2020 جىل قازاقستانداعى «ۆولونتەرلەر جىلى» دەپ جاريالانعانى بەلگىلى. مەملەكەت باسشىسى ۆولونتەرلىكتى ۇلتتىق دەڭگەيدە عانا ەمەس, ءار قالا مەن اۋىلدا دا دامىتۋ قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى. سودان بەرى ەلىمىزدە ۆولونتەرلىق قوزعالىس اياسىندا اتقارىلعان جۇمىستار تۋرالى Elorda.Info-عا بەرگەن سۇحباتىندا «ۇلتتىق ۆولونتەرلەر جەلىسى» زاڭدى تۇلعالاردىڭ ەرىكتى بىرلەستىگىنىڭ نۇسقاۋشىسى ايدانا ماقىشەۆا ايتىپ بەردى.
– ايدانا راسىلحانقىزى, كوپشىلىك ءسىزدى ۆولونتەرلىق قوزعالىستىڭ بەلسەندىسى رەتىندە جاقسى بىلەدى. ال بىراق بۇل سالاعا قالاي كەلدىڭىز؟
– مەنىڭ ۆولونتەرلىقپەن اينالىسىپ جۇرگەنىمە 6 جىل بولدى. بۇگىنگە دەيىن «ۇلتتىق ۆولونتەرلەر جەلىسى» ۇيىمىنىڭ نۇسقاۋشىسى رەتىندە ەل بويىنشا كوپتەگەن جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋعا قاتىستىم. ارينە, مۇنىڭ بارلىعى ەرىكتىلەر قوزعالىسىنا قاتىسۋىمنىڭ ناتيجەسى دەپ بىلەمىن. جامبىل وبلىسىنىڭ ورتالىعى – تاراز قالاسىندا مەكتەپتى بىتىرگەننەن كەيىن 2012 جىلى نۇر-سۇلتان قالاسىندا جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ بىرىنە وقۋعا ءتۇستىم. «قارجىگەر» ماماندىعىن مەڭگەرگەن ستۋدەنتتىك جىلدارى ۆولونتەرلەر قوزعالىسىمەن جاقىنىراق تانىسۋ مۇمكىندىگىنە يە بولعان ەدىم. سول كەزدە مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندارعا جانە اتا-انا قامقورلىعىنسىز قالعان بالالارعا كومەكتەسكىم كەلدى. كەيىن ۆولونتەرلىكپەن اينالىساتىن ستۋدەنتتەردىڭ قاتارىنا قوسىلىپ, قايىرىمدىلىق شارالارعا ات سالىستىم.
ۋاقىت وتە كەلە كەشەگى ستۋدەنتتەر وقۋىن ءبىتىرىپ, ماماندىقتارى بويىنشا قىزمەتكە تۇردى. ابىروي بولعاندا مەن ۆولونتەرلىقپەن اينالىسا ءجۇرىپ, ءوزىمنىڭ ومىرلىك جارىمدى كەزىكتىردىم. ول دا ستۋدەنتتىك جىلدارى ەرىكتىلەرمەن بىرگە قويان-قولتىق جۇمىس ىستەگەن بولاتىن. كوپ ۋاقىت وتپەي كوڭىلدەرىمىز جاراسىپ, شاڭىراق كوتەردىك. دەگەنمەن, مەن ۆولونتەرلىقتان قول ۇزگەن جوقپىن. بۇل باعىتتاعى جەمىستى جۇمىسىم باسشىلىقتىڭ كوڭىلىنەن شىققان سوڭ ماعان «ۇلتتىق ۆولونتەرلەر جەلىسى» ۇيىمىنىڭ نۇسقاۋشى قىزمەتى سەنىپ تاپسىرىلدى. بۇگىندەرى مەن ەل بويىنشا ەرىكتىلەردىڭ جۇمىسىن ۇيلەستىرىپ قانا قويماي, وڭىرلەردە ۆولونتەرلىققا قاتىستى تاقىرىپتا ۇشكۇندىك ترەنينگتەر, استاناداعى جوعارى وقۋ ورىندارىندا جانە اۋدانداردا كەزدەسۋلەر ۇيىمداستىرامىز. بۇل شارالار بارىسىندا ستۋدەنتتەرگە ءبىزدىڭ ۇيىمنىڭ جۇمىسى, قولعا الىنعان شارالار تۋرالى اڭگىمەلەيمىز.
– بىلتىر ەلىمىزدەگى ۆولونتەرلەر قوزعالىسى جاڭا بيىككە كوتەرىلگەنى ءسوزسىز. اينالدىرعان ءبىر جىلدىڭ ىشىندە ەلىمىزدەگى ۆولونتەرلىق باعىت قالاي دامىدى؟
– ءبىزدىڭ ەلىمىزدەگى ۆولونتەرلەر قوزعالىسىنا ون جىل تولعانىنا قاراماستان, كوپشىلىك ونىڭ جۇمىسىن ءالى كۇنگە دەيىن دۇرىس تۇسىنبەيدى. قازاقستاندىقتار «ۆولونتەر» – بوس ۋاقىتى كوپ, نە ىستەرىن بىلمەي جۇرگەن جاستار دەپ ويلايدى. بىراق, بۇل قاتە پىكىر. 2016 جىلى ەلىمىزدە ۆولونتەرلەر قىزمەتى تۋرالى ارنايى زاڭ قابىلدانعان-دى. بۇل زاڭ العاش رەت ەلىمىزدە ۆولونتەرلىكتىڭ تۇراقتى, جۇيەلى دامۋىنىڭ ىرگەتاسىن قالادى دەۋگە بولادى. وسى ساتتەن باستاپ ۆولونتەرلىك باستامالار زاڭنامالىق نەگىز بەن ورنىقتى دامۋعا يە بولدى. جالپى, قازىرگى تاڭدا ۆولونتەرلەر قوزعالىسى قارقىندى دامىپ كەلەدى. جالپى, ءبىزدىڭ مالىمەت بويىنشا, ۆولونتەرلەر قوزعالىسىنا 50 مىڭعا جۋىق ادام ادام تارتىلعان.
بۇل ورايدا «ۇلتتىق ۆولونتەرلىك جەلى» ۇيىمىنىڭ جۇمىسىن اتاپ وتكەن ءجون. بۇل ۇيىم 2010 جىلى ازاماتتىق اليانس باستاماسىمەن قازاقستانداعى بۇۇ-نىڭ ەرىكتىلەر باعدارلاماسى جانە وزگە دە ۆولونتەرلىك ۇيىمدارمەن بىرلەسە قۇرىلعان بولاتىن. باستى ماقسات – ازاماتتار, ازاماتتىق قوعام ينستيتۋتتارى, بيزنەس سەكتورلار جانە مەملەكەتتىك قۇرىلىمدار اراسىندا ۆولونتەرلىك, ۆولونتەرلىك باستامالارى مەن ۆولونتەر مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ, قولداۋ جانە دامىتۋ. ءبىرىنشى قىسقى ۆولونتەر لاگەرىنە 70-تەن استام مەنەدجەرلەر, ۆولونتەر ۇيلەستىرۋشىلەرى جانە 35 قازاقستاندىق ۇەۇ ۆولونتەرلەرى قاتىستى. ال بۇگىنگى تاڭدا ول ەلىمىزدىڭ 17 وڭىرىندەگى 86 ۆولونتەرلىك ۇيىمدى بىرىكتىرەدى.
سونداي-اق, «ۇلتتىق ۆولونتەرلىك جەلى» زاڭدى تۇلعالاردىڭ ەرىكتى بىرلەستىگى 2020 جىلى ءازىربايجان ۆولونتەرلىك ۇيىمدارىنىڭ وداعىمەن ۆولونتەرلىك سالاسىنداعى ارىپتەستىك تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويعانىن اتاپ وتكەن ءجون.
– 2020 جىلى كوروناۆيرۋستىڭ تارالۋىنا بايلانىستى ەلىمىزدە كارانتين ەنگىزىلدى. ناتيجەسىندە كوپتەگەن وتانداستارىمىز كۇن كورىس كوزىنەن ايىرىلىپ, قيىن جاعدايعا دۋشار بولعان ەدى. سول كەزدە جۇرتشىلىققا كومەك قولىن سوزعان ۆولونتەرلەردىڭ ەڭبەگى ەرەن بولعانىن بىلەمىز. ەرىكتىلەر قوزعالىسىنىڭ حالىققا كومەك كورسەتۋ ماقساتىندا اتقارعان جۇمىستارعا كەڭىنەن توقتالىپ وتسەڭىز.
– ءبىز ۆولونتەرلىقتى دامىتۋ بويىنشا جەتى نەگىزگى باعىتتى ىرىكتەپ الدىق. بۇل – ءبىلىم بەرۋ, مەديتسينالىق, ەكولوگيالىق ۆولونتەرلىك, ومىرلىك قيىن جاعدايعا تاپ بولعان ادامدارعا تالىمگەرلىك, تەحنوگەندىك اپاتتاردى, توتەنشە جاعدايلاردى جويۋ كەزىندەگى ەرىكتىلىك, قارت ادامدارعا, ارنايى كۇتىم كورسەتىلەتىن مەكەمەلەردە جۇرگەن ادامدارعا, ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامدارعا كومەك كورسەتۋ, سونداي-اق رۋحاني-مادەني جانە تاريحي قۇندىلىقتاردى ساقتاۋ بويىنشا ۆولونتەرلىك. اتاپ ايتقاندا, ۆولونتەرلەر «Asyl mura», «Bilim», «Saýlyq», «Sabaqtastyq», «Taza Álem», «Úmit» جانە «Qamqor» سياقتى باعىتتار بويىنشا جۇمىس ىستەيدى.
كارانتين كەزىندەگى «ۇلتتىق ۆولونتەرلەر جەلىسىنىڭ» اتقارعان جۇمىسىنا كەلەر بولساق, «BIRGEMIZ» رەسپۋبليكالىق ۆولونتەرلەر فرونت-ءوفيسى جوباسى اياسىندا ەلوردالىق 375 ۆولونتەر ازاماتتارعا 507 100 مەديتسينالىق بەتپەردە, ال مۇقتاجدارعا 1011 ازىق-تۇلىك سەبەتىن تابىستادى. ءبىزدىڭ ۆولونتەرلاردىڭ كارانتين كەزىندەگى جالپى ەكونوميكالىق ۇلەسى 21 ملن تەڭگەنى قۇرادى. ال ۆولونتەرلەر تارتقان ءىرى مەكەمەلەر مەن ۇيىمدار 185 ملن تەڭگەنىڭ كومەگىن كورسەتتى. بۇل ورايدا, «يا الماتينەتس», «Lider.kz», «تەمىرتاۋ جاستار كلۋبى», «قىزىلوردا ۆولونتەرلارى» جانە تاعى قوعامدىق بىرلەستىكتەردى اتاپ وتۋگە بولادى.
پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ ەرىكتىلەردى دايارلاۋدىڭ ءبىلىم بەرۋ ورتالىقتارىن اشۋ, الەۋمەتتىك جەلىلەردە ۆولونتەرلىك ينفراقۇرىلىمىن قۇرۋ جونىندەگى تاپسىرماسىنا سايكەس, 2018 جىلى قر اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ باستاماسىمەن «Qazvolunteer.kz» پلاتفورماسى قۇرىلعان بولاتىن. جالپى 3336 ۆولونتەرلىك ۇيىمنىڭ باسىن بىرىكتىرەتىن بۇل پلاتفورما جوبالاردى ىزدەستىرۋدى جەڭىلدەتەدى. ياعني, ۆولونتەر بولعىسى كەلەتىن كەز كەلگەن ادام وسى پلاتفورماعا تىركەلە الادى. ۆولونتەرلىق ۇيىمدار, ورگاندار نەمەسە مەكەمەلەر جوباعا قانداي دا ءبىر باعىت بويىنشا ۆولونتەردى شاقىرا الادى. بەلسەندى جاستار وزدەرىنە جۇكتەلگەن مىندەتتەردى ورىنداعان جاعدايدا ونى شاقىرعان ورگان ۆولونتەردىڭ جۇمىسىن باعالاي الادى. ءارى قاراي, ۆولونتەرلەردىڭ پورترەتىنە قاراي وتىرىپ, كەز كەلگەن باسقا ۇيىم بۇرىنعى تاجىريبەسى مەن بۇرىنعى ۆولونتەرلىك ۇيىمنىڭ باعاسىن ەسكەرە وتىرىپ, ونى باسقا جوبالارعا شاقىرۋ مۇمكىندىگىن يە. بۇگىنگە دەيىن اتالمىش پلاتفورما اياسىندا ەل بويىنشا 961 جوبا جۇزەگە اسىرىلعان. تاعى بىرقاتار جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ جوسپارلانىپ وتىر.
– ايدانا راسىلحانقىزى, ەلىمىزدە ۆولونتەرلىك ءداستۇردى دامىتۋ ءۇشىن قانداي قادامدار جاساۋ كەرەك دەپ ويلايسىز؟
– ۆولونتەرلەر – بۇل تەك جاستار عانا ەمەس. بۇگىنگى تاڭدا ەرىكتىلەر اراسىندا 35-40 جاستاعى وتە بەلسەندى ازاماتتار دا بار. كاسىبي تاجىريبەسى, جۇمىس ورنى, ءبىلىمى بار ازاماتتار. ۆولونتەرلەر – بۇل ەڭ الدىمەن ءوز تاعدىرىنا, ءوز ولكەسىنىڭ تاعدىرىنا, جالپى قورشاعان ورتاسىنا نەمقۇرايلى قارامايتىن جاندار. ارينە, ۆولونتەرلەر – بۇل مەيىرىمدى, قايىرىمدى ادامدار, سوزبەن ەمەس, ىسپەن جاقىندارىنا, قوعامعا كومەك كورسەتۋگە, قورشاعان ورتانى, ءوز ەلىن جاقسى جاققا قاراي وزگەرتۋگە دايىن.
ەلىمىزدە ۆولونتەرلىق ءداستۇردى دامىتۋدىڭ بىرنەشە جولى بار. اتاپ ايتقاندا, ۆولونتەردىڭ ەڭبەگى – اقىسىز. سونىمەن قاتار, ءبىز ۆولونتەرلىق مۇلدەم اقشانى قاجەت ەتپەيدى دەگەن اڭىزدى سەيىلتكىمىز كەلەدى. الايدا, ەرىكتىلەر نەمەسە ۆولونتەرلىك ۇيىمدار جۇمساعان شىعىندارعا قاراجات قاجەت. ۆولونتەرلىق قىزمەت شەڭبەرىندە وزىندىك شىعىندار بولادى. سوندىقتان جەر- جەردە ەرىكتىلەردى مورالدىق جانە ماتەريالدىق جاعىنان ىنتالاندىرۋ كەرەك دەپ ويلايمىن.
جىل قورىتىندىسى بويىنشا ىنتالاندىرۋ ماقساتىندا «جىل ۆولونتەرى» حالىقارالىق سىيلىعى تاعايىندالدى. بۇدان بولەك, 2019 جىلى الەۋمەتتىك ستۋدەنتتىك نەسيە جوباسى ىسكە قوسىلدى. ۆولونتەرلىك قىزمەتكە تارتىلعان, بەلسەندى ارالاساتىن كۇندىزگى وقۋ فورماسىنداعى جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ ستۋدەنتتەرىنە الەۋمەتتىك ستۋدەنتتىك كرەديت تۇرلەرى ۇسىنىلدى. ستۋدەنت ستيپەندياعا ۇستەمەاقى تۇرىندە نەمەسە ەگەر ول اقىلى نەگىزدە وقىپ جاتسا, وسى ستۋدەنتتىك ۆاۋچەر نەمەسە ءوز وقۋىن تولەۋگە كرەديت بەرۋ تۇرىندە ىنتالاندىرىلۋى مۇمكىن. بۇل ءۇشىن اتالمىش ستۋدەنتتەر ءبىزدىڭ «Qazvolunteer.kz» پلاتفورماسىنا تىركەلۋى قاجەت.
يگى ىستەردىڭ الداعى ۋاقىتتا ءوز جالعاسىن تابارى ءسوزسىز. 2022 جىلى دا بىزدىڭ بەلسەندى دە مەيىرىمدى ازاماتتاردىڭ, ۆولونتەرلىك ۇيىمداردىڭ ارقاسىندا بارلىق جوبالارىمىزدىڭ جۇزەگە اساتىنىنا سەنىمدىمىن.
– اڭگىمەڭىزگە راقمەت!
