سوزدىكتە الپينيست «اسقارپاز» دەپ اۋدارىلىپتى. ناعىز اسقارپاز بيىك شىڭداردى باعىندىرىپ, ۇشار شىڭعا ۇمتىلعان ەرجۇرەك جاندار ەكەنى بەلگىلى. ال, استانانىڭ بيىك عيماراتتارىن شاڭنان تازالاپ, جارقىراتىپ جۋاتىن ماماندارىن دا «اسقارپاز»دەپ اتايدى. تەك, انىقتاما رەتىندە «ونەركاسىپتىك» دەگەن سوزدى قوسىپ ايتادى. مازمۇن-ماعىناسىندا ايىرماشىلىق بولسا دا, ولاردىڭ دا بويىندا باتىرلىق بار ەكەنى انىق.
سول جاعالاۋدىڭ شىنىمەن قاپتالعان زاۋلىم عيماراتتارى كوزدىڭ جاۋىن الادى. كۇن ساۋلەسىمەن سان قۇبىلىپ, ەرەكشە جارقىراپ تۇرادى. كوكتەم باستالىسىمەن بەلدەرىنە ارقان بايلاپ, ۇيدىڭ سىرتىن جۋىپ جاتقان جىگىتتەر ەلوردانىڭ ادەمى كورىنىسىنە اينالىپ كەتتى. «قازاقستان تەمىر جولى» عيماراتىن جۋعا 150 مەتردەن 300 مەترگە دەيىنگى ۇزىندىقتاعى ارقان بايلانادى ەكەن. تەك ەلوردانىڭ ەمەس, بۇكىل قازاقستانداعى بيىك عيماراتتار ورنالاسقان «اسىل تاس» كۆارتالىن ۇزىنىنان ەكى وراۋعا 400 مەتر ارقان كەرەك. «زاجيگالكانى» ءتورت ادام ون كۇندە جۋىپ شىعادى. ونەركاسىپ اسقارپازدارى ءبىر ماۋسىمدا 500 مىڭنان 1 ميلليون تەڭگەگە دەيىن تابىس تابادى. ال, ماماننىڭ ساپالى جابدىعى 150 مىڭ تەڭگە تۇرادى.
بيىكتىكتەگى جۇمىستاردى ونەركاسىپتىك الپينيزم ادىسىمەن جۇرگىزۋ بىزگە دە تاڭسىق ەمەس. تەك قانا جۋىپ قويماي, كەرۋ, تارتۋ, بۇراندالاردى بۇراۋ, دانەكەرشى, كەرەك دەسەڭىز, بەتونداۋشى دا بار. كەيبىرى ءبىر سالاعا ماشىقتانسا, امبەباپ شەبەرلەر دە جەتكىلىكتى. قاۋىپسىزدىك شارالارىن ساقتاپ, جۇمىسقا وزدەرىنىڭ دە وزگەلەردىڭ دە ومىرنە جاۋاپكەرشىلكپەن قارايتىن استانالىق 3-4 كومپانيا بار. بۇلاردىڭ سىرتىندا الماتى, قاراعاندى, شىمكەنتتەن كەلەتىن اسقارپازدار بار. كوبىسىنىڭ جابدىقتارى سىن كوتەرمەيدى, كاسىپتىك بىلىكتىگى دە ولقى سوعىپ, جولدان قوسىلىپ جاتادى. ولار نارتاۋەكەلگە باسىپ, قيىن قىزمەتتىڭ باعاسىن ءتۇسىرىپ جىبەرەدى. بۇل جونىندە استانالىق اسقارپاز ارمان حاسەنوۆ اڭگىمەلەپ بەردى. «ونەركاسىپتىك الپينيزممەن 90 جىلداردان باستاپ اينالىستىم. ول كەزدە تۋريزم فاكۋلتەتىندە وقىپ ءجۇرىپ, سەكتسياعا قاتىساتىنمىن. بىر كۇنى تانىستارىم عيماراتتى جۋ جونىندە ۇسىنىس جاسادى. وسى سالاداعى فيرما باسشىلارىنىڭ ەڭ جاسىمىن. قازىر ءوزىم شەبەرلەردى دايارلايمىن. العاشقى كەزدە ولار ءۇشىن قوسىمشا قاراجات تابۋدىڭ كوزى دەپ قاراسام, بۇل كۇندە ونىڭ بولاشاعى زور ەكەنىنە كوزىم جەتتى. قىستا بانەر ىلەمىز, ناۋرىزدان قازانعا دەيىن جۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەمىز. بۇل – ءبىز ۇشىن مارتەبەلى جاڭا ماماندىق, جۇمىستىڭ جاڭا ءتۇرى. مۇنىمەن اينالىسقىسى كەلگەن ادام ءبىر جىل تاجىريبەدەن ءوتۋى كەرەك. 
بوي-ءپىشىمى شاعىن بولىپ, دەنەسى شىمىر بولىپ كەلۋى شارت. ءبىر جىلدان كەيىن ارنايى كۋرستان ءوتىپ, كۋالىك الىپ, وزدىگىمەن جۇمىس وتەۋىنە بولادى».
استانادا بيىك عيماراتتار سالىنىپ جاتىر. كران, كوتەرۋ قۇرالدارى جەتە بەرمەيتىن جەرلەردە ونەركاسىپتىك اسقارپازداردىڭ جۇمىس قولى اسا قاجەت. بيىكتەن قورىقپاعانداردىڭ بارى اسقارپاز بولمايدى. تەك جاۋاپكەرشىلىكتى جاقسى تۇسىنىپ, قاۋىپسىزدىك شارالارىن, تەحنيكالىق تالاپتاردى قاتال ساقتاعاندار عانا اسقارپاز بولادى. ايتپەسە, ۇزىلگەن ارقانداي ومىر دە شورت كەسىلۋى مۇمكىن. مۇنى جاقسى تۇسىنگەندەر عانا بيىك عيمارتتارعا كوتەرىلىپ, جەرگە امان ورالادى. قورقىنىشتى جەڭىپ, كۇتپەگەن وقيعالارعا دايىن تۇراتىن ناعىز جۇرەك جۇتقان باتىرلار, مەنىڭشە ارمان سياقتى اسقارپازدار.
ايگۇل ۋايسوۆا
