Күн жылынғалы бері қос доңғалаққа қонжиған астаналықтарды жиі көретін болдық. Әсіресе, кептелістен көз ашпайтын көшелерде бұл велосипедің – таптырмас тұлпар. Әрі-беріден соң, автотұрақтан орын іздеп, әуреге түспейсің. Ауаны да ластамайсың. Уақытың мен жолыңа өзің – би, өзің – қожа!
Осы орайда елордада бұрнағы жылы іске қосылған «Astana Bike» жүйесінің пайдасы ұшан-теңіз. Сол жобаның арқасында бас шаһардың біраз тұрғыны салауатты өмір салтына көңіл бөліп, велосипедке көшті. Ал енді мына қызықты қараңыз. Велосипедпен жүрудің орташа көрсеткіші жағынан Астана жұртшылығы Мәскеу, Париж және Сан-Франциско тұрғындарынан озып кетіпті. Статистикалық деректерге сүйенсек, мәскеуліктер – тәулігіне шамамен 5,7 шақырым, Париж азаматтары – 3,2 шақырым, Сан-Францискода тұратын кісілер 3 шақырым жол жүреді екен. Ал Астана қаласындағы «Smoove» орталығының мәліметінше, біздің қаладағы велосипедшілер күн сайын 6 шақырымды артқа тастайды.
– Бүгінде «Astana Bike» қызметін қолданушылардың 64 пайызы – ерлер, 36 пайызы – әйелдер. Олар негізінен таңғы сағат 7 мен 9-дың және кешкі сағат 5 пен 10-ның арасында велосипедке отырады, – дейді аталмыш жобаның жетекшісі Сұлтанбек Сыздықов.
Биылғы маусым басталғалы бері елордалықтар 250 мың шақырымнан аса жол жүріп тастады. Қазіргі таңда жүйеге 3 жарым мыңдай пайдаланушы тіркелген. Қаланың халық көп шоғырланған жерлерінде орналасқан бекеттердің ара қашықтығы 300-500 метрден аспайды. Экологиялық қозғалыс нысанына айналған велосипедтердің электронды тұрақтарының өзі қуатты күн көзінен алады. Бұл күні Астанадағы 150 велобекеттің әзірге 141-і іске қосылды. Қалған стансаларға кейбір көшелердің жөнделуіне байланысты велосипедтер қойылған жоқ. Ғашықтар саябағындағы, «Фитнес Палас» клубының түбіндегі және Тәуелсіздік пен Күйші Дина көшелерінің қиылысындағы бекеттер жұмысын кейінірек бастайды.
Жол-көлік жүйесіне түсетін ауыртпалықты әжептәуір азайтқан бұл қызметке жылдан-жылға сұраныс артып келеді. Өткен жылы осы жобаны ілгерілету мақсатында велобекеттер саны 150-ге, ал велосипедтер саны 1000-ға дейін ұлғайтылған болатын. Былтырғы веломаусымда жүйені 1800-дей кісі қолданған. Олар велосипедті 89 мың рет жалға алып, 1 миллион 500 мың минутта 180 мың шақырым жол жүрген.
Айтпақшы, велошейринг жүйесінің тиімділігін дамыған елдердің тәжірибесі де растайды. Ондағы бұқараның велосипедке деген сүйіспеншілігі сонша, қос дөңгелекті тұлпарды тұрмыстарының ең маңызды дүниесі санайды. Солардың ішіндегі бізге үлгі болуға тұрарлық істерді де айта кетейік. Мәселен, Норвегияның Тронхейм атты шап-шағын қаласында велосипедтерге арналған лифт бар. Жергілікті тұрғындар мен қонақтарға сол лифтімен Брубаккен тауына темір тұлпарымен бірге көтерілуге рұқсат. Жаңа Зеландияның оңтүстігіндегі Крайстчерч кенті – велокинотеатрымен танымал. Педальді тоқтаусыз айналдырса, одан пайда болған электр қуатының көмегімен фильм көруге болады. Мальмёлік веложолдарға кәдімгі көшелердікі секілді атаулар беріліпті. Боготада жылына бір рет автокөлік қозғалысын тоқтатып, велосипед күнін атап өтеді. «Жақсыдан үйрен» дейді ғой мұндайда қазақ.
Ботагөз МАРАТҚЫЗЫ
