باس قالاعا باۋىرلاس تۇركى ەلدەرىنەن ونەرپازداردى جيناپ, ەلوردانى اتا-بابالارىمىزدىڭ باياعى-باعزى زاماننان بەرى دالامىزدى تەربەتىپ كەلە جاتقان ساز-اۋەنىنە بولەۋ داستۇرگە اينالدى. «استانا-ارقاۋ» تۇركى مۋزىكاسىنىڭ فەستيۆالى بيىل كەزەكتى مارتە شىمىلدىعىن تۇرەدى.
استانادا جىل سايىن ۇيىمداستىرىلاتىن بۇل فەستيۆال حالىقتىڭ كوڭىل-كۇيىن كوتەرۋمەن قاتار تۇركىتىلدى الەمدى دامىتۋعا زور ۇلەسىن قوسىپ كەلە جاتىر. مۇنى سەنىممەن ايتا الامىز. كۇنى كەشە عانا تۇركيانىڭ ىستامبۇل قالاسىنان ءسۇيىنشى جاڭالىق كەلىپ جەتتى. «استانا-ارقاۋ» فەستيۆالى تۇركى الەمىندەگى بەدەلدى «قىزىل الما» سىيلىعىمەن ماراپاتتالىپتى. حالىقارالىق سىيلىق اتالمىش فەستيۆالدى ۇيىمداستىرۋشى «EL production company» سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى ايگۇل بەيسەنباەۆاعا تاپسىرىلدى.
استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ قولداۋىمەن ءوتىپ, وسى ۋاقىت ىشىندە تۇركى مۋزىكاسى وكىلدەرىنىڭ باسىن قوسىپ ۇلگەرگەن «استانا-ارقاۋ» بۇگىندە تۇركى الەمىنىڭ ءداستۇرلى مۋزىكاسىنا ارنالعان ەڭ ءىرى فەستيۆالگە اينالعانىن ايتا كەتەيىك. سوڭعى ون شاقتى جىل كولەمىندە فەستيۆالگە بارشا تۇركى حالىقتارىنىڭ مۋزىكالىق ءداستۇرىن ناسيحاتتاۋشى 500-دەن اسا مۋزىكانت پەن عالىمدار قاتىسقان. سونداي-اق, فەستيۆالدىڭ 10 جىلدىعىنا وراي كەلەسى جىلى تۇركى الەمى مۋزىكاسىنىڭ انتولوگياسىن شىعارۋ جوسپارلانۋدا.
بۇعان دەيىن ەلورداداعى تۇركى مۋزىكاسى مەرەكەسىنە ەلىمىزدىڭ ءانشى-كۇيشىلەرىمەن قاتار تۇركىمەنستان, ازەربايجان, قىرعىزستان, وزبەكستان سىندى مەملەكەتتەردىڭ ونەرپازدارى قاتىسىپ, رەسەيدەگى ياكۋت, حاكاس, تىۆا, التاي سىندى باۋىرلاس ۇلتتاردىڭ كومەي اندەرى, وڭتۇستىك ءسىبىر مەن ورتا ازيا اراسىن مەكەندەگەن جۇرتتىڭ ەپيكالىق جىرلارى شىرقالىپ, كونەدەن كەلە جاتقان تۇركى اسپاپتارىندا ورىندالاتىن مۋزىكا وينالدى.
بيىل توعىزىنشى مارتە وتەتىن فەستيۆالدىڭ دە قىزىعى كوپ. وعان قىرىققا تارتا ونەرپاز قاتىسادى. استانالىق كورەرمەن جانە قالا قوناقتارى ءۇش كۇن بويى تۋىسقان حالىقتاردىڭ مۋزىكالىق مادەنيەتىمەن جاقىنىراق تانىسىپ, سيرەك كەزدەسەتىن, ەكزوتيكالىق مۋزىكالىق اسپاپتاردىڭ ءۇنىن ەستۋگە مۇمكىندىك الادى. استانا, الماتى, تالدىقورعان, قاراعاندى, سەمەي, ورال, اقتاۋ, اقتوبە, قىزىلوردا قالالارىنان تامىرىن تەرەڭنەن تارتاتىن مۋزىكانى ناسيحاتتاپ جۇرگەن قازاق ءانشى-كۇيشىلەرى ەلورداعا كەلەدى.
اتاپ ايتساق, دومبىرانىڭ قۇلاعىندا وينايتىن قر مادەنيەت قايراتكەرى ءبىلال ىسقاقوۆ, عاريفوللا قۇرمانعاليەۆتىڭ شاكىرتى, باتىس مۋزىكا مەكتەبىنىڭ كورنەكتى وكىلى, قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى ساۋلە جانپەيىسوۆا, جىرشى, سىر بويىنداعى جىراۋلىق ءداستۇر ءتىنىن ۇزبەي كەلە جاتقان ۇلجان بايبوسىنوۆا, سىبىزعى اسپابىنىڭ ءۇنىن قايتا جاڭعىرتقان تالعات مۇقىش, دومبىرا مەن قوبىزدى قاتار مەڭگەرگەن سايان اقمولدا, جەتىسۋ انشىلىك مەكتەبىنىڭ, سونىڭ ىشىندە دانەش مەكتەبىنەن ءنار العان ءانشى نۇرجان جانپەيىسوۆ, ارقا انشىلىك مەكتەبىنىڭ جالعاسى, كەشەگى شاشۋباي, اسەتتەردىڭ جۇرناعى داۋرەنبەك اركەنوۆ, ت.ب. ونەردىڭ شاشاسىنا شاڭ جۇقتىرمايتىن وكىلدەرى ەلوردانى ءان-كۇيگە بولەيدى.
بيىل فەستيۆالگە بۇرىن بۇل جوباعا قاتىسپاعان بىرنەشە تۇركى حالىقتارىنىڭ وكىلدەرى العاش رەت ونەرىن پاش ەتكەلى وتىر. ولاردىڭ قاتارىندا بۇگىنگى كۇنى مادەنيەتى قۇرىپ كەتۋدىڭ از-اق الدىندا تۇرعان يرانداعى قاشقايلار بار. دجاديپۋر مۋحاممەد, شاموحاممادي سامسام جانە كاريمنەجاد حۋسەين زۋرنا, بارابان, كارانچە, تار سىندى اسپاپتاردىڭ سيقىرلى ءۇنىن ەستىرتەدى. قىرعىزستاننان ماناسشى دوولوتبەك سىدىقوۆ كەلەدى. سونداي-اق, نوعاي, قىرىم تاتارى, گاگاۋز, ساحا, قۇمىق ۇلتتارىنىڭ وكىلدەرى دە باعلاما, ناي, ولونحوسۋت سياقتى حالقىمىزعا تاڭسىق اسپاپتاردى تىڭداتادى.
فەستيۆال شىلدە ايىنىڭ 4-5 كۇندەرى «استانا وپەرا» تەاترىنىڭ كامەرالىق زالىندا وتەدى. «استانا-ارقاۋ» 6 شىلدەدە «حان شاتىر» ساۋدا جانە ويىن-ساۋىق كەشەنىنىڭ جانىنداعى «مىڭجىلدىقتار توعىسىنداعى استانا» كوشپەلى وركەنيەت فەستيۆالىنىڭ ساحناسىندا جابىلادى.
امانعالي قالجانوۆ
