دەنساۋلىق

جانارىڭ وشسە, جانىڭ تۇل

قازاق كوز اۋرۋلارى عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ ەلوردالىق فيليالى كورۋ قابىلەتى ناشارلاعاندارعا كومەك قولىن سوزادى

«ەكى كوز – ەكى جۇلدىز ماڭدايداعى» دەپ قاسىم اقىن جىرلايتىنداي, ادامنىڭ قوس جانارى – شىراعى ەمەس پە؟ الپىس ەكى تامىرىنان, ون ەكى مۇشەسىنىڭ بىرىنەن ءسال دە بولسا كىنارات تابىلمايتىن ادام, ءاي قايدام, جوق شىعار؟ دەگەنمەن, دۇنيەنىڭ عالاماتىن, ميلليونداعان تۇسپەن قۇبىلعان باي رەڭكىن اجىراتىپ, تۇيسىككە جالعايتىن جايناڭداپ تۇرعان جاس جانار بىرتە-بىرتە وتكىرلىگىن جوعالتىپ, الىستاعىنى نە تاناۋدىڭ استىنداعىنى اڭعارماي قالاتىن جاعدايعا دۋشار بولعان كەزدە, تاياقپەن تۇرتىنەكتەپ جۇرەتىن جانداردىڭ ءىشى قالايشا استان-كەستەن بولاتىنىن تۇسىنگەندەي بولاسىڭ.
جانارىڭ وشسە, جانىڭ تۇل. ەرتەلى-كەش كاسىبىمىزدىڭ قاجەتتىلىگىنە قاراي كومپيۋتەرگە سۋالعان كوز كەشقۇرىم ۇيگە كەلگەندە قۇنىسىپ اۋىرعانىن سەزىنگەندە, كوڭىل قۇلازىپ, ويىڭ سان ساققا جۇگىرەدى. «كوزىلدىرىگىڭىزدى كلينيكا ىشىندە تاستاپ كەتەسىز» نەمەسە «العاشقى سەانستان-اق سيۆتسەۆ كەستەسىنىڭ بۇرىن-سوڭدى بۇلىڭعىر تارتقان ەكى قارىپ قاتارىن انىق كورەتىندەي حالگە جەتەسىز» دەيتىن شاعىن كلينيكالار مەن كوز اقاۋلىعىن تۇزەتۋ ورتالىقتارىنىڭ الاۋلاتقان-جالاۋلاتقان جارناماسى ماركەتينگتى مەڭگەرگەنى سونداي – باسقاسىن قويىپ, ەلەكتروندى پوشتامىزعا دەيىن «ماقساتتى مەسسيدج» جىبەرەدى. بىراق پافوسپەن ايتىلعان اقپارات اتاۋلىعا ءبىرتۇرلى كوڭىل بىرلەي قويمايتىن كۇمانشىل باسىمىز ءبىزدى تاريحى سوناۋ 1933 جىلدان باستالاتىن, «قۇرمەت» وردەندى قازاق كوز اۋرۋلارى عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ استاناداعى فيليالىنا جەتەلەپ الىپ باردى.

 

ماڭدايالدى ماماندارىمەن ماقتاۋلى

وتاندىق وفتالمولوگيا سالا­سى­نىڭ ماڭدايالدى مەكەمەسى, عىلىمي-ادىستەمەلىك ورتالىعى سانالاتىن كوز اۋرۋلارى ينستيتۋتىنىڭ ەلوردالىق بولىمشەسى 2010 جىلى 1 شىلدەدە دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ بۇيرىعىمەن اشىلعان ەدى. ونداعى ماقسات – جۇرتتى الىستاعى الماتىعا  سابىلتپاي, استانا مەن ەلىمىزدىڭ سولتۇستىك-شىعىسىنداعى جەتى وبلى­سىنىڭ حالقىنا جوعارى كاسىبي وف­تال­مولوگيالىق كومەك كورسەتۋ ەدى.

ءبىزدى وسىدان ءتورت جىل بۇرىن جو­عارىدان تۇسكەن بۇيرىقتىڭ بۇ­رىش­تاماسىنا ءوز اتى جازىلىپ, اس­تانا جۇرتقا جاۋاپكەرشىلىك ارقالاي كەلگەن فيليال ديرەكتورى – الميرا ابدۋلحاققىزى بۇلعاقوۆا قارسى الدى. جيىرما التى جىلدان بەرى نازىك مۇشەنى ەمدەۋگە قولى جاتتىققان  ميك­روحيرۋرگ دارىگەر ەنشى بولگەن ەمحانانىڭ جۇمىسىن جۇرگىزىپ قانا قويماي, كوز اۋرۋلارىنا دياگنوستيكا جاساۋ مەن ەمدەۋدىڭ حالىقارالىق ستاندارتتارىن ساتىمەن يگەرۋدە.

– باستاپقى جىلدارى بۇل ءوڭىردىڭ تۇرعىندارى ءتىپتى تەگىن بەرىپ تۇرعان كۆوتاعا دا قاراماي, رەسەي قالالا­رىنا بارعاندى قولايلى كورىپ تۇراتىن. اسىرەسە, شەكارا شەتىندەگى وبلىس­تاردىڭ حالقى الماتىنى الىسسىنىپ ءارى وتاندىق مەديتسينانىڭ مۇمكىن­دىكتەرىنە سەنبەي, تومسك, ومسك, ەكاتە­رينبۋرگ قالالارىنا جول تارتاتىن. قازىر جاعداي باسقاشا. جەكەمەنشىك كلينيكالار سياقتى قىزمەتىمىزدى قىزۋ جارنامالاساق تا, ادامدار بىرىنەن-ءبىرى ەستىپ كەلىپ جاتادى. تازا «سارافان راديو» سياقتى. ءبىر جاقسىسى, قازىرگى دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنىڭ گوسپيتاليزاتسيا بيۋروسى ناۋقاسقا ەمدەلەتىن جەردى, ءتىپتى, ەم-شارا جۇرگىزەتىن دارىگەرگە دەيىن ءوزى تاڭداۋىنا ەرىك بەرەدى. وسىنىڭ ارقاسىندا تەك توڭىرەكتەگى وبلىستاردان عانا ەمەس, الىس ايماقتاردان دا ىزدەپ كەلىپ جاتقاندار جەتەرلىك, – دەيدى الميرا ابدۋلحاققىزى.

بۇگىندە  حالىقارالىق  ستاندارتتار-عا ساي جوعارى ساپالى مەديتسينالىق قۇرىلعىلارمەن جابدىقتالعان قازاق كوز اۋرۋلارى عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ استانالىق فيليالى جوعارى سەگىز مەديتسينالىق حاتتاما بويىنشا حيرۋرگيالىق قىزمەت كورسەتەدى.

ايتالىق, كوز بۇرشاعىنىڭ ءتۋابىتتى نەمەسە جۇرە  پايدا بولعان اۋرۋلارىنا ميكروينۆازيۆتى فاكوەمۋلسيفي­كاتسيا­لاۋ وپەراتسياسى جاسالادى. وعان جاس  ۇلعايۋىنا بايلانىستى اسقىناتىن نەمەسە ۇلكەندەردەگى تراۆماتيكالىق كاتاراكتا, كوز بۇرشاعىنىڭ سۋبليۋكساتسياسى (ياعني, ورنىنان تايقىپ كەتۋى), افاكيا (كوز بۇرشاعىنىڭ تۋا ءبىتتى نەمەسە زاقىمدانۋ سالدارىنان بولماۋى), ينتراوكۋليارلى لينزانىڭ ديسلوكاتسياسى جاتادى. سونىمەن قاتار ورتالىق دارىگەرلەرى  ۆيترەورەتينالدى وتالار, ەكسيمەر-لازەر جانە فەمتوسەكۋندتى لازەرلەردى قولدانا وتىرىپ جاسالاتىن رەفراكتسيالىق وتالار, ينتراوكۋليارلى لينزانىڭ كوز تۇبىنە قاراي جىلجىپ كەتۋىن, جاراقاتتان نەمەسە وپەراتسيادان كەيىنگى قيسىق ءبىتۋىن ۆازورەكونسترۋكتيۆتىك  حيرۋر­گيالىق جولمەن ەمدەۋ, گلاۋكومانى (سۋقاراڭعىلىقتى), كوزدىڭ ءتۇرلى قىليلانۋ, اقيلانۋ سياقتى اۋىتقۋلارىن تۇزەتۋ, وپتيكالىق رەكونسترۋكتسيا, بۇرىن-سوڭدى ەگدە جانداردىڭ اۋرۋى سانالعانمەن, كەلە كەلە جاستارعا دا جاۋداي تيە باس­تاعان ماكۋليار­لى دەگەنەراتسيا­نى انگيوگەنەز ينگي­بيتورلارىن ەن­گىزۋ ارقىلى ەمدەۋ سياقتى وتە شەتىن دە كۇردەلى وتا­لاردى  سەنىممەن جاساي الادى.

– البەتتە, وفتالمولوگيانىڭ  وزىق ەم-شارالارىن يگەرۋگە ءبىر جاعى زاماناۋي جابدىق مۇمكىندىك بەر­گەنمەن, بىلىكتى مامانسىز الىسقا ۇزاپ كەتۋ قيىن. سوندىقتان, اۋەلى كادر ماسە­لەسىنە, ولاردىڭ ۇدايى كاسىبي بىلىكتىلىگىن ۇشتاۋىنا ايرىقشا ءمان بەرىلەدى, – دەيدى ءوزى دە وڭايدان وڭعاق تاپپاي, دامىلسىز ىزدەنىس ارقاسىندا ەۋروپا وفتالمولوگتارىنىڭ قوعامىنا مۇشە اتانعان, قر پرەزيدەنتى ءىس باسقارماسىنىڭ اۋرۋحاناسىندا, قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ گوسپيتالىندە كەڭەسشىلىك قىزمەتتى قوسا اتقاراتىن الميرا ابدۋلحاققىزى.

ءسوزىمىزدى سالماقتاي ءتۇسۋ ءۇشىن ورتالىق دارىگەرلەرىنىڭ كاسىبي دەڭ­گەيىنەن ماعلۇمات بەرە كەتەيىك.  وندا قىزمەت ەتەتىن مامانداردىڭ تورتەۋى – مەديتسينا عىلىمىنىڭ كانديداتى, التاۋى – جوعارى ساناتتى, ۇشەۋى – ءبىرىنشى ساناتتى دارىگەر.

ءبىز بارعاندا جاسى كەلىپ قالعان قاريانىڭ كوزىندەگى اق شەلدى ميكرو­حيرۋرگيالىق جولمەن سىلىپ جاتقان  مەديتسينا عىلىمىنىڭ كانديداتى رۋسلان جاقىبەكوۆ ۆيترەورەتينالدى پاتولوگيالاردى, گلاۋكوما, كاتاراكتالاردى ەمدەۋگە ماماندانعان. بىرنەشە مارتە ەۋروپانىڭ  كاتاراكتالدى جانە رەفراكتسيالىق حيرۋرگتەرىنىڭ كونگرەسىنە قاتىسقان.

تاعى ءبىر مەديتسينا عىلىمىنىڭ كانديداتى – ايگەرىم تولەتوۆا تۇركيانىڭ ەگەي ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تۇلەگى. كلينيكالىق ماماندانۋى – وفتالموپەدياتريا, شالا تۋعان شاقالاقتاردىڭ رەتينوپاتياسى. وسى باعىتتاعى ىزدەنىس بارىسىمەن ايگەرىم سەرىكبايقىزى ارا-تۇرا انكارا بارىپ, زۋبايدا حانىم اتىنداعى ايەل اۋرۋلارى زەرتتەۋ-وقۋ كلينيكاسىندا, شالا تۋعان نارەستەلەردىڭ رەتينوپاتياسى, بالالاردا ءجيى كەزدەسەتىن قىلي كوزدىكتى ەمدەۋ ادىستەمەلەرىن  ۇيرەنىپ ءجۇر.

شالا تۋعانداردىڭ شىراعى سونبەيدى

ورايى كەلگەندە ايتا كەتكەن ءجون, شالا تۋعان شاقالاقتاردىڭ  رەتينوپاتياسى  – سابيلەردىڭ كورەر جارىعىن كولەگەيلەگەن بۇگىنگى تاڭداعى كۇرمەۋلى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى. البەتتە, ول اۋرۋ جاقىندا پايدا بولا قالعان جوق. تاريحىنا جۇگىنسەك, الەمدە انا جاتىرىن جاڭا جارىپ شىققان نارەستەگە العاش رەت 1942 جىلى وسىنداي دياگنوز قويىلعان. ول كەزدە رەترولەنتالدى فيبروپلازيا دەپ اتالىپ, زەرتتەي كەلە جاڭا سيپاتتارى انىقتالعان اۋرۋدىڭ نەگىزگى بەلگىلەرى – كوزدىڭ ىشكى تور قابىنىڭ جانە كوز ىشىندەگى شىنى تارىزدەس دەنەنىڭ وزگەرىسكە ۇشىراۋى, كوز تورشاسىن قالىپتى قىزىل رەفلەكسىنەن ايىراتىن لەيكوريانىڭ, حالىق اراسىندا «اققوز» دەپ اتالاتىن اۋرۋدىڭ سيمپتومدارىنىڭ  پايدا بولۋى.

قازاقستاننىڭ باس شتاتتان تىس بالالار وفتالمولوگى گالينا مۋننىڭ  مالىمدەۋىنشە, رەتينوپاتيا شالا-جانسار دۇنيەگە كەلگەن نارەستەلەردىڭ 17-34%-دا كەزدەسەدى, ال كورسوقىرلىققا اكەپ سوعاتىن تەرمينالدى كەزەڭى 5-7% پايىزىندا بولۋى مۇمكىن. ءاسىلى, ەلىمىزدەگى پەريناتالدى قىزمەتتىڭ جاقسارىپ, دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ  ۇسىنىمدارىنا ساي ءسابي ءومىرىن  ساقتاۋدىڭ جاڭا ولشەمدەرىنە سۇيەنۋى پەريناتالدى اۋرۋلار كور­سەتكىشىنىڭ كۇرت ارتۋىنا, ونىڭ ىشىندە رەتينوپاتيانىڭ اناعۇرلىم كوپ ۇشىراسۋىنا تۇرتكى بولدى.

– ياعني, پەرزەنتحانالاردا بەلسەندى سكرينينگ پەن مونيتورينگ جۇرگىزۋ ارقىلى سابيلەردىڭ ءومىر-باقي زاعيپ بولىپ قالماۋىنىڭ الدىن الۋ جولعا قويىلۋدا, – دەيدى الميرا ابدۋل­حاق­قىزى, – سول سەبەپتى ءبىز استانا قالا­سىنداعى №1 پەريناتالدىق ورتا­لىقتا شاعىن ءبولىم اشىپ, بىرىگە جۇمىس ىستەۋدەمىز. ال, ەمدەۋ تۇرعى­سىندا ازىرگە ەلىمىزدە ەنگىزىلگەن «التىن ستاندارت» – كوز تورشاسىن لازەر­لىك   كواگۋلياتسيالاۋ وپەراتسياسى جاسا­لادى.

ازىرگە وسىنداي دەرت  تۇرىنە بولجالدى دياگنوز قويىلعان  نارەستەلەر ەلدىڭ شالعاي تۇكپىرلەرىنەن استاناداعى №1 پەريناتالدى ورتالىق پەن ۇلت­تىق انا مەن بالا ورتالىعىنا اكە­لىنەدى. الايدا, كەلەشەكتە مۇنداي اپپاراتتى وپەراتسيالىق بولىمشەلەر بارلىق وبلىس ورتالىقتارىندا اشىلۋى ءتيىس. ويتكەنى, جارىق دۇنيەگە جارماسىپ, ءولىم مەن ءومىر اراسىندا كۇرەس جۇرگىزىپ جاتقان كىشكەنتاي تىرشىلىك يەسىن ساناۆياتسيامەن سارساڭعا سالۋ­دىڭ سوڭى قايعىلى جاعدايعا اكەپ سوعۋى دا  عاجاپ ەمەس.

سۋقاراڭعىلىق – جەڭۋگە بولاتىن كەسەل

 قانداي دا ءبىر اۋرۋدىڭ ادام شو­شىر­لىق دەرەكتەرىنە بولا وتاندىق دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا سەكەم­شىل كوزقاراسپەن قاراۋعا ەت ۇيرەن­گەن. ال, ول ءوز كەزەگىندە مەديتسينا سالاسى رەسپۋبليكا بويىنشا ساپالىق, ماتەريالدىق تۇرعىدان جاقسار­عانى­نىڭ, ءدال دياگنوز قويىپ, داۋالى جول ىزدەۋگە ماماندانا تۇسكەنىنىڭ ءناتي­جەسى بولار-اۋ دەگەن وي كەز كەلگەن كاللاعا كىرىپ-شىقپايدى.

– مىسالى, «سالاماتتى قازاقستان»  باعدارلاماسىندا بىلىنبەي ءجۇرىپ قاي­تىمسىز سوقىرلىققا اپارىپ سوعا­تىن اۋرۋدىڭ ءبىرى – گلاۋكوماعا (سۋقاراڭعىلىققا) ايرىقشا ءمان بەرىلىپ, 2011 جىلدىڭ ساۋىرىنەن باس­تاپ بۇكىل وبلىس ورتالىقتارىندا 12  سكرينينگ كابينەتتەرىنىڭ اشىلۋى شىنايى جاعدايعا قانىعۋىمىزعا مۇر­شا بەردى. قازىر ادامدى كوز جانا­رى­نان ايىرىپ, زاعيپتىققا ۇرىن­دى­راتىن سەبەپتەردىڭ ىشىندە گلاۋكوما 2-3 ورىنعا شىقتى. مەديتسيناسى دامىعان ەلدەردىڭ وزىندە  بارلىق زاعيپ جانداردىڭ 14-15%-ى وسى سۋقاراڭ­عىلىق دەرتىنەن زارداپ شەگىپ وتىر.

بۇگىنگە دەيىن ەلىمىزدە 15 مىڭعا تارتا جاننىڭ گلاۋكوما دەرتىنە شالدىققانى دەر كەزىندە انىقتالدى. وسى ورايدا, دەنساۋلىق ساقتاۋ مي­نيسترلىگىنە ۇسىنىس تاستاپ, باعدار­لاماعا ەتەك العان  كەسەلگە توسقاۋىل قويۋ جوباسىن ءساتتى ەنگىزگەن رەس­پۋبليكا وفتالمولوگتارىنىڭ ادىستەمەلىك ورتالىعى –  قازاق كوز اۋرۋلارى عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنا, ونىڭ باس ديرەكتورى, پروفەسسور تۇرسىنكۇل بوتابەكوۆاعا العىسىمىز شەكسىز, –  دەيدى الميرا بۇلعاقوۆا.

بۇگىندە العاشقى مەديتسينالىق-سانيتاريالىق كومەك دەڭگەيىندە انىقتالعان گلاۋكوما بەلگىلەرى مەن كوزدىڭ ارتقى قۋىسىنىڭ اۋرۋلارىن  كوز اۋرۋلارى ينستيتۋتىندا  لازەرلىك ارالاسۋمەن الاستايدى. ال, ەمحانا جانىنداعى ستاتسيوناردا وتادان كەيىن ناۋقاستارعا كونسەرۆاتيۆتى ءدارى-دارمەكتىك ەم-دوم جۇرگىزىلەدى.

كەراتوپلاستيكا كەرەمەتتەرىن كورەتىن كۇن جاقىن

اڭگىمە ورايى ۇزاق جىلدىق ءتاجى­ريبەسى بار كوز اۋرۋلارى ينستيتۋ­تىنىڭ ۇلكەندى-كىشىلى كلينيكالاردان ارتىقشىلىعى تۋرالى ماسەلەگە ويىسقاندا, الميرا ابدۋلحاققىزى كۇلبىلتەلەمەي, تۋراسىن ايتتى.

بىرىنشىدەن, باعاداعى ايىر­ماشى­لىق: كوز اۋرۋلارى ينستيتۋتىنىڭ اقىلى قىزمەت پرەيسكۋرانتى جەكە­مەنشىك كلينيكالارعا قاراعاندا ەداۋىر ارزان. ەكىنشىدەن, كەيبىر پايدا كوزدەگەن ورتالىقتار الەمدىك وف­تال­مولوگيانىڭ قازىرگى مۇمكىندىك شەگىنەن تىس ۋادەنى ءۇيىپ-توگۋدەن تايىنبايدى.

ۇشىنشىدەن, قازىر بىرىڭعاي ۇلتتىق دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنىڭ ارقاسىندا  مەملە­كەتتىك مەديتسينالىق مەكەمەلەر ءۇشىن مامانداردى شەتەل كلينيكالارىنا  قىسقا مەرزىمدى كۋرس, سەمينارلارعا جىبەرىپ الۋ,  شەتەلدەن كەلەتىن جوعارى ساناتتى ميكرو­حي­رۋرگتەردىڭ شەبەرلىك ساباق­تارىنا قاتىسۋ ارقىلى ەڭ سوڭعى ۇلگىدەگى زاماناۋي تەحنولوگيالاردى  ترانسفەرتتەۋگە جول اشىلدى. ماسەلەن, وسىدان 7-8 جىل بۇرىن  كوزگە اق تۇسكەندە ۋلترادىبىس ارقىلى الىپ تاستالاتىن  «كاتاراكتانىڭ فاكوەمۋلسيفيكاتسياسى» دەپ اتالاتىن وتا قازاقستاندا العاش تەك وسى ينس­تيتۋتتا جاسالىپتى. بۇل تەحنولوگيا پىشاققا تۇسكەننەن كەيىنگى ساۋىعۋ كەزەڭىن ەداۋىر قىسقارتىپ, كورۋ قابىلەتىنىڭ تەز قالپىنا كەلۋىنە, ناۋقاستىڭ قالىپتى ومىرگە تەز بەيىمدەلۋىنە مۇرشا بەردى. سوڭعى جىلدارى بىلىكتى حيرۋرگتەردىڭ كۇشى­مەن اتالمىش وتا ەلىمىزدىڭ ءار وبلىسىندا ەنگىزىلىپ, جوعارى مامان-دان­دىرىلعان مەديتسينالىق كومەك قارا­پايىم حالىققا جاقىنداي ءتۇستى.

– ورتالىق ينستيتۋتتا قولدانىسقا ەنگەن وتانىڭ بارلىق دەرلىك ءتۇرى ەلور­داداعى فيليالىندا ساپالى جۇزەگە اسىرىلادى. ازىرگە قازىرگى جاعدايىمىزعا قاراي ءسال كەيىنگە قالدىرىپ وتىرعان وتانىڭ ءبىرى – فەمتوسەكۋندتى لازەر ارقىلى مۇيىزقابىقتى (روگوۆيتسا) ترانسپلانتاتسيالاۋ, – دەيدى الميرا ابدۋلحاققىزى.

تىندەردى تەلۋ ءۇشىن فەمتوسەكۋندتى لازەردىڭ قولدانىلۋى سوڭعى ونجىل­دىقتاعى ۇلكەن جەتىستىككە بالانادى. ول وفتالمولوگتارعا كوز وتاسىن ميك­روندىق دالدىككە دەيىن ەسەپتەپ, ەشقانداي قاۋىپسىز, سىرقاتقا اۋىر­تپالىقسىز جاعدايدا ورىنداۋعا مۇمكىندىك بەردى. بىلتىر ورتالىق ازيا اۋماعىندا وسىناۋ وزىق تەحنولوگيانى العاشقى بوپ يگەرگەن قا­زاق كوز اۋرۋلارى ينستيتۋتى ءوزىنىڭ قۇرىلعانىنا 80 جىل تولعان مەرەيتوي اياسىندا ۇيىمداستىرىلعان كونفەرەنتسيادا تىكەلەي ەفير رەجيمىندە توعىز ادامعا مۇيىزقابىق ءتىنىن ترانسپلانتاتسيالاپ, ەل ىشىنەن, الىس-جاقىن شەتەلدەن كەلگەن ارىپتەستەرىنىڭ كوزىن جەتكىزدى.

ال, اعا ينستيتۋتتىڭ الگىندەي تابىستارىن جەرگىلىكتى جەردە جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ەلوردالىق فيليال جايلى قونىسقا كوشۋ ءساتىن كۇتىپ وتىر. ءتورت جىلدان بەرى تەمىرجول اۋرۋحاناسىنىڭ ءبىر بۇرىشىن پانالاپ كەلگەن ينستيتۋت بولىمشەسى بيىل جەلتوقساندا جەڭىس داڭعىلى بويىنداعى جاڭا عيماراتقا كوشەدى.

سول كەزدە الگىندە ايتقان ءمۇيىز­قابىق ترانسپلانتاتسياسىنىڭ بار­لىق ءتۇرىن فەمتوسەكۋندتى لازەردى قولدانا وتىرىپ جاسالاتىن كەراتو­رەفراكتسيالىق وتا قولدانىسقا ەن­گىزىلىپ, بالالار بولىمشەسى اشىلادى.

ەكىنشى جاعىنان ايتا سالعانعا وڭاي كورىنگەنمەن, كەز كەلگەن ترانسپلانتاتسيا ماسەلەسى دونور زارۋلىگىنە  كەلىپ تىرەلەدى. ترانسپلانتاتسيالىق ماتەريالدىڭ بىردەن ءبىر كوزى – اجالى جەتىپ, باقيلىققا اتتانعان ادام. بىراق ءبىزدىڭ حالىقتىڭ مەنتاليتەتى ازىرگە ومىردەن بەتى ءارى قاراعان ادامنىڭ ءۇمىت وتى ءالى دە وشە قويماعان باسقاعا كومەكتەسۋگە بولاتىن مەديتسينا جەتىستىگىنە ەندى-ەندى كوندىگىپ كەلە جاتىر. ءجيى بولماسا دا, ءوزىنىڭ ۇزىلگەلى تۇرعان ەت-جاقىن تۋىسىنان جالپاق تىلمەن ايتقاندا «ەتىنەن ەت كەسىپ بەرۋگە» مورالدىق تۇرعىدان دايىن مەيىربان جانداردىڭ ارامىزدا كەزدەسىپ قالاتىنى قۋانتادى. بۇل ماسەلەدەگى قوعامدىق پىكىردىڭ  قوزعاۋ سالىنۋىنا بۇرىنعى دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى, دارىندى حيرۋرگ جاقسىلىق دوسقاليەۆ جەتەكشىلىك ەتەتىن ترانسپلانتولوگيانىڭ ۇلت­تىق ۇيلەستىرۋ ورتالىعى كوپ ەڭبەك سىڭىرۋدە. ءارى قازاقستان مۇسىل­مان­دارى ءدىني باسقارماسى دا بايلامدى ءپاتۋا شىعارىپ, شاريعاتقا قاي­شى­لىعى جوقتىعىن ناقتىلاپ بەردى.

الميرا ابدۋلحاققىزىنىڭ ايتۋىنشا, جاڭا عيماراتتا زاماناۋي مەديتسينالىق اپپاراتتىڭ تولىق­قاندى مۇمكىندىگىن پايدالانا باستايتىن كوز اۋرۋلارى ينستيتۋتىنىڭ استانالىق فيليالى وسى ۇلتتىق ۇيلەستىرۋ ورتالىعىمەن كەلەسى جىلدان باستاپ  كەلىسىمشارتقا وتىرۋدى كوزدەپ وتىر.

ادىلبەك جاپاق

تاعىدا

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button