«قازاقستان – 2050» ستراتەگيالىق جوسپاردىڭ نەگىزگى باسىمدىقتارىن ىسكە اسىرۋعا باعىتتالعان جۇمىستاردى, وندىرىسكە يننوۆاتسيالىق تەحنولوگيانى ەنگىزۋدى تىكەلەي ىسكە اسىرۋشى جاستارعا, بولاشاق ماماندارعا ساپالى ءبىلىم بەرۋدىڭ قانشالىقتى ماڭىزى بارىن بارشامىز جاقسى تۇسىنەمىز.
ارينە, ەلىمىزدىڭ ءبىلىم مەن عىلىم سالاسىنداعى ءبىرشاما جەتكەن تابىستارى قۋانتادى, بىراق تا, ءبىلىم جۇيەسىندەگى ۇزدىكسىز, ناتيجەسىنە جەتپەي, بىرىنەن سوڭ ءبىرى جۇرگىزىلىپ كەلە جاتقان قايتا قۇرۋلار (رەفورمالار), ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىندەگى باسشىلىقتىڭ ەكى-ءۇش جىلدا ءجيى اۋىسا بەرۋى ەلىمىزدىڭ بولاشاعى بولاتىن جاستارعا ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋگە كەدەرگى بولا ما دەگەن سۇراق ءبىز سياقتى قارت ۇستازداردى قاتتى الاڭداتادى.
بىلىم سالاسىنداعى رەفورمالار قوعامنىڭ نەگىزگى بايلىعى – جاس بۋىنعا باعىتتالىپ جۇرگىزىلەتىن بولعاندىقتان, رەفورمالاردى وتە ساق, ابدەن ءپىسىپ جەتىلگەن ناتيجەلەردىڭ نەگىزىندە جۇرگىزۋىمىز قاجەت قوي.
مۇعالىمدەردىڭ ەڭبەكاقى تومەن, ال جىل سايىن مەملەكەت تاراپىنان ەڭبەكاقىعا قوساتىن ازعانا ۇستەمە-پايىزداردى, ىلە-شالا ازىق-تۇلىككە جانە باسقا دا تاۋارلارعا قوسىلاتىن ۇستەمە باعالار جەپ قويۋدا. ناقتىلاپ ايتساق, ۇستازدىڭ ەڭبەكاقىسى وسىنداي كەلەڭسىز جاعدايدا بۇرىنعىسىنشا وسپەگەنىن بايقاتادى.
استانا, الماتى سياقتى ءىرى قالالاردا كۇنكورىس دەڭگەيى جوعارى بولعاندىقتان, وتباسىن اسىراۋ ماقساتىندا مۇعالىمدەر امالسىز ەكى-ءۇش ستاۆكامەن جۇمىس ىستەۋگە ءماجبۇر. ەكى جەردە قىزمەت اتقارىپ, تۇندە كۇزەتتە بولعان مۇعالىمدى دە كوردىك. وسىنداي جاعدايدا 36-40 ساعات جۇكتەمەسى بار مۇعالىمنەن قانداي ءبىلىم ساپاسىن سۇرايمىز؟ ۇستاز جۇكتەمەسىن جوعارعى بۋىندا 12-14 ساعاتقا دەيىن ازايتۋ, ال تومەنگى بۋىندا 16-18 ساعاتقا دەيىن ازايتۋ ماسەلەسى ءالى دە بولسىن شەشىلمەي كەلەدى. بۇگىنگى جەدەلدەتىلگەن اقپاراتتىق زاماندا جاڭاشا ساباق وتكىزۋ, وقۋشىلارمەن قارىم-قاتىناس جاساۋ, سەكۋند سايىن وزگەرەتىن جاڭالىقتاردى مۇعالىمگە يگەرۋ كوپ ۋاقىتتى الادى. مەكتەپتە اپتاسىنا 18 ساعات ساباق بەرۋ ءۇشىن ءوز ىسىنە بەرىلگەن مۇعالىم كەمىندە ۇيىندە اپتاسىنا 36 ساعاتتان 54 ساعاتقا دەيىن ۋاقىت جۇمسايتىنىن بارلىق جۇرت بىلە بەرمەيدى.
وقۋ ساپاسىنىڭ تالاپقا ساي بولماۋىنىڭ باستى كەدەرگىلەرىنىڭ ءبىرى دەپ ون جىلداي قاتارىنان جۇرگىزىلىپ كەلە جاتقان «جاڭاشىلدىق» – ۇبت-نى (ۇلتتىق بىرىڭعاي تەستىلەۋدى) اتار ەدىم.
ۇبت – وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ-ءسويلەۋ جۇيەسىن دامىتپاي, ۇزدىكسىز قايتالاۋ ارقىلى تەستتە كورسەتىلگەن سۇراقتاردى كورۋ ماشىقتىعىمەن عانا ۇعۋعا ۇيرەتەدى. ساباقتا اۋىزەكى سويلەۋ ۋاقىتى ازايدى, سونىڭ سالدارىنان وقۋشىلارىمىزدىڭ ادەبي سويلەۋ مادەنيەتى مۇلدەم تومەندەپ كەتتى. كوپتەگەن وقۋشىلار جىل بويى ساباق وقىماي-اق, ۇبت-دان جوعارى بالل الىپ جۇرگەندىگىن ۇستازدارىمىزدىڭ ءوز اۋزىنان ءجيى ەستيمىز.
ەكىنشىدەن, مەكتەپ ۇجىمىنىڭ جىلدىق جۇمىسى, ءتىپتى, اۋدان, وبلىس اكىمدەرىنىڭ جۇمىسىن باعالاۋ 2004 جىلدان بەرى ۇبت-نىڭ ناتيجەسىنە بايلانىستى جۇرگىزىلىپ كەلەدى. بۇل دۇرىس ەمەس. كەيبىر مەكتەپتەر وقۋشىلاردىڭ جانە ولاردىڭ اتا-انالارىن ۇبت-عا قاتىسۋ ەركىندىگىنەن ايىرىپ, قورىتىندى تەستىلەۋگە, نەگىزىنەن, تەك جاقسى وقىعانداردى جىبەرەدى. ەگەر ناقتى سالىستىرمالى تەرەڭ زەرتتەۋلەر جۇرگىزىلسە, بۇل كەمشىلىكتەر انىقتالار ەدى. مەكتەپ ءبىتىرۋشى 30 وقۋشىنىڭ 15-ءىن ۇبت-عا جىبەرىپ بالل جيناعان مەكتەپ پەن 30 مەكتەپ ءبىتىرۋشىسىنىڭ 30-ىندا ۇبت-عا تولىق جىبەرىپ بىردەي بالل العان مەكتەپ ۇجىمدارىن ءبىر دەڭگەيدە باعالاۋ ادىلەتسىزدىك ەمەس پە؟
سوندىقتان, بۇل كەمشىلىكتەردى جويۋ ءۇشىن وقۋشىلاردىڭ ادەبي تىلمەن سويلەۋىن جانە مەملەكەتتىك ءتىلدى ساۋاتتى, تەز مەڭگەرۋى ءۇشىن قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت پانىنەن مەملەكەتتىك ەمتيحان – جازباشا شىعارما جازۋدى, ال ورىس مەكتەپتەرىندە ديكتانت الۋدى قايتا ەنگىزگەن ءجون.
ۇشىنشىدەن, ەلىمىزدە ۇستازدار ەڭبەگىن ەسكەرۋدە قانشاما جۇمىستار جۇرگىزىلىپ جاتقانىمەن ءالى كۇنگە دەيىن تيىسىنشە باعالانباي كەلەدى. وعان ءبىر مىسال, كەزىندە ءبىز جاماندايتىن كەڭەس ۇكىمەتى تۇسىندا 25 جىل ءۇزبەي ەڭبەكتەنگەن ۇستازدار مەن مەكتەپ باسشىلارىنا سول كەزەڭدەگى ماراپاتتاردىڭ ەڭ جوعارعىسى – «لەنين وردەنى» بەرىلەتىن, كەيىننەن 25 جىل جۇمىس ءوتىلى بار ەرتە زەينەتكەرلىككە شىققان بارلىق ۇستازداردى 1990 جىلدارعا دەيىن «ەڭبەك ارداگەرى» مەدالىمەن ماراپاتتايتىن.
مەنىڭ 48 جىل ۇزبەي ۇستازدىق ەڭبەك ەتكەن قايران ەڭبەگىم, ونىڭ ىشىندە 28 جىل اۋىل مەكتەبىنىڭ ديرەكتورى بولىپ ەڭبەك ەتۋىم سوعان دالەل رەتىندە مىسال بولا الادى. كەۋدەگە تاققانىم تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارى اسىعىس ازىرلەنگەن ديزاينى ويلاستىرىلماعان «ءبىلىم سالاسىنىڭ ۇزدىگى» بەلگىسى عانا.
ۇستازدار جانۇياسىمىز. وتباسىمىزداعى 7 ۇستازدىڭ 145 جىلدىق جۇمىس ءوتىلى بار, بىراق تا 50 جىل الدىمنان وتكەن مىڭداعان شاكىرتتەرىمنىڭ, بالالارىم مەن نەمەرەلەرىمنىڭ الدىندا ەڭبەگىمىزدىڭ باعالانباعانىنا ۇيالام, كەيىنگى ءوز ۇرپاقتارىم بۇل ماماندىقتى قالاماي قالا ما دەپ قورقامىن.
قاجىمۇرات ناسيەۆ,
ارداگەر ۇستاز
