Білімімен де бой түзейтін қала бұл
Жарытып істелген жұмыстан жарты жылдық есеп шығады. Сыйымдылығы санада сақталмайтын сандарды сөйлету де оңай емес. Бірақ, біз елордалық біраз мекеменің еселей еңсерген шаруаларын шамамыз шапқан жерге дейін түрлендіре жариялаудамыз. Бүгінгі кезекте – Астана қаласының Білім басқармасы.
Бұл мекеме де соңғы алты айда әжептәуір көрсеткіштер түзіп үлгерген. Ілкі істе ілгерілеушілік бар. Қорытынды кестесінде балабақшадан университетке дейінгі аралық сала-сала бойынша сықиып тұр. Ал, біз газет бетінің мүмкіншілігін ескеріп, оның ішінен нақты керек деректі «кертіп алып» отырмыз.
Кадрдың қадыры қашпайды
Мысалы, қазір Астана қаласының білім жүйесінде 278 мекеме жұмыс атқарады. Олардағы педагогикалық ұжымның жалпы құрамы 11 мың 142 қызметкерден тұрса, арасында 5 мың 609 жалпы орта білім мектебінің мұғалімдері бар. Оның ішінде 1 мың 612 ұстаздың категориясы жоғары.
Қазір жас мамандардың саны Л. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетімен және Гуманитарлық колледжбен тығыз қарым-қатынастың арқасында да артуда. Мұғалімнің көптігі жақсы. Бәрі бірдей өрені өсіріп, өрісті кеңейтуге тырысса, көсегеміз де көгереді, көжиегіміз де нұрланады емес пе?!.
Осынша кадрдың ішінде 1 мың 121 адам түрлі мемлекеттік марапаттарға, жоғары лауазымға, лайықты төсбелгіге, құрмет грамотасына ие болған. Еңбегі ересен педагогтардың есімдері жыл сайын қалалық Білім басқармасының «Білім берудің алтын қоры» Құрмет кітабына да енгізіліп тұрады.
Әзірге елордалық бастауыш сыныптарға 49 мұғалім жетіспей жатыр демесең, бұл жақта кадрдың қадірі қаша қоймайды.
Баланың бағы – балабақша бабы
Астанада 138 балабақша бар. Мемлекет иелігіндегілері – 77 де, жеке меншіктегілері – 60. Қалған біреуі ведомстволық екен. Әлі де құрылысы аяқталуға тақауларын қоспағанда, әрине.
Негізінде, қазір мектепке дейінгі білім беру мекемесіне 33 мың 575 бала барып жүр. «Балапан» бағдарламасымен 3-6 жас аралығындағы 61,9 пайыз бөбектер қамтылған. Ал, мектепке дейінгі даярлық жасындағы 88,6 пайыз балаға 22 шағын орталықтың ашылуы сеп болды.
Ендігі есеп: 2013 жылдың басында 800 орынды үш балабақша, ал ақпан айында 720 орынды үш балабақша пайдаланылуға берілді; шілдеде 520 орынды екі балабақша ашылды; қазір 480 орынды 2 балабақшаның құрылысы аяқталып қалды; 920 орынды төрт балабақша құрылысы әлі жалғасуда; 1680 орынды жеті балабақшаның құрылысы басталды. Бұлар бірінен бірі өтіп жатқанмен, қазіргі кезде орын жетіспеушілігі 34 мың 200 деген санды көрсетсе, одан кейінгі кезегі екінші жарты жылдықта келетін 71 мың 655 бала да әзірге үйінде ойнауда…
Осы жылдың ақпанында балабақша қызметкерлеріне мемлекеттік құрылыс қорынан мансард түріндегі 63 пәтер берілгенін айтып, қарапайым нүкте қояйық!..
Мектеп мерейі
Қазір қаламызда мектептің жалпы саны 86 мың 663 оқушыдан тұратын 82 нысанды құрайды. Оның жетпісі – мемлекеттік, он екісі – жеке меншік иелігінде. Сонда да 15 мың 728 оқушыға орын жетпей тұрған жайы бар. Осы жағын елеп-ескергендік пе, әйтеуір, №8, 13, 28, 31, 37, 57 мектептерде үш ауысымды білім беру жүйесі сақталған. Шыдай тұру керек. Өйткені, биыл бітуі жоспарланып отырған 3500 орынды үш мектептің құрылысы жалғасуда. Одан бөлек, тағы 6 мың орынға шақталған бес мектептің құрылысы басталды. Жалпы, оқушыларға орын жетіспеушіліктің себептері бастауыш сыныптағы балалардың жыл сайын көбейіп, елордаға жан-жақтан көшіп келіп жатқан оқушылардың көптігімен түсіндіріледі.
Биыл қаланың 20 жалпы білім беру мектептеріне бейнебақылау камераларын орнатып тастады. Сондай-ақ, бұндағы барлық мектептер жан-жақты мамандандырылып, заманауи технологиялармен жабдықталған медициналық кабинеттермен қамтылды. Ыстық тамақ жағы 70 жалпы білім беру мектептерінде жақсы жолға қойылған. Онымен 60 359 оқушы қамтамасыз етілсе, буфеттік жеңіл-желпі тамақтандырумен 23 071-і қамтылған. Ал, 41 мың 151 бала 1 миллиард 441 миллион 271 мың теңгенің ыстық тамағын тегін ішеді! Оның ішінде әлеуметтік жағдайы нашар, тұрмысы төмен отбасылардан шыққан 2789 балаға 155 миллион 271 мың теңгенің тамағы пісірілді. Бастауыш сыныпта оқитын 38 362 оқушының өзі 1 миллиард 286 миллион теңгенің тамағын жейді екен.
Балаларды жақын жердегі мектепке апару мәселесі толық шешімін тапқан. Мектептердің материалдық және техникалық жағдайлары шешілген. Барлығы заманауи үлгідегі кабинеттермен қамтылған. Мультимедиялық және лингофондық кабинеттерде қазақ, орыс, ағылшын тілдерін оқыту бағдарламалары орнатылған. Ғаламтор пайдаланудың толық мүмкіндігі бар. Биылғы жарты жылдық жұмыс қорытындысында Астана қаласының Білім басқармасы бізді осындай сөз-лепеспен қуантып қойды.
Сыныптан тыс сабақ
Астанада он үш қосымша білім беру ұйымы бар. Ол дегенің жалпы білім берудің 29 пайызын қамтып, қазір 23 948 оқушының игілігіне жарап тұр. Сабақтан тыс білім беретін 27 аула клубтарына төрт мың бала барып тұрады. Әртүрлі үйірмелерге қатысатын оқушылардың да саны биыл 29 618-ге жетіпті. Оның ішінде екі оқушылар сарайы, үш музыкалық мектеп, екі өнер мектебі, бір техникалық шығармашылық орталығы, бір көркемсурет мектебі және «Шығыс» жасөспірімдер орталығы, бір жас туристер стансасы мен «Арман» спорттық-сауықтыру лагері бар. Қала оқушыларына қосымша білім беруді одан әрі жетілдіру мақсатында өнер мектебінің он филиалы, музыкалық мектептің отыз төрт филиалы, техникалық шығармашылық орталықтың сегіз филиалы, көркемсурет мектебінің екі филиалы, жас туристер стансасының екі филиалы жұмыс жасауда.
Сонымен қатар, барлық тәжірибелік сынып оқушыларының оқулықпен толықтай қамтылғандығын айтпасқа болмас. Себебі, тәжірибелік мектептердің жүргізген сынағы оныншы сыныпқа арналған оқу құралдарының заманауи бағдарламаларға сәйкес келетіндігін дәлелдеді. Биыл осы тәжірибені жасауға 147 мұғалім қатысқан. «Тәжірибелік сынып деген не?» десеңіз, онда мұғалімдер әр оқушының белгілі бір мамандыққа деген қызығушылығын анықтау мақсатында әртүрлі тақырыптағы тәрбие сағаттарын өткізіп тұрады. Осы мақсатта қазір Астанада сексен үш тәжірибелік алаң жұмыс істейді. Бұндағы жалпы тәжірибе мектептегі білімді дамытуға, оқу-тәрбиелік үдерісті жетілдіріп, инновациялық игілікті игеруге бағытталған. Сол үшін сегіз алаң – 12 жылдық білім беру жүйесіне, жиырма жеті алаң – ағылшын тілін, төрт алаң – неміс тілін, екеуі француз тілін ерте үйретуге негізделген. Қосымша білім берудің бар түйіні – осы! Пайызбен пайымдап, ауызбен айтуға ыңғайлы.
Түйін
Білім олимпиадалары, спорттық-сауықтыру, дөңгелек үстел сынды жиі ұйымдастырылатын маусымдық шараларды әдейі жазбай отырмыз. Олардың тырнақшаға алынған, алынбаған атауларының өзі көп. Бас қаланың білім саласынан бірдеңе білгісі келген адамға бұдан артық не керек?!. Астананы «ақылды қалаға» теңеп жүрген алтын бастарға енді «білімді шаһар – бұл қала» деп сөйлеу де жарасады, осыдан кейін!
Еркеғали БЕЙСЕНОВ