليستەرى, عاجايىپ وركەستر, تاماشا حور, بىلىكتى باس ديريجەر – بارلىعى دا شىعارماشىلىق الەۋەتىمدى ارتتىرىپ, شەبەرلىگىمدى شىڭداي ءتۇستى.

2003 جىلى يۋنەسكو «الەم ءارتىسى» دەپ تانىدى, 2019 جىلى يتاليا جۇلدىزى وردەنىنىڭ كاۆالەرى اتاندى, ەسىمى ازيانىڭ داڭق زالىنا ەندى, «ۇزدىك كورەي مادەني برەندى» جانە «كورەي ءيميدجى» ماراپاتتارىنا لايىق دەپ تانىلدى (2022).

«استانا وپەرا» وپەرا ترۋپپاسىنىڭ ديرەكتورى, قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى ازامات جىلتىركوزوۆ, مەتستسو-سوپرانو, جەتەكشى سوليست تاتيانا ۆيتسينسكايا, وپەرانىڭ جەتەكشi شەبەرi, قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى مەدەت چوتاباەۆتاي جوعارى ونەر يەلەرىمەن ءبىر ساحنادا ونەر كورسەتۋ, جاڭا باعدارلامامەن شىعۋ شىنىندا دا مەن ءۇشىن وتە ماڭىزدى, قۋانتارلىق جاعداي.

– كونتسەرتتە قازاقستاندىق ءارىپ­تەستەرىڭىزبەن بىرگە ورىندايتىن شىعارمالارعا قانداي باعا بەرەسىز؟

– «استانا وپەرانىڭ» ءسوليسى تاتيانا ۆيتسينسكايامەن دۋەت بولىپ ورىنداعان وپەرالىق شىعارمامىز وتە تارتىمدى. جالپى, سىزدەرگە كەلگەنگە دەيىن كورەيادا تاتيانا ۆيتسينسكايانىڭ ورىنداۋىنداعى «كارمەن» شىعارماسىن تىڭداعانمىن. وتە ۇنادى. «كارمەن»  – وپەرا ونەرىنىڭ جاۋھارلارىنىڭ ءبىرى. كەش بارىسىندا دۋەت­پەن قاتار كۆارتەتپەن ورىنداۋ, حورمەن بىرگە ورىنداۋلار بولادى. ولاردىڭ بارلىعى دا وتە تالانتتى, ەموتسيالارىن دا وتە جاقسى جەتكىزە الاتىنىن بايقادىم. ەڭ باستىسى – ولاردا پاتريوتتىق رۋح, ونەرگە شىن بەرىلگەندىك بار. قازاقستاندىق ارىپتەستەرىم, ونەر يەلەرى ءوز ەلىن ماقتانىش تۇتاتىن شىنايى دارىن يەلەرى. بۇل جاعىنان العاندا ولار ءوز ەلىمنىڭ, كورەيانىڭ انشىلەرىنە قاتتى ۇقسايدى. سوليستەر قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى الان بورىباەۆتىڭ جەتەكشىلىگىندە «استانا وپەرانىڭ» حورى مەن سيمفونيالىق وركەسترىنىڭ سۇيەمەلدەۋىمەن وپەرالىق اريالار مەن دۋەتتەردەن جارقىن باعدارلاما ۇسىنىپ وتىر. الان بورىباەۆتاي ماەسترومەن, الەمدىك دەڭگەيدەگى مۋزىكانتپەن ءبىر ساحنادا ونەر كورسەتكەنىمە ريزامىن.

– قازاق مۋزىكاسىنان قانداي اسەر الدىڭىز جانە الداعى ۋاقىتتا ءسىزدىڭ رەپەرتۋارىڭىزعا قازاقستاندىق كومپوزيتورلاردىڭ شىعارمالارى ەنە مە؟

– ءبىر قىزىعى سول – كونتسەرتتى قورىتىندىلايتىن ءان كورەي تىلىندە ورىندالاتىن اندەرگە وتە ۇقساس. بۇل ەكى ەلدىڭ ونەرى ءۇشىن دە, حالىقتار دوستاستىعى ءۇشىن دە كەرەمەت ۇيلەسىم, تاتۋلىقتىڭ بەلگىسى. بۇل بەيبىتشىلىك ءۇشىن دە, مۋزىكا الەمى ءۇشىن دە وتە كەرەك نارسە. مەن  كورەيا رەسپۋبليكاسىندا تۋدىم, ءوستىم, مۋزىكانت رەتىندە الەمنىڭ بارلىق ەلىندە ونەر كورسەتەمىن. قازاقستاننىڭ مادەنيەتى مەن ونەرىنە ۇلكەن قىزىعۋشىلىعىم بار, الداعى ۋاقىتتا تاعى دا مۋزىكا الەمىن زەرتتەپ, رەپەرتۋارىما قوسامىن دەگەن ويلامىن.

– ءسىز ءوز زامانداستارىڭىزدىڭ اراسىندا جوعارى سۇرانىسقا يە سوپرانولاردىڭ ءبىرىسىز. جازبالارىڭىز, كۇيتاباقتارىڭىز ەڭ كوپ ساتىلاتىن الەمدەگى كلاسسيكالىق ءانشىسىز. رەپەرتۋارىڭىزدا ۇلكەن سۇرانىسقا يە وپەرالىق پارتيالار بار, الەمنىڭ ايگىلى وپەرا ساحنالارىندا ونەر كورسەتتىڭىز. يۋنەسكو-نىڭ «بەيبىتشىلىك ءارتىسى» اتاعىنىڭ يەگەرى رەتىندە ەلدەر مەن مادەنيەتتى جاقىنداتۋ ماقساتىنداعى ماڭىزدى قادامدى ءبىزدىڭ ەلوردادان باستادىڭىز. الداعى ۋاقىتتا قانداي شىعارمامەن كورەرمەندەرىڭىزدى, جانكۇيەرلەرىڭىزدى قۋانتپاقسىز؟

– مەن قازىر ماڭىزدى حابارلاما جاسايمىن: كەلەسى جىلى مەن پاريجدە مۋزىكالىق كونكۋرس ۇيىمداستىرماقشىمىن. وسى رەتتە سول جارىسقا, مۋزىكا مەرەكەسىنە قازاقستاننان كوپتەگەن ونەر يەلەرىنىڭ قاتىسقانىن قالار ەدىم. سول ارقىلى اتىن الەمگە تانىتىپ, دۇنيە ءجۇزى بويىنشا ونەر كورسەتكەنىن كورسەم دەيمىن. وپەرا تەاترلارى اراسىنداعى مادەني بايلانىس بولعانىن شىن جۇرەكتەن قالايمىن.

گۇلشات ساپارقىزى

 

تاعىدا

گۇلشات ساپارقىزى

«استانا اقشامى» گازەتىنىڭ ءتىلشىسى, اقپارات سالاسىنىڭ ۇزدىگى

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button