Бағымызға біткен байтақ қала
Қалалардың да жаны бар. Олар да өсіп, кемеліне келеді. Қала тұрғындарының қажетіне қарай сәнді ғимараттар бой көтеріп, кешенді орталықтар мен жайлы баспаналар салынады. Қала толықсып, халық саны артқан сайын іргесіндегі аймақтар қалаға айналып кете барады. Міне, осындай ғажап құбылыс біздің Астанаға да тән.
Осыдан 15 жыл бұрын – Есілдің жағалауындағы кәдуілгі облыс орталығы ажарынан ай қымсынып, күн қорғалатындай әсем шаһар, абат мекенге айналады-ау деп ойладық па?!
1994 жылғы 6 шілдеде астананы Алматыдан Ақмолаға көшіру туралы шешім қабылданды. Одан кейінгі екі жыл көші-қонның дайындығына кетті. 1997 жылдың желтоқсанында алғашқы астаналықтар Ақмолаға ат басын тіреді. «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясы президентінің кеңесшісі Фарит Галимов сол жылдары құрылған Қазақстан Республикасының Жоғарғы және орталық мемлекеттiк органдарды Ақмола қаласына көшiру жөнiндегi комиссиясының төрағасы ретінде көш бастап келді. Сол кездері Астана қаласы әкімінің бірінші орынбасары қызметін атқарған Фарит Хабибрахманұлы елорданың алғашқы кірпіштері қашан қаланып, қалай бой көтергені жайында әңгімелеп берген еді.
– Сол жылдары көп сөз болатын Сарыарқаның суығы мен ызғарынан ыққан емеспін. Өзім Солтүстік Қазақстанның тумасымын. Петропавл қаласында туып-өстім, сонда білім алдым. Свердловск қаласында Орал политехникалық институтын бітірдім. Елге оралып, мамандығыма сәйкес құрылыс саласында еңбек еттім.
Бұл өте күрделі кезең болатын. Естеріңізде болса, электр жарығы бірде болса, бірде болмай, коммуналды-шаруашылық қызметі тұралап, көшелердегі қар да тазалаусыз қалатын. Жалақы мен зейнетақы төлеуді айлап кешіктіретін. Қоғамдық көлік қызметі ақсап, елде ішкі миграция судай сапырылысып жатты. Біз «ғажайыпқа» емес, өзіміздің күшімізге сендік, алға қойған мақсатқа жету үшін тек еңбек ету керек деп шештік.
Міне, кедергілерге қарайламай, алға қарай адымдай берудің арқасында барлық қиыншылықтар артта қалып, күрделі мәселелердің түйіні шешілді.
Көшіп-қонудың қиындығы өз алдына, комиссияның басты міндеті түрлі министрліктер мен ведомстволардың қызметін жолға қою болатын. Ол үшін Алматыдан келген қызметкерлерді тұрғын жаймен, кеңсемен қамтамасыз ету қажеттігі туындады. Мәдени-тұрмыстық, қызмет көрсету саласының да жұмысын жақсарту кешенді түрде жүргізілуі тиіс еді. Елдің алды қонып, қалыпты тіршілігіне кіріскен сәтте қаланың бас жоспарына конкурс жарияланды. Оның қорытындысы бүгінде көз алдарыңызда. Отандық сәулетшілермен бірге мақұлданған жапон сәулетшісі Кисё Курокаваның қолтаңбасы қаланы жасылдандыру, экологиялық үндесу мұратымен ерекшеленді. Ол да бүгінде жүзеге асып жатыр.
Қала салу оңай емес, оны мына екі қолымызбен атқардық. Енді 15 жылды артқа тастап қайырылып қарағанда, сол тынымсыз тірліктің толық келбетін көреміз. Бұл – тұрғын үйлер, кеңселер, сауда және демалыс орталықтары, жолдар, жылу тораптары, бұл – су құбырлары, әлеуметтік мекемелер… Бұл – гүлденген қала, жасыл желектер, Есілдің қос арнасының көркі, өзеннің екі жағасын жалғап тұрған көпірлер. Мұның бәрі көзге ыстық көрініп, көңілге мақтаныш ұялатады.
Қаланың экологиялық ахуалы, қоршаған ортаның жайы бізді әрқашан ойландыратын. Бұл да күрделі мәселелердің бірі. Адам баласы бір жерді мекен етіп, қоныс тепкенде тұрмыс қамы, шаруа қыбымен ағаш кесілмей, су мен ауа ластанбай тұрмайды. Адам баласының басқан жерінде осындай із қалады. Бүгінгі қалалықтардың міндеті – экологиялық ахуалды ушықтырмай, қалыпты жағдайда ұстап тұруға күш салу. Осы мақсатта бірқатар шаруа атқарылып жатыр. Қаланың жасыл белдеуі, көше бойларында отырғызылған ағаштар экологиялық жағдайды жақсарта түсуде.
Міне, біздер, алдыңғы толқын, ерік-жігеріміздің арқасында тың жерге түрен салғандай ұлы істі бастап, Арқа төсіндегі алқадай ажарлы қаланың іргесін көтердік. Кеңестер одағында мұндай тәжірибе болған жоқ. Бірақ, Астана абат қала ретінде танылып, әлемнің географиялық картасынан өзіне ойып орын алды. Енді қаланың келешегі кейінгі ұрпаққа аманат болмақ.
Айгүл УАЙСОВА