Тарихта алтын әріппен жазылатын маңызды оқиғалардың бәрі айбынды қала төсінен орын алып, ертеңінің естелігі болып жазылуда. 1997 жылдың 9 желтоқсанында Алматыдан шыққан көш, Парламенттің бірінші шақырылымының депутаттары мінген арнайы пойыз Ақмолаға жетті. Дала аяз, ызғырықты боран соғып тұр. Өңменіңнен өтіп барады. Жан-жаққа қарайлауға шама жоқ. Бізді күткен автобустарға тез мініп, «Турист» қонақ үйіне келдік.
– Здравствуйте! деп бізді суықтау қарсы алған жастар комитетінің өкілі, қара торы қыздың ізінен еріп келеміз. Қасымда ақтөбелік депутат Төлеген Қуаныш бар. Қайда алып бара жатқанын алдын-ала білгісі келді ме, Төлеген:
– Қалқам, атың кім? – дей беріп еді, іле-шала қабағын қарс жауып тұрған әлгі қыз:
– Это не обязательно! – деп гүрс етті. Мына сөзге шыдай алмай, «суық» қызға суыт тіл қаттым:
– Айналайын, қалқам, қазақ тілін білесің бе өзің?
– ???
Үнсіз қалған жанға:
– Теперь это обязательно! – дедім қатқыл үнмен. Содан соң бізді жақтырмаған әлгі қыздың нұсқаған бөлмесіне орналастық.
Бір өкініштісі, қонақ үй қызметкерлерінің бәрі өзге ұлт өкілдері. Бір қазақ таппай қынжылатынмын. Қазақтың қарапайым да шұрайлы тіліне шөлдеп, төменгі қабатта орналасқан дүңгіршектегі сатушы әйелге:
– «Егемен Қазақстан» газетін беріңізші, – дей беріп едім:
– А это что за газета? – деп өзіме қарсы сұрақ қойды.
– «Қазақ әдебиеті» бар ма?
– А что это? – деп бұл жөнінде естімегенін жеткізді. «Ана тілі», «Жас Алаш» және тағы басқа да қазақ тіліндегі газеттерді сұрасам да сатушы келіншек:
– Такие газеты не продаются, – деп жауап беруден жалықпады.
– А это что за газета?
– У нас на казахском языке газет нету, – деді.
Мұны естіп, шындығына көзімді жеткізбек болып көшеге шықсам, расымен де солай. Қазақ тіліндегі газетті оқымақ түгілі, қазақ тілінде сөйлейтін адам таппай қатты қиналдым.
Барлық жерде жайылып тұрған тек Ресейдің газет-журналдары.
Жергілікті газеттер мүлдем жоқ. Және сатушылар ондай газеттердің атын алғаш естіп тұрғандарын айтты. Болмаған соң поштаға, басшыларына хабарласып, «оларға сұраныс жоқ» дегендеріне қарамай, үлкен жанжалмен қазақ баспасөзін алдырттым.
Міне, осылайша «Турист» қонақ үйіне қазақ газеттері келе бастады. Таңертең депутаттар қауымы өз тіліміздегі баспасөзге кезекке тұратын. Ертерек алмасаң, жетпей қалатын.
10 желтоқсан күні Елбасы Парламент депутаттары мен Үкімет мүшелерінің басын қосқан үлкен жиында «Қазақстан Республикасының астанасы Ақмола»
деп жария етті.
13 желтоқсан күні он бір ай бойы үлкен күреспен қорғаған, депутаттардың да, бүкілхалықтың талқылауында да болған тұңғыш қазақ тілінде жазған «Халықтың көші-қоны туралы» заңымды Елбасы мақұлдап, қол қойды. Төбем көкке бір елі жетпей қалғандай, қатты қуандым. Өйткені, бұл мен үшін ғана емес, Астана үшін, қазақ халқы үшін үлкен тарихи оқиға еді. Иә, бұл елорда болған шақтағы қол қойылған алғашқы заң еді. Сондағы көзіне жас алып, оралман ағайындардың қуанғанын көрсеңіз. Қазақ тіліндегі теледидар мен радиолар «сүйінші» сұрап, жар салғаны әлі есімде. Нәтижесінде, қазақстандық журналистердің бағалауы бойынша осы 1997 жылдың ең үздік парламентшісі деп танылып, «Жыл адамы»
атандым.
Бұл Астанада басталған саяси ұлы бетбұрыс болатын!
Иә, күн өткен сайын Сарыарқадағы осынау қала – Астана гүлдене, көркейе бастады. Елорда айбынын айғақтайтын алып құрылыстар салынды. Қызу тіршілігі қазандай қайнап жатқан бас қалаға Қазақстанның түкпір-түкпірінен, жастар күн сайын ағылып келіп жатты. Осында оқып, жұмыс жасап, болашақ бақытын осы қаладан табамыз деген асыл арманмен тұрақтап қалғандары қаншама! Сарыарқамен құда болып, шын мәнінде бақытқа бөленіп, армандар биігіне жеткендері қаншама! Соның бірі – менмін. Өзімнің үш перзентім де осында өсіп, арқаның Арғын елімен табыстырып, құда-жекжат етті. Қазір осында дүниеге келген екі немерем бар.
Уақыт өткен сайын Астананың суық ауа райы да өзгеріп, өңі де жыли бастады. Жылы, шуақты жандар көбейіп, қазақ тіліндегі сөздер жиі естіле бастады. Олар Астананың дамуына ел өркендеуіне өз үлестерін қосты. Осылайша алақандай уақыттың ішінде, далаға шықсаң үскірік желі өкпеңді тесіп өтетін Астана алып ғимараттармен толықты. Сол жағалаудан жаңа қала салынып, өрелі өркениетке бет бұрды. Астананың әлем таныған қалаға айналуына, тіпті әр көз тартар ғимаратының бой көтеруінде Қазақстанның әрбір азаматының өз үлесі бар.
Аңыз бен ақиқаттың айдыны, шындық шырайындай Астана бүкіл халықтың басын қосқан қасиетті жер, құтты мекен. Қажымұқан атамыз Ордабасы топырағында мәңгілік орын тепсе, ал оның ата-бабалары сары бел Сарыарқаның жұпар ауасымен тыныстаған. Белгілі қайраткер Жұмабек Тәшенов Оңтүстік Қазақстан үшін үлкен еңбек сіңірсе, кіндігін осы жерде кескен. Қасиетті Ордабасыдан өсіп, өнсем де Астана туған жерімдей қымбат! Өйткені, менің тыныс-тіршілігім, төккен терім осы қаламен ұштасып жатыр. Мен – Астаналықпын! Бүгінде осылай деп жар сала мақтанышпен айта аламын.
Әкім ЫСҚАҚ,
Қазақстанның мәдениет қайраткері, ақын, сазгер
