ۋاقىت – تارازى, ول ءبارىن رەتىمەن بەزبەندەپ, ادامداردى دا, ولاردىڭ اتقارعان ىستەرىن دە ورىندى ورنىنا قويىپ بەرەدى. 1958 جىلى فرانتسيادا گەنەرال شارل دە گولل كونستيتۋتسياعا پرەزيدەنتتىك بيلىكتى كىرگىزگەندە وعان سوتسياليستەر قارسى بولعان. ياعني, ول ولارعا ۇناماعان. كەيىن سوتسياليست ميتتەران ۇكىمەت باسىنا كەلگەندە بۇل شەشىمنىڭ دۇرىستىعىنا ابدەن كوزى جەتكەنىن ايتىپ, سول باپتى وزگەرتپەۋگە كۇش سالعان. ناتيجەسىندە بۇگىندە فرانتسيا پرەزيدەنتتىك ۇلگىدەگى ۋنيتارلى رەسپۋبليكا بولىپ تابىلادى ءارى الەمدىك ساياساتتا «ۇلى دەرجاۆا» ساناتىنداعى ءىرى ويىنشى سانالادى.
قازاق ەلىنىڭ تاۋەلسىزدىك شەجىرەسىندە 1991 جىلعى 1 جەلتوقساننىڭ ورنى ەرەكشە. بۇل كۇنى قازاقستان بۇكىلحالىقتىق سايلاۋ ناتيجەسىندە ءوزىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتىن سايلاپ الدى. ءسويتىپ, كۇشتى پرەزيدەنتتىك بيلىككە يە رەسپۋبليكاعا بىرجاقتى تاڭداۋ جاسالىندى جانە بۇل كەزدەيسوق ەمەس ەدى. ول كەز قۋاتتى كەڭەس وداعى قۇلاپ, بىزدەر شىن ماعىناسىندا ۇلى يمپەريانىڭ ءۇيىندىسىنىڭ استىندا قالعان جاعدايدا ەدىك. ەلدەگى ءوندىرىس مەكەمەلەرىنىڭ 40 پايىزى توقتاپ قالدى, 52 ميلليارد تەڭگەدەن استام جالاقى تولەنبەدى. زەينەتكەرلەر مەن مۇگەدەكتەر ايلار بويى زەينەتاقىلارى مەن جاردەماقىلارىن الا المادى. سول تۇستا مەنىڭ ءبىر تانىسىمنىڭ: «كوشەگە شىققاندا شىركىن زاۋىت مۇرجاسىنان ءتۇتىن شىقسا ەكەن دەپ تىلەيمىن. ادامدار ەڭبەكاقىلارىن, قارتتار زەينەتاقىلارىن الار ەدى, حالىقتىڭ تۇرمىسى تۇزەلەر ەدى» دەگەنى بار. ءيا, بوس سورەلەر, شەتى مەن شەگى جوق كەزەك, اقشانىڭ قۇنسىزدانا ءتۇسۋى, ينفلياتسيانىڭ مىڭداعان پايىزعا جەتۋى سول ءبىر كەزدەردىڭ ۇيرەنشىكتى قۇبىلىسى بولاتىن. جاپپاي جەتىسپەۋشىلىك. ءتىپتى كىر سابىننىڭ ءوزى حالىققا تالونمەن بەرىلگەنى ءالى ەستە. جۇرتتىڭ كوبى دۇكەندەر سورەلەرىندە باعاسى ۇشىپ تۇرسا دا تاۋار بولسا ەكەن دەپ ارمانداعاندارىن دا ۇمىتا قويعان جوقپىز.
ءوندىرىستى تىعىرىقتان شىعارۋعا ينۆەستيتسيا كەرەك بولدى, ال سوتسياليزم زاڭدارىنا نەگىزدەلگەن وندىرىسكە ينۆەستيتسيا كەلمەدى. سونداي-اق, قىسقا مەرزىم ىشىندە نارىقتىق رەفورمالار نەگىزىن جاساۋ, اۋقىمدى جەكەشەلەندىرۋ ارقىلى جەكە سەكتوردى جانداندىرۋ, حالىقتى ازىق-تۇلىكپەن, جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتۋ, ەكونوميكالىق قۇرىلىمدا سەرۆيس پەن تۇتىنۋ سەكتورىنىڭ ۇلەسىن ارتتىرۋ, بۇقارانىڭ كاسىپكەرلىك جىگەرىن وياتۋ ءتارىزدى اسا جاۋاپتى مىندەتتەر تۇردى. مىنە, وسىنداي كۇردەلى ساتتە ءومىردىڭ ءوزى تەك اتقارۋشى بيلىك ءۇشىن عانا ەمەس, جالپى قوعام ءۇشىن دە باسقارۋ جۇيەسىن ءبىر قولعا شوعىرلاندىرۋدىڭ قاجەتتىگىن اشىپ بەردى. مۇنداي جاعدايدا رەسپۋبليكا پرەزيدەنتىنىڭ لاۋازىمىن ەنگىزۋ ەلىمىزدىڭ دامۋىنداعى ماڭىزدى تۇراقتاندىرۋشى فاكتور بولدى. سايىپ كەلگەندە, 1991 جىلعى 1 جەلتوقسانداعى سايلاۋ, باسقارۋ ۇلگىسىن تاڭداۋمەن قاتار, ءبىر ۋاقىتتا قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگى, ەگەمەندىگى جانە بىرلىگى جونىندەگى جالپىحالىقتىق رەفەرەندۋمگە اينالدى. وسىلايشا, ۇلت تاريحىنداعى جاڭا ءداۋىر 1 جەلتوقسان كۇنىنەن باستالعان ەدى. ويتكەنى اتا-بابامىزدىڭ عاسىرلار بويى اسىل ارمانى بولىپ كەلگەن ەگەمەن قازاقستاندى قۇرۋ جونىندەگى تاريحي امانات 1991 جىلعى 1 جەلتوقساندا ورىندالىپ, ءدال سول كۇنى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ تاۋەلسىز قازاق ەلىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى بولىپ سايلاندى. جالپىحالىقتىق سايلاۋدا داۋىس بەرۋگە قۇقىعى بار ەل ازاماتتارىنىڭ 98,78 پايىزى جاقتاپ داۋىس بەرىپ, مەملەكەت باسشىسى رەتىندەگى سەنىمىن ۇلى دالانىڭ پەرزەنتىنە جۇكتەدى. ءسويتىپ تۇڭعىش پرەزيدەنت ن.ءا.نازارباەۆ تۋعان ەلىنىڭ ميلليونداعان ادامدارى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىك تىزگىنىن ءوز قولىنا الدى جانە قىرىق اتان تۇيەگە جۇك بولارلىق بۇل مىندەتتى تاماشا اتقارا ءبىلدى.
وسى رەتتە, مىنا مىسالدى كەلتىرە كەتسەم ارتىق بولماس. جاپونيانىڭ ءۇي قۇرىلىسى زاۋىتى كەلتىرگەن دەرەكتەرگە قاراعاندا, ءبىر ءۇي شامامەن 30 مىڭداي بولشەكتەن تۇرادى ەكەن. ءاۆتوموبيلدىڭ بولشەكتەر سانى دا وسىنداي. الايدا ءبىر ءاۆتوموبيلدى ەكى كۇندە قۇراستىرىپ شىعۋعا بولسا, ءۇي بۇگىنگە دەيىن مۇنداي مەرزىمدىك جىلدامدىققا جەتە الماي كەلەدى. مۇنىڭ سەبەبى – ءۇي بولشەكتەرىنىڭ دارالىعىندا, ولاردىڭ ءالى دە جەكە-جەكە جينالۋىندا. ولاردى تۇتاستاندىرۋ كەلەشەكتە دە مۇمكىن بولماس, ويتكەنى الدىن الا ءمىنسىز جوسپار بولا تۇرسا دا, قۇرىلىستا ادام فاكتورى وندىرىستىك فاكتورلار سەكىلدى قيىندىققا كيلىگەتىن جاعدايلار بولادى. وسىنداي جاعدايدا قۇرىلىستى باسقارۋ, جۇمىستى جۇرگىزۋ, سالىپ ءبىتىرۋ باسشىدان ۇلكەن ءبىلىمدى, قايراتكەرلىكتى, ۇيىمداستىرۋشىلىقتى قاجەت ەتەدى. ال ن. نازارباەۆ جاڭادان مەملەكەت قۇرۋ ماسەلەسىندە ءوزىن ءتۋابىتتى مەنەدجەر, باس پروموۋتەر ءارى باس نيۋسمەيكەر رەتىندە كورسەتە كەلە, بىزگە دەگەن سەنىمسىزدىك پەن قورقىنىشتى سەيىلتە ءبىلدى, ءسويتىپ ەلىمىزگە ينۆەستيتسيالار ەڭ اۋەلى كىشكەنە كولەمدە, كەيىننەن قۋاتتى اعىنمەن قۇيىلىپ, ۇلتتىق ونەركاسىپتى اياعىنان تۇرعىزۋعا مۇمكىندىك بەردى. قازىر مەملەكەتتىڭ جوعارى ەكونوميكالىق الەۋەتى, تۇراقتىلىعى ارقاسىندا, سونداي-اق, قولايلى ينۆەستيتسيالىق احۋالى ناتيجەسىندە ءىرى ترانسۇلتتىق كورپوراتسيالار قازاقستاننىڭ ەكونوميكاسىنىڭ بارلىق سالالارىندا جۇمىس ىستەيدى. تاۋەلسىزدىك جىلدارىنداعى تىكەلەي شەتەل ينۆەستيتسيالارىنىڭ جالپى كولەمى 265 ميلليارد اقش دوللارىن قۇرايدى.
تۇڭعىش پرەزيدەنت ەلدىڭ ىشكى جانە سىرتقى پروبلەمالارىن ءوز حالقىنىڭ مۇددەسى مەن مۇقتاجى تۇرعىسىنان دا وتە بايسالدى شەشە ءبىلدى. ءبىر عانا مىسال. وركەنيەت تاريحىندا قىرعىنعا ۇشىراتاتىن قارۋلاردىڭ باستاماشىسى بولىپ, «جوق جەردەن جاۋ ىزدەگەن» مەملەكەت باسشىلارى جەتكىلىكتى. ال ادامزاتتىڭ يادرولىق قارۋدان ءوز ەركىمەن باس تارتۋدىڭ العاشقى ونەگەسىن تۇڭعىش رەت ءبىزدىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز كورسەتتى. بۇل – كوشباسشىسى مەن حالقى بىرلەسە وتىرىپ يادرولىق قارۋسىز مارتەبەگە تاڭداۋ جاساعان الەمدىك تاجىريبەدەگى ەڭ العاشقى جانە بىرەگەي جاعداي. ەڭ باستىسى, بۇل تاڭداۋ مەملەكەت دامۋىنىڭ تۇراقتى ستراتەگيالىق جەلىسىنە اينالدى. رەسپۋبليكامىز تاۋەلسىزدىگىنىڭ 26 جىل ىشىندە ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋدە ايتارلىقتاي ناتيجەلەرگە قول جەتكىزدى. ەلدى قورعاۋعا قابىلەتتى قارۋلى كۇشتەر قۇرىلدى, قۇقىقتىق ءتارتىپتى ساقتاۋ جانە ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ورگاندارى قالىپتاستىرىلدى, قازاق ەلى مەملەكەتتىك شەكاراسىنىڭ زاڭدىق تۇرعىدان راسىمدەۋ مەن مەجەلەۋ جونىندەگى ماسەلەلەردى تۇپكىلىكتى شەشتى, كەڭ-بايتاق جەرىنىڭ شەكارالىق شەڭبەرى بويىندا تاتۋ كورشىلىك بەلدەۋىن قالىپتاستىردى. مۇنىڭ سىرتىندا ن.ءا. نازارباەۆتىڭ ءتۇرلى ينتەگراتسيالىق باستامالارى حالىقارالىق دەڭگەيدە قولداۋ تاۋىپ قانا قويماي, ولار الەمدىك قاۋىمداستىقتىڭ تاڭدانىسىن تۋعىزدى. بۇگىن قازاقستان ءۇشىن باستى سەرىكتەستەر رەتىندە قىتاي, رەسەي, ەۋرووداق, اقش, تۇركيا, اراب ەلدەرى بولىپ تابىلادى. جالپى, 61 مەملەكەت ءۇشىن ۆيزاسىز جۇيە اشىق. مۇنىڭ ءوزى تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا قول جەتكىزىلگەن ەلىمىز تاريحىنداعى باعا جەتپەس جەتىستىكتەردىڭ بىرەگەيى ەكەنىن اركىم مويىندارى حاق.
تۇڭعىش پرەزيدەنت نازارباەۆتىڭ زايىرلى دا سالماقتى ساياساتى تۇپتەپ كەلگەندە, تمد ەلدەرىنىڭ كەيبىرىندە ورىن العان ۇلىسارالىق جانجالدارعا, ىشكى جانە مەملەكەتارالىق قاقتىعىستارعا جول بەرمەي, قازاقستاندىقتاردىڭ ۇلكەن سۇيىسپەنشىلىگىنە بولەنىپ وتىر. بۇگىنگى تاڭدا قازاقستان 130-دان استام ۇلت پەن ۇلىسى ءبىر شاڭىراق استىندا تاتۋ-ءتاتتى تۇرىپ جاتقان مەملەكەتكە اينالدى. ەڭ باستىسى, ۇلتتار اراسىندا ءبولىنۋ جوق. قازىر تەك قازاقتار عانا ەمەس, وزگە ۇلتتىڭ وكىلدەرى دە قازاق جەرىنىڭ تاريحىن تەرەڭىرەك بىلە تۇسۋگە ىنتالارىن بىلدىرۋدە. ابىلاي حانداي ۇلى تۇلعامەن قازاق جاستارىمەن قاتار نەمىس, ورىس جانە قازاق جەرىندە تۋعان وزگە ۇلتتاردىڭ وكىلدەرى دە ماقتانادى. ءسويتىپ, قازاق حالقىنىڭ تاريحىن وقىپ, ءتىلىن ۇيرەنۋدە. الەۋمەتتانۋشىلاردىڭ وزگە ۇلتتار اراسىندا جۇرگىزگەن ساۋالدامالارىنا جۇگىنسەك, سوندا ولاردىڭ 70-80 پايىزى ەلىمىزدىڭ بولاشاعىنا ۇلكەن سەنىم ارتاتىنىن جانە قازاق تاريحىنا قىزىعۋشىلىقپەن قارايتىندارىن ءبىلدىرىپتى. بۇل ەندى قۋانارلىق جاعداي. قازىرگى كۇن تارتىبىندەگى ۇلتتىق رۋحاني جاڭعىرۋدىڭ ماقساتى دا وسىعان سايادى.
ساعات ءتىلى 16.40-تى كورسەتكەندە پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ مىنگەن «بوينگ» لاينەرى اقمولا اۋەجايىنا كەلىپ قوندى. مۇندا ەلباسىن پرەمەر-مينيستر نۇرلان بالعىنباەۆ, مەملەكەتتىك حاتشى ءابىش كەكىلبايۇلى, ۇكىمەت مۇشەلەرى, اقمولا وبلىسىنىڭ اكىمى جانىبەك كارىبجانوۆ قارسى الدى.
– ەرتەڭنەن باستاپ اقمولا ەلىمىزدىڭ استاناسىنا اينالادى, – دەدى ەلباسى اۋەجاي باسىندا جۋرناليستەرمەن وتكىزگەن شاعىن سۇحباتىندا.
جالپى العاندا, تاۋەلسىزدىك جىلدارى ءبىزدىڭ ەكونوميكا 20 ەسە ءوستى. 2012 جىلى قازاقستان الەمنىڭ باسەكەگە قابىلەتتى 50 ەلىنىڭ قاتارىنا ەندى. ەلىمىزدە مىقتى ۇلتتىق بيزنەس ورنىقتى. دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ «Doing Business», ياعني «بيزنەس جۇرگىزۋ جەڭىلدىگى» رەيتينگى بويىنشا قازاقستان 35-ورىنعا يە. بۇگىن 1,3 ميلليون كاسىپكەرلىك قۇرىلىم ۇلتتىق بايلىقتىڭ تورتتەن ءبىرىن وندىرەدى. سوڭعى 10 جىلدىڭ بەدەرىندە مەملەكەتتىك يندۋستريالدى-يننوۆاتسيالىق دامۋ باعدارلاماسى شەڭبەرىندە ءبىر مىڭنان استام جاڭا ءوندىرىس ورىندارى اشىلىپ, اۆتوكولىكتەر, لوكوموتيۆتەر, ۆاگوندار, تىكۇشاقتار جانە بۇرىندارى ەلىمىزدە ەشقاشان شىعارىلماعان 500 جاڭا ءونىم تۇرلەرى يگەرىلدى. ءوز كەزەگىندە ولار وزگە سالالاردا جۇمىسپەن قامتۋ ماسەلەسىن شەشۋگە سەپتىگىن تيگىزدى. اتاپ ايتقاندا, اۆتوكولىك وندىرىسىندە قۇرىلعان ءبىر جۇمىس ورنى تۇپتەپ كەلگەندە, وزگە سالادا جاڭا 12 جۇمىس ورنىن اشۋعا مۇمكىندىك بەرىپ وتىر. ويتكەنى اۆتوونەركاسىپتىڭ دامۋى حيميا, توقىما جانە باسقا دا وندىرىستىك سالالارمەن تىعىز بايلانىستى. ياعني, اۆتوكولىك ونىمدەرى كوبەيگەن سايىن ەكونوميكامىز دا ورگە باسادى. نەگىزگى ترانسپورت ينفراقۇرىلىمى كەڭىنەن جاڭارتىلۋدا. 25 جىلدا 10 مىڭ شاقىرىم اۆتوجول سالىندى جانە جوندەۋدەن ءوتتى. بۇعان قوسىمشا تاياۋ جىلدارى تاعى دا 8 مىڭ شاقىرىم ماگيسترال جەلىسى جاڭعىرتىلادى دەپ كۇتىلۋدە. وسى جىلدارى «باتىس ەۋروپا – باتىس قىتاي» ترانسكونتينەنتالدىق ماگيسترالدىڭ 2800 شاقىرىمدىق قازاقستاندىق بولىگى تولىقتاي سالىنىپ ءبىتتى. مۇنىڭ سىرتىندا جاڭادان 2,5 مىڭ شاقىرىم تەمىرجول پايدالانۋعا بەرىلگەنىن اتاپ وتكەن ءجون. اقتاۋ تەڭىز پورتى ينفراقۇرىلىمى كەشەندى جاڭعىرتىلىپ, جاڭا قۇرىق تەڭىز پاروم پورتى سالىندى, كاسپيدەگى تەڭىز پورتتارىنىڭ جۇكتەردى جالپى وتكىزۋ قابىلەتى 26 ميلليون تونناعا دەيىن ۇلعايدى. جىل سايىن جاڭا اەروپورتتار مەن تەمىرجول ۆوكزالدارى پايدالانۋعا بەرىلۋدە.
الەۋمەتتىك ماسەلەلەر دە شەشىلۋدە. تاۋەلسىزدىك جىلدارى 120 ميلليون شارشى مەتر تۇرعىن ءۇي سالىنىپ, 1,1 ميلليوننان استام قازاقستاندىق وتباسى پاتەرلەرمەن قامتاماسىز ەتىلدى. تەك وسى 2017 جىلدىڭ 8 ايىندا «نۇرلى جەر» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى شەڭبەرىندە 6,9 ميلليون شارشى مەتر جاڭا تۇرعىن ءۇي پايدالانۋعا بەرىلدى, 61 مىڭنان استام وتباسى وزدەرىنىڭ ءۇي جاعدايلارىن تۇزەپ الدى, جالپى بۇل جىلى 10,1 ميلليون شارشى مەتر جاڭا ۇيلەر سالىنىپ بىتەدى. الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىمدار بەلسەندى دامىپ كەلەدى. 1,3 مىڭنان استام جاڭا اۋرۋحانا مەن ەمحانا, 500 جاڭا بالاباقشا جانە 1,4 مىڭ مەكتەپ سالىندى. جىل سايىن ورتا ەسەپپەن 270 مىڭ جاڭا جۇمىس ورىندارى اشىلۋدا, سوڭعى 15 جىلدا قازاقستاندا ورتاشا ەڭبەكاقى مەن زەينەتاقى 10 ەسە ءوستى, ەلىمىزدە ورتاشا ءومىر ءسۇرۋ جاسى 72,3 جىلعا دەيىن ۇلعايدى. بۇگىنگى كۇنى ۇلتتىق قور مەن ەلدىڭ التىن ۆاليۋتا رەزەرۆى 91 ميلليارد اقش دوللارىن قۇراپ, ەل ەكونوميكاسىنىڭ ورنىقتى دامۋىنا, جالپى ىشكى ءونىمنىڭ ۇدەمەلى وسۋىنە وڭ ىقپال ەتۋدە, ءسويتىپ قاراپايىم حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋعا مۇمكىندىك بەرۋدە.
كەزىندە ابىلاي بابامىز «بىلەككە سەنگەن زاماندا ەشكىمگە دەس بەرمەدىك. ال بىلىمگە سەنەر ەرتەڭگى جاعدايىمىز قالاي بولار ەكەن؟» دەپ الاڭداۋشىلىق ءبىلدىرىپتى. ۇلى تۇلعانىڭ بۇل الاڭداۋشىلىعى ورىندى ەدى. مىنە, بابامىزدىڭ وسى اماناتىن تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز نۇرسۇلتان نازارباەۆ ءوزىنىڭ «بولاشاق» باعدارلاماسى بويىنشا ۇلكەن ابىرويمەن ورىنداپ وتىر. تاۋەلسىزدىك جىلدارى ەلىمىزدىڭ 12,5 مىڭنان استام جاس ازاماتتارى الەمنىڭ 35 ەلىنىڭ ەڭ ۇزدىك دەگەن 200 جوعارى وقۋ ورىندارىندا وقىپ, الدىڭعى قاتارلى بىلىممەن سۋسىندادى.
تۇڭعىش پرەزيدەنت جايلى ءسوز قوزعالعاندا نازارباەۆتىڭ عاسىر جوباسى سانالاتىن ءارى ۇلكەن ستراتەگيالىق مانگە يە استاناعا توقتالماي وتە المايمىز. وسى رەتتە, ەلىمىزدىڭ استاناسىن الماتىدان اقمولاعا اۋىستىردىق, ەلوردانى الاتاۋ باۋىرىنان ارقا توسىنە كوشىردىك دەپ ايتا سالۋ ازدىق ەتەدى. حالقىمىز جاڭا ءتول مەملەكەتتىڭ استاناسىن ءوزىنىڭ قالاعان جەرىنە, ءوزىنىڭ قالاۋى بويىنشا ورناتتى. ەڭ باستىسى, ءوزىنىڭ كىندىك قالاسىنىڭ قۇرىلىسىنا بىلەك سىبانىپ, بار كۇش-قايراتىن, ىنتا-جىگەرىن سالدى. ءار كوشەگە, ءار ۇيگە جۇرەك مەيىرىمىن, جان جىلۋىن, پەرزەنتتىك سۇيىسپەنشىلىگىن جۇمسادى. استانا وسىلاي حالقىمىزدىڭ ايالى الاقانى, ىستىق ىقىلاسىمەن تۇرعىزىلدى. سوندىقتان بۇل قالا بارىمىزگە ەرەكشە قىمبات, ايرىقشا اياۋلى.
جالپى, ەلوردانىڭ دامۋىنا 50 ميللياردتان استام دوللار كولەمىندە ينۆەستيتسيا تارتىلدى. بۇگىنگى كۇنى استانا تۇرعىندارى ءبىر ميلليوننان استى. استانا قازىر وڭىرلىك جانە جاھاندىق قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋعا ۇلەس قوسۋى ءتيىستى كوپتەگەن فورۋمداردى وتكىزۋدىڭ ورنىنا اينالدى. مۇندا 2003 جىلدان بەرى الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرىنىڭ بەس سەزى, 2010 جىلى سوڭعى ون جىل بويى وتكىزىلمەي كەلگەن ەۋروپا قاۋىپسىزدىك جانە ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنىڭ ءسامميتى, 2011 جىلى يسلام كونفەرەنتسياسى ۇيىمى وتىرىسى جانە VII قىسقى ازيا ويىندارى, 2008 جىلدان بەرى 9 رەت استانالىق ەكونوميكالىق فورۋم ءوتتى. اعىمداعى جىلى تمد ەلدەرى اراسىندا ءبىرىنشى بولىپ استانادا «بولاشاق ەنەرگياسى» «EXPO-2017» دۇنيەجۇزىلىك مامانداندىرىلعان كورمەسى ءوتىپ, وعان 115 مەملەكەت پەن 22 حالىقارالىق ۇيىم قاتىستى. كورمەنىڭ ۋاقىتىندا وعان 4 ميلليونعا جۋىق تۋريست كەلىپ, استانا – ەلدىڭ بولاشاققا سالعان التىن كوپىرى, جاڭا قوعامنىڭ سيمۆولى ەكەندىگىنە تاعى ءبىر مارتە كۋا بولدى.
مىنا ءبىر جايتقا نازار اۋدارعىم كەلەدى. كوبىمىز كۇندەلىكتى قىم-قۋىت تىرشىلىكتىڭ قامىمەن ءجۇرىپ, جاقسى وزگەرىستەردى سولاي بولۋى مىندەتتى سياقتى قابىلدايمىز. كوپتەگەن ۇستانىمداردان تىم ايقىن بايقالاتىن قازاقستاننىڭ الەمدىك ۇدەرىستەردەگى كوشباسشىلىق ءرولىن دە وزگەشە بولۋى مۇمكىن ەمەستەي كورەمىز. ارينە, كوپشىلىك بولعاننان سوڭ ءتۇرلى مىنەزدى ادامدار بولادى. ونىڭ ۇستىنە ادام پەندە جاقسىلىققا بويىن تەز ۇيرەتىپ, بولا تۇسكەن ۇستىنە بولا ءتۇسسىن دەيدى ەمەس پە؟ ءتىپتى, كەيبىر ادامدار ەلدىڭ ءومىرى مەن تىنىس-تىرشىلىگىندە يگى جاقسىلىقتاردىڭ قانداي كۇشپەن كەلىپ جاتقانىنا ءمان بەرگىلەرى كەلمەيتىن سىڭايلى. ال شىنداپ كەلگەندە, قاراپايىم ۇدەرىستەر ىسپەتتى كورىنەتىن مۇنداي احۋالدىڭ استارىندا تۇڭعىش پرەزيدەنت ينستيتۋتىنىڭ يگى اسەرى, سونداي-اق, مەملەكەت باسشىسىنىڭ جانە ونىڭ سەنىمدى سەرىكتەستەرىنىڭ وراسان زور قاجىر-قايراتى مەن جانقيار لىق ەڭبەگى جاتىر. اركىم وسىنى بىلگەنى, سەزىنگەنى ابزال. سونىمەن قاتار ءبىزدىڭ ارقايسىمىز ورتاق ىستەن شەت قالماي, ءوزىمىزدىڭ ازاماتتىق ۇستانىمىزدى تانىتا ءبىلۋىمىز قاجەت. تالانتتىسى باسشى, تالاپتىسى قوسشى بولىپ, ءبىر جاعادان باس, ءبىر جەڭنەن قول شىعارىپ, ۇيىسىپ ەڭبەك ەتسەك, قۇت-بەرەكە دارىعان قۋاتتى دا, ىرگەلى ەل بولارىمىز حاق. «دامۋدىڭ سىرى – بىرلىكتە, تابىستىڭ سىرى – تىرلىكتە» دەپ حالقىمىز بەكەر ايتپاسا كەرەك. ەندەشە, تاريح اماناتىن ارقالاعان تۇڭعىش پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ اينالاسىنا توپتاسساق قانا بۇگىنگى قيىندىقتاردى ەڭسەرەتىنىمىز, ءسويتىپ بۇرىنعىدان دا بەكەمدەنىپ شىعارىمىز كامىل.
كەنجەبولات
جولدىباي,
ساياساتتانۋشى
