سۇحبات

ۇلانباتىر باقىتحان: لاتىنعا كوشۋ الەم قازاقتارىنىڭ باسىن قوسادى

ۇلانباتىر باقىتحان

ۇلانباتىر باقىتحان, قىتايداعى قازاق ستۋدەنتتەرى بىرلەستىگىنىڭ جەتەكشىسى

   

شەتەلدە وقيتىن قازاق جاستارىنىڭ ءبىرى – ۇلانباتىر باقىتحان. رەسەي مەملەكەتتىك مۇناي-گاز ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 4-كۋرس ستۋدەنتى. قىتايداعى قازاق ستۋدەنتتەرىنىڭ باسىن قوسقان بىرلەستىك جۇمىسىنا جەتەكشىلىك ەتەدى. جۋىردا «استانا اقشامى» گازەتىنە وزدەرى دايىنداعان لاتىن ءالىپبيىنىڭ جوباسىن جىبەرىپتى. ال ءبىز بولساق, ۇلانباتىرمەن الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى از-كەم تىلدەسكەن ەدىك.

– ۇلانباتىر, بىرلەستىكتىڭ جۇمىسىنا بيىل ءۇش جىل تولادى ەكەن. ءاۋ باستا كوزدەگەن ماقساتتارىڭىز ورىندالدى ما؟

– بۇعان دەيىن قىتايدا قازاق جاستارىنىڭ بىردە-ءبىر بىرلەستىگى بولمادى. سوندىقتان, ەلدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندە وقىپ جۇرگەن جاستاردىڭ باسىن قوسىپ, تاماشا بىرلەستىك قۇرۋعا بەل بايلادىق. 2011 جىلى قازان ايىندا پەكين ورتالىق حالىق راديوسىنىڭ باستاماسىمەن قىتاي استاناسىندا وتكەن «تۇڭعىش قىتاي قازاق ستۋدەنتتەرىنىڭ كاسىپتەنۋ جانە عىلىم-تەحنيكا جاڭالىقتارىن اشۋ» ماجىلىسىندە بۇل ماقساتىمىزعا جەتتىك. 4 قازان كۇنى «قىتاي قازاق ستۋدەنتتەرىنىڭ بىرلەستىگى» رەسمي تۇردە قۇرىلدى. العاشقى قۇرىلتايىمىزعا 180 قازاق ستۋدەنتى قاتىستى. بۇگىندە بىرلەستىكتىڭ عىلىم-تەحنيكا, اۋدارما, جوبا-جوسپار, كەڭەس بەرۋ, مادەنيەت, سپورت, ۇگىت, ساۋدا-ەكونوميكا جانە زاڭ بولىمدەرى بويىنشا جەتەكشىلەر جۇمىس جاسايدى. جۇمىسىمىزدىڭ جاندانۋىنا قازاق مادەنيەت قوعامىنداعى جاستار توبىنىڭ توراعاسى دۋمان جاقىپۇلى اعامىز ايرىقشا كومەك كورسەتتى. قازىرگە دەيىن ستۋدەنتتەر بىرلەستىگىنىڭ ءۇش رەتكى قۇرىلتايى تابىستى ءوتتى . ستۋدەنتتەر قۇرىلتايىنان بولەك, انا ءتىلى سىنىبىن اشۋ, جەتىم بالالارعا قارايلاسۋ , كومەككە مۇقتاج جاندارعا جاردەمدەسۋ, ورتا مەكتەپتەگى باۋىرلاردىڭ ۋنيۆەرسيتەت تاڭداۋىنا ارناۋلى ماتەريال شىعارىپ, كەڭەس بەرۋ سەكىلدى جۇمىستارمەن اينالىسامىز.

– بىرلەستىكتىڭ قوعامعا تيگىزەر اسەرى قانداي؟

– ستۋدەنتتەر بىرلەستىگىنىڭ دامۋى ءۇشىن ازاماتتار ءبىر جاعادان باس, ءبىر جەڭنەن قول شىعارىپ كەلەدى. اۋدارما سالاسىندا دا ءبىراز ەڭبەكتەندىك. «جاستار سۇحباتىن» ۇيىمداستىرىپ, قازاق مادەنيەتىن تانىستىرىپ, ۇمىتىلىپ بارا جاتقان ءداستۇرلى مۇرالاردى تۇگەندەۋدەمىز. بىلتىر ەل تاۋەلسىزدىگى قارساڭىندا «بىرلىك كەرەك بىزدەرگە!» اتتى عالامتوردا تۇڭعىش رەت ستۋدەنتتەر ايتىسىن ۇيىمداستىردىق. ستۋدەنتتەر بىرلەستىگىنىڭ قالامداستىعى قۇرىلىپ, «جاس الاش», «اق جول» سىندى قوس ايلىق جۋرنالدارمەن بىرگە «الاقاي» گازەتىن شىعاردىق. جانە «قىتاي ۇلتتارى» اتتى حالىقارالىق جۋرنالعا, «شىڭجاڭ» گازەتىنە ستۋدەنتتەر قالامىنان تۋعان شىعارمالار مەن عىلىمي ەڭبەكتەرىن جولداپ, جارىققا شىعارۋعا مۇرىندىق بولدىق. ءبىر سوزبەن ايتقاندا, وسى ۋاقىت ىشىندە قازاق ستۋدەنتتەرىنىڭ ورتاق ارناسى قالىپتاستى دەۋگە بولادى.

– قازاقستاندا لاتىن الىپبيىنە كوشۋ ماسەلەسى كوتەرىلگەنى بەلگىلى. ءسىزدىڭ كوزقاراسىڭىز قانداي؟

ء–بىزدىڭ قازاق ستۋدەنتتەرىنىڭ سايتى لاتىن الىپبيىنە كوشۋدىڭ قامىندا. ۇلت كوسەمى ءاليحان بوكەيحانوۆتىڭ «قازاقتاردىڭ باسىن قوسپاي, قازاق قازاق بولمايدى» دەگەن ءسوزىن ەستەن شىعارماۋىمىز كەرەك. لاتىنشاعا كوشۋ ارقىلى الەم قازاقتارىنىڭ باسىن قوسۋدا ۇلكەن جەڭىسكە جەتۋگە بولادى. قازاق جازۋىنىڭ بىرلىككە كەلۋى ارقىلى ەل بىرلىگىن نىعايتۋعا, الەم قازاقتارىنىڭ مادەنيەت جانە تاجىريبەلەرىن الماستىرۋدا يگى ىستەر اتقارىلار ەدى.

– وسى رەتتە الىپبيگە قاتىستى قانداي جوبالارىڭىز بار؟

– ستۋدەنتتەر بىرلەستىگى ءوز تاراپىمىزدان شىققان جوبانى قازاق ەلىنە ۇسىنۋدى ءجون كوردىك. ءبىز ازاماتتاردىڭ ورتاق بەكىمى نەگىزىندە جاسالاتىن لاتىن الىپپەسىن قۇرادىق. جوباعا تۇركيادا وقىپ جاتقان ءارى تۇرىك ءتىلىنىڭ مامانى ەلدەس وردالاشتىڭ ەڭبەگى زور. تاعى دا ءاليحان بابامنىڭ مىنا ءبىر ءسوزى اركەز ەستە بولۋعا ءتيىس دەپ ويلايمىن: «قازاقتىڭ بولاشاعى, كەڭ ماعىنادا العاندا, باتىستان ۇيرەنۋدە». لاتىنشاعا كوشۋدىڭ ۇلكەن ارناسى باتىستىڭ اقاۋسىز مادەنيەتىن جانە ونەركاسىپ تەحنيكاسىن قابىلداۋدا جانە ۇلتتىق ءداستۇرىمىزدى ساقتاۋدا, قازاق حالقىنىڭ الەم وركەنيەتى مەن رۋحانياتىنا ۇلەس قوسىپ, ءوز ەلىنىڭ مەملەكەتتىك يدەولوگياسىن بەكەمدەۋدە تاريحي ءرولى زور بولماق.

– ءوزىڭىز باسقاراتىن بىرلەستىكتىڭ مۇشەلەرى قاي ماماندىقتى يگەرۋدە؟

– ءار سالانىڭ ازاماتتارى بار. ادەبيەت, كوركەم ونەر سالاسىنان باستاپ, مەديتسينا, اۋىل شارۋاشىلىعى, مەتاللۋرگيا, كەن بارلاۋ, مۇناي بارلاۋ, تاسىمالداۋ, اسكەري, ەلەكتروندى تەحنولوگيا, حالىقارالىق ەكونوميكا جانە ساۋدا, ديپلوماتيا سىندى ءار الۋان سالادا ءبىلىم الۋدا.

– قانداي ۇسىنىستارىڭىز بار؟

–قازاقستاندا دۇنيەجۇزىلىك قازاق ستۋدەنت-جاستارىنىڭ بىرلەستىگىن قۇرۋدى ۇسىنامىن. وسى ارقىلى الەمنىڭ جەر-جەرىندە جۇرگەن قازاق جاستارىنىڭ باسىن ءبىر ارناعا اكەلۋگە, ۇلتتىق ونەركاسىپ پەن ۇلتتىق ەكونوميكانى قۇرۋعا بولادى دەپ بىلەمىن.

سۇحباتتاسقان گۇلميرا ايماعانبەت

تاعىدا

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button