تاشەنەۆ تۇلعاسىن تاني ءتۇستى
مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى جۇمابەك تاشەنەۆتىڭ 100 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحانا مەن مەملەكەت تاريحى ينستيتۋتى بىرلەسىپ, «ەل تۇتاستىعى جولىنداعى كۇرەسكەر تۇلعا» تاقىرىبىندا عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيا وتكىزدى. شاراعا ەلوردالىق زيالى قاۋىم وكىلدەرى مەن كىتاپحانا وقىرماندارى قاتىستى.
قازاق كسر جوعارعى كەڭەسى ءتورالقاسىنىڭ جانە مينيسترلەر كەڭەسىنىڭ توراعاسى قىزمەتتەرىن اتقارعان جۇمابەك احمەتۇلى ەل اۋماعىنىڭ تۇتاستىعىن ساقتاۋعا كوپ ەڭبەك ءسىڭىردى. رەسپۋبليكانىڭ ەكونوميكالىق جانە وندىرىستىك جوبالارىنىڭ قارجىلاندىرىلۋىنا ۇلەس قوستى. وتكەن عاسىردىڭ 50-60-جىلدارىندا ج.تاشەنەۆتىڭ قوعامدىق قىزمەتى گۋمانيستىك سيپاتقا يە بولدى, ول قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىراعان قازاق زيالىلارىن اقتاۋ جونىندەگى جۇمىستاردى باسقاردى.
باسقوسۋ الدىندا كوپشىلىك تۇلعاعا ارنالعان «ءداۋىر دارابوزى» ء(انى: امانگەلدى شاحارباەۆ, ءسوزى: قانات وتارباەۆ) اتتى ءاندى تىڭدادى. سودان كەيىن مەملەكەت تاريحى ينستيتۋتىنىڭ جەتەكشى عىلىمي قىزمەتكەرلەرى س.دۇيسەن مەن ق.ەڭسەنوۆ قۇراستىرعان «قازاقتىڭ قايسار قايراتكەرى – جۇمابەك تاشەنەۆ» اتتى كىتاپ تانىستىرىلدى.
كونفەرەنتسيادا مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى, ۇلى وتان سوعىسىنىڭ ارداگەرى ساعىندىق كەنجەباەۆ بايانداما جاساپ, ج.احمەتۇلىمەن دوس بولعاندىعىن, ونىڭ ءومىرى مەن قىزمەتىنە قاتىستى كەيبىر جايلاردى اڭگىمەلەدى. قايراتكەردىڭ ۇلى سايان تاشەنەۆ اكەسىنىڭ «قالىڭ جۇرتتىڭ ىشىنەن كيىمىڭمەن ەمەس, بىلىمىڭمەن ەرەكشەلەن» دەگەن وسيەتىن ەسىنە الدى. «ول كەزدە مەن بالا ەدىم, كوپ نارسەنى تۇسىنبەيتىنمىن. ال قازىر اكەمنىڭ نە ىستەگەنىن, كىم ءۇشىن كۇرەسكەنىن جاقسى بىلەمىن. ول – ءوز ەلىن, ءوز حالقىن سۇيگەندىكتەن, كوپ جاقسىلىق جاسادى جانە سول قاسيەتىمەن بىزگە ۇلگى بولدى» دەدى سايان.
شارا بارىسىندا بايانداما جاساعان عالىمدار ج.تاشەنەۆتىڭ ءومىرى, جۇمىسى, باستاماشىلدىعى جايىندا جان-جاقتى ايتىپ ءوتتى. سولاردىڭ ىشىندە سولتۇستىك قازاقستان وبلىستىق مەملەكەتتىك مۇراعاتىنىڭ ديرەكتورى, تاريح عىلىمىنىڭ كانديداتى ساۋلە مالىكوۆا ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى قارساڭىندا پەتروپاۆل قالاسىنداعى قازاق مەكتەبىنە قايراتكەردىڭ ەسىمى بەرىلەتىنىن جانە ەڭسەلى ەسكەرتكىش قويىلاتىندىعىن سۇيىنشىلەدى. اقىن, «الاش» حالىقارالىق سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى سەرىك تۇرعىنبەكۇلى ج.تاشەنەۆتىڭ قۇرمەتىنە استانا قالاسىنا جانە تۋعان جەرى – ارشالى اۋدانىنا ەسكەرتكىش قويۋ قاجەتتىگىن العا تارتسا, ل.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى ەۋرازيا عىلىمي ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى, پروفەسسور زيابەك قابىلدينوۆ قازاقستان تاريحى وقۋلىعىنان تۇلعاعا ارنالعان تاراۋ اشىپ, كەيىنگى بۋىنعا قوعام قايراتكەرىن تەرەڭىنەن بىلۋگە جاعداي جاساۋ قاجەتتىگىن ايتتى.
اسحات رايقۇل