مادەنيەتتاعزىم

تالاسبەكتىڭ «ءتالتۇسى»

قر ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحاناسىندا كۇيشى, كينودراماتۋرگ, جازۋشى, ءما­دەنيەتتانۋشى, سان ونەردى ءبىر بويىنا توعىستىرعان تالاسبەك اسەمقۇلوۆتىڭ «ءتالتۇس» اتتى CD البومىنىڭ تۇساۋكەسەرى ءوتتى. شاراعا مارقۇممەن كەزىندە دوس, سىيلاس بولعان ادامدار مەن ونەردەگى ءىزباسارلارى جينالدى.  

باس-اياعى 73 كۇي ەنگەن جيناققا سوناۋ عاسىرلار قويناۋىنان وسى زامانعا جەتكەن كەتبۇعانىڭ, قودان تايشىنىڭ, سونداي-اق, بايجىگىتتىڭ, كۇي ءتاڭىرىسى – ءتات­تىمبەتتىڭ, قاسابايدىڭ, قىزىل­مويىن قۋاندىقتىڭ, اقاي قا­جىنىڭ, اققىزدىڭ, ءجۇنىسباي ستامباەۆتىڭ كۇيلەرى جانە تا­لاس­بەك اسەمقۇلوۆتىڭ ءوزى شىعار­عان 8 كۇيى توپتاستىرىلعان. اتال­­عان تۇلعالار مۇرالارىنىڭ ناسي­­حات­تالۋىنا البوم اۆتورى كەزىندە ازدى-كوپتى ۇلەسىن قوستى. ماسەلەن, تاتتىمبەت كۇيلەرىنىڭ پاريجدە جارىق كورۋىنە ەڭبەك ءسىڭىردى. فرانتسۋز زەرتتەۋشىلەرىنە تاتتىمبەت كۇيلەرىنىڭ مۋزىكالىق جانە دومبىرا قاعىسىنداعى ەرەك­شەلىكتەرىن ءتۇسىندىرىپ بەردى. وسى سۇحباتتى ساۋلە جانە گساۆە اللەستەرلەر تاسپاعا تۇسىرگەن ەكەن. تۇساۋكەسەر باسىندا بۇل سۇحباتتىڭ ءۇزىندىسىن كورىپ, كۇيشىنىڭ اياۋلى بەينەسىمەن قاۋىشتىق.
تالاسبەك اسەمقۇلوۆتىڭ ءوزىنىڭ الدىنا قويعان تالاي جوسپارلارى بار ەدى. وتىز سەگىز ستسەناري جازام دەپ ءجۇرىپ, وننان استامىن عانا جازىپ كەتتى. سونداي-اق, «ءتالتۇس» رومانىنىڭ ەكىنشى تومىنا كىرىسپەكشى بولعان. «تاتتىمبەت سەرى» رومانىن اياقتاي المادى. قوجا احمەت ءياسساۋيدىڭ «ديۋاني حيكمەت» ەڭبەگى مەن گابريەل گارسيا ماركەستىڭ «ءجۇز جىلدىق جالعىزدىق» رومانىن دا تالداماقشى ەدى. قازاق­تارعا الەم ادەبيەتىن قالاي وقۋدىڭ ۇلگىسىن كورسەتۋدى دە ارماندادى. وسىنىڭ بارىنە كۇيبەڭ تىرلىك موينىن بۇرعىزبادى.
الايدا, دارىندى جاستارعا جاناشىرلىق تانىتىپ, ءبىراز ونەرپازداردى تاربيەلەپ كەتتى. حالقىمىز اكە تۇرىپ, ۇلدىڭ سويلەگەنىن قۇپ كورمەيدى. سول سياقتى تالاسبەكتىڭ شاكىرت­تەرىنىڭ ءبىرى, بۇل كۇندەرى تالانتتى كۇيشى رەتىندە تانىل­عان سارسەنعالي جۇزباەۆ تا­لاسبەكتىڭ الدىندا كۇي تارتپايدى ەكەن. تالاسبەك ونىڭ كۇيىن تىڭداۋ ءۇشىن دوستارىنا سارسەنعاليعا كۇي تارتقىزىپ, ءوزى تىعىلىپ تۇرىپ تىڭدايدى ەكەن. تۇساۋكەسەردە وسىنداي اسەرلى ەستەلىكتەر ايتىلدى. سارسەنعالي جۇزباەۆ, قايرات ايتباەۆ, رۇستەم نۇركەنوۆ, ايتولقىن توقتاعان, اقجۋسان يمانعىزىقىزى كۇي شەرتتى.
سD البومىنىڭ جارىق كورۋىنە دەمەۋشىلىك كورسەتكەن جاردەم قۇرمانعازيەۆ, تاريحشى عالىم بۇركىتباي اياعان, فولكلورتانۋشى اقەدىل تويشانۇلى, استاناداعى م.گوركي اتىنداعى مەملە­كەت­تىك اكادەميالىق ورىس دراما تەاترىنىڭ ديرەكتورى ەركىن قاسەنوۆ, قوبىزشى راۋشان ورازباەۆا تالاسبەك اسەمقۇلوۆ تۋرالى پاراساتتى ءسوز قوز­عادى. تالاسبەك باستاپقىدا مەديتسينالىق ينستيتۋتتا وقىعان. الايدا, بويىنداعى ونەرى جەڭىپ, كەيىننەن اباي اتىنداعى پەداگوگيكالىق ينس­تيتۋتتىڭ فيلولوگيا فا­كۋل­تەتىن ءبىتىردى. ونەر جولىندا ءجۇرىپ, ارتىندا مول مۇرا قالدىردى. قازىردە توم-توم بولاتىن قولجازبالارى مەن جيناعان كۇيلەرى جيناقتالىپ قالدى. تۇلعانىڭ جارى زيرا ناۋرىزباەۆا سولاردى بىرتە-بىرتە جارىققا شىعار­ماق. سونىڭ العاشقى قارلىعاشى – «ءتالتۇس» سD ال­بومى. جي­نالعاندار سونىڭ تۇساۋ­كەسەرىندە مار­قايىپ, قولداۋ بولسا وزگە دە ەڭبەكتە­رىنىڭ تانىستىرىلىمىندا جولىعايىق دەگەن ويمەن تارقاستى.

امانعالي قالجانوۆ

تاعىدا

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button