وزگە ۇلتتان قىز الىپ, قازاقتى جەر-جاھانمەن «مىڭ جىلدىق» قۇدا ەتىپ وتىرعان ۇلدارىمىز جەتكىلىكتى. سونىڭ ءبىرى – ەسىمى ەلگە تانىلعان ءانشى, قر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى سۇندەت بايعوجين. سۇندەتتىڭ شاڭىراعىنىڭ ءتۇتىنىن تۇتەتىپ وتىرعان سۇيىكتى جۇبايى سەرينا سۋناگاۆا – جاپون قىزى. ەرلى-زايىپتى بۇل ەكەۋى ك.بايسەيىتوۆا اتىنداعى قازاق ۇلتتىق وپەرا جانە بالەت تەاترىندا جۇمىس ىستەيدى. ءبىرى – باريتون ءانشى, ءبىرى – بالەرينا. كۇن شىعىس ەلىندە تۋىپ, تورعايلىق جىگىت ءۇيىنىڭ تابالدىرىعىن اتتاعان ءبيشى كەلىنمەن تانىسۋدىڭ جاقىندا ءساتى ءتۇستى.
وكيناۆاداعى مەكتەپتى اياقتاسىمەن سانكت-پەتەربۋگتەگى ۆاگانوۆا اتىنداعى ورىس بالەت اكادەمياسىنا وقۋعا كەلدى. جانىندا بەس جاسىنان بالەتكە بىرگە قاتىسىپ جۇرگەن تاعى ءبىر قىز بار. رەسەيدىڭ اتاقتى اكادەمياسىنىڭ ستۋدەنتى اتانادى. ەكى جىل وقۋدان سوڭ, الگى قۇربىسى وتانىنا قايتادى. ال, سەرينا بىردەن ەلىنە بارماي, قازاقستاندى بەتكە الادى.
بويجەتكەننىڭ بۇل تاڭداۋىنا اكادەميانىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى, جەرلەسىمىز, ايگىلى بالەرينا التىناي اسىلمۇراتوۆا ىقپال ەتكەن ەكەن. وقۋىن تامامداعان شاكىرتىنە قازاقستانعا بارۋ جونىندە كەڭەس بەرگەن. بىزدە كەنجە قالىپ جاتقان ونەردى ورگە سۇيرەۋگە سەپتىگى تيەر دەگەن نيەت قوي. مۇنىسىمەن «الەمدىك جيزەل» اتانعان قازاق قىزى ءوزى ەلدەن جىراقتا جۇرسە دە, وتانىنا بۇيرەگى بۇرىپ تۇراتىنىن كورسەتتى. باستاپقىدا رەسەيدە قالىپ, ۇلكەن تەاترلاردىڭ بىرىنەن ورىن تاپسام دەگەن نيەت بولمادى ەمەس. بىراق, ول مۇمكىن ەمەس-ءتى… كەيىپكەرىمىزدىڭ ايتۋىنشا, ادەتتە وزگە ۇلتقا جىلى قاباق تانىتپايتىن ەلدىڭ ءوز بيشىلەرى دە جەتكىلىكتى.
– اكادەميادا وقىعاندا بىزگە اتى الەمگە ايگىلى التىناي اسىلمۇراتوۆا ساباق بەردى. تورتكۇل دۇنيە ونەرىنە ءتانتى بولعان بەكزادا بالەرينادان ءتالىم الۋ – مەن ءۇشىن باقىت. اكتەرلىك شەبەرلىكتى كورسەتكەندە, ءبارىمىز سوعان ۇقساعىمىز كەلەتىن. ەلىكتەيتىنبىز. مىنەزى جۇمساق بولعانىمەن, ساحنادا وتە تالاپشىل ادام. سۇلۋلىعى ءوز الدىنا بولەك اڭگىمە. مەن باسىندا ونىڭ قازاق ەكەنىن بىلمەدىم. بىردە, توبىمىزداعى ءبىر قىز ايتقاندا, تاڭقالدىم. كەيىن قازاقستانعا كەلگەندە ونىڭ تازا قازاقتىڭ قىزى ەكەنىن ەستىگەندە كوزىم جەتتى. مىنە, تاعدىردىڭ جازۋى, سول التىنايدىڭ ىقپالىمەن مەن قازاقستانعا كەلدىم. اۋەلدە ءبىرشاما ۋاقىت جۇمىس ىستەپ, ەلىمە ورالامىن عوي دەپ ويلاعام. بىراق, بۇل ەلگە كەلىپ, مەنىڭ ويىم دا, كوزقاراسىم دا وزگەردى. ءا دەگەننەن قازاقتاردىڭ قوناقجاي, باۋىرمال حالىق ەكەنى كورىنىپ تۇر. ەڭ باستىسى, ەلدىڭ بىرلىككە اسا ءمان بەرەتىنى بىردەن بايقالادى, – دەپ بالەرينا سەگىز جىل بۇرىنعى كەزدى ەسىنە الدى.
باستاپقىدا الماتىداعى اباي اتىنداعى ۇلتتىق وپەرا جانە بالەت تەاترىنا كەلىپ, سول جەردە ءبىر جىل جۇمىس ىستەدى. ەلوردالىق ك.بايسەيىتوۆا اتىنداعى وپەرا جانە بالەت تەاترىنىڭ باس بالەتمەيستەرى تۇرسىنبەك نۇرعاليەۆتىڭ شاقىرۋىمەن استاناعا كەلدى. جاس مامانعا ەلوردانىڭ مادەنيەتىن دامىتىپ, ەلوردالىقتاردىڭ مادەني دەڭگەيى مەن كلاسسيكالىق ونەرگە دەگەن تالعامىن ارتتىرۋ قاجەتتىگىن ايتتى. مىنە, جاپوندىق ارۋدىڭ ارقاعا كەلگەنىنە جەتى جىل بولىپتى. ال ەندى قازاققا قالاي كەلىن بولعانىنا كەلسەك…
سۇندەت ول كەزدە قازاق ۇلتتىق مۋزىكا اكادەمياسىندا وقيدى. ەكى جاس وزدەرى جۇمىس ىستەيتىن تەاتردا تانىسىپتى. العاش كورگەندە ءبىرى ساحنادا بيلەپ تۇرسا, ەندى ءبىرى كورەرمەندەردىڭ اراسىندا وتىرىپتى. كوپ ۇزاماي تانىسىپ, ارادا العاشقىدا ارىپتەستىك, ودان سوڭ دوستىق قارىم-قاتىناس ورنايدى. ارتى ماحابباتقا ۇلاستى. ەكى جىلدان سوڭ ەكەۋى وتاۋ تىگىپ, شاڭىراق كوتەرمەككە شەشىم قابىلدايدى.
الايدا, بۇل شەشىمدى اتا-انالارىنا قالاي جەتكىزەرلەرىن بىلمەي قينالدى. ويتكەنى, ءبيشى قىزىن اكە-شەشەسى «ۋاقىتشا جۇمىس ىستەپ, تاجىريبە جيناقتاپ كەلسىن» دەپ جىبەرگەن. ءارى مۇندا ارقا سۇيەر ەشكىمى جوق. قازاقستانعا العاش كەلۋى. ۇيدەگىلەر نە دەيدى دەگەن ۇرەي بيلەگەنى سوندىقتان. مۇنداي تولعانىس سۇندەتتە دە بولعان. ارقالىقتا تۇراتىن اتا-اناسى «قازاقتا قىز قۇرىپ قالدى ما؟» دەسە قايتپەك؟ نە بولسا دا, كونەمىز دەپ تاۋەكەلگە بەل بۋعان جاستار ەكى جاققا شەشىمدەرىن جەتكىزدى. ويلاعانداي-اق, وكيناۆاداعى جۇرت اۋەلدە قىزىن «ويلان, بالام» دەپ ەلگە قايتۋعا ۇگىتتەپ كوردى. بىراق, قىز رايىنان قايتپاعان سوڭ, ەكى جاستىڭ سەزىمىنە كەدەرگى بولماي كەلىسىمىن بەردى. باۋىر ەتى بالاسىن جات جۇرتتىققا كىم قيسىن؟ ونىڭ ۇستىنە ءبىر قالادا نەمەسە ءبىر ەلدە بولسا, ءبىر ءسارى. بۇرىن ەستىپ, كورمەگەن قازاقستان بولسا… جىگىتتىڭ اتا-اناسى دا بالاسىنىڭ ماحابباتىنىڭ باياندى بولۋىن تىلەپ, باتاسىن بەردى. وزگە ۇلتتان ەكەن دەپ ۇلىنىڭ سۇيىكتىسىنە قاباق شىتپادى. «قىزىم» دەپ باۋىرىنا باستى.
ءسويتىپ, سەرينا يسلام ءدىنىن قابىلداپ, سۇندەت ەكەۋى شاريعات جولىمەن نەكە قيدىردى. اراعا جىل سالىپ جاستار جاپونياعا بارىپ, كۇن شىعىس ەلىنىڭ سالت-ءداستۇرى بويىنشا تويىن وتكىزدى. ءبىزدىڭ ۇل دا قايىن جۇرتىنا بارعاندا, جاپوندىقتار وگەيسىنبەدى.
بۇگىندە باريتون مەن بالەرينانىڭ شاڭىراعىندا ءسانيا ەسىمدى قىز ءوسىپ كەلەدى. ءتىلى ەندى شىعا باستاعان ءسابي ءبىر ەمەس, ءۇش بىردەي تىلدە – اناسىمەن جاپونشا, اكەسىمەن – قازاقشا, ەكەۋىنە دە تۇسىنىكتى بولۋى ءۇشىن ورىسشا سويلەيتىن كورىنەدى. اتا-اناسى «قىزىمىز وسكەندە نە ءانشى-بالەرينا بولادى نەمەسە بيلەيتىن ءانشى بولادى» دەپ قالجىڭدايدى.
سەنەسىز بە, كىشكەنتاي قىزىمەن بىرگە اناسى دا قازاق ءتىلىن ۇيرەنىپ جاتىر.
قىزىنا ەسىم تاڭداعان ءساتتى سەرينا بىلايشا ەسىنە الدى: «ەكى جىل بۇرىن سۇندەت يتاليادا وقۋدا بولدى. مەنىڭ اي-كۇنىم جەتىپ توركىنىمدە جاتقانمىن. ەكەۋىمىز ەكى ەلدە بولعاندىقتان, سكايپ ارقىلى سويلەسەمىز. قىزىمىزعا «ءسانيا» دەگەن ەسىمدى دە سول عالامتوردىڭ كومەگىمەن تاڭداعانبىز. مەن الما, اسەل سىندى وننان استام اتتى جازامىن, ول ءبىر-بىرلەپ سىزىپ تاستايدى. ءسويتىپ, بىرنەشە كۇنگە سوزىلعان ىرىكتەۋدەن سوڭ, ءسانيا بولسىن دەپ شەشتىك. ال, قىزىمىز وكيناۆادا دۇنيەگە كەلىپ, استاناعا ءۇش ايدان سوڭ ورالدىق».
ءبيشى كەلىن قازاقتىڭ مادەنيەتىن, سالت-ءداستۇرىن بىرتىندەپ ۇيرەنىپ جاتىر. جاپوننىڭ ۇلتتىق تاعامىمەن قوسا, قازاقتىڭ جۇقا نانى داستارحاننان ءبىر ۇزىلمەيدى. باسقا تاعامدارى دا سولاي. باۋىرساقتىڭ قامىرىن يلەپ, ەتتىڭ نانىن جايىپ ۇيرەنۋ ءۇشىن ءبىراز «تەرلەۋگە» تۋرا كەلگەنىن دە جاسىرمادى. مادەنيەتكە كەلسەك, ءبىرىنشى كەزەكتە قازاقتىڭ ءبيىن ۇناتادى. بۇگىندە ول الەمدىك جانە قازاقتىڭ «قىز جىبەك», «ءبىرجان-سارا», «اباي» سىندى ماڭدايالدى وپەرالارىن ساناسىنا ءسىڭىرىپ ءجۇر.
– قازاقستانعا العاش كەلگەندە 20 جاستا ەدىم. قازىر قاراپ وتىرسام, ءومىرىمنىڭ ەڭ قىزىقتى ساتتەرى وسى ەلدە ءوتىپ جاتىر. ۋاقىتشا كەلىپ, ماڭگىلىككە قالدىم دەسەم بولادى. بۇل ەلدە مەن ونەرىمدى شىڭداپ, ومىرلىك سەرىگىمدى كەزدەستىردىم. يسلام ءدىنىن قابىلداپ, مۇسىلمان بولدىم, ورتامدى تاپتىم. ءوزىمدى «وسى ەلدىڭ ءوز ادامى» دەپ ەسەپتەيمىن. ارينە, مەنىڭ بۇل باقىتىم – ەلدەگى بىرلىك پەن ىنتىماقتىڭ ءبىر جەمىسى عوي. ايتپەسە, وزگە ۇلتتىڭ ادامدارىن وگەيسىنەتىن ەلدەر جەتكىلىكتى عوي. جاپونياداعى ءوز جۇرتىم قازاقستاندى, ونىڭ ىشىندە استانانى جاقسى كورەدى. ءار كەلگەن سايىن ءسان-سالتاناتى اسقان قالانى ارالاپ, وزگەرىستەرىنە تاڭ قالىپ قايتادى,– دەدى ءبيشى كەلىن اڭگىمە سوڭىندا.
اينۇر شوشاەۆا
