ЕҢБЕК НАРЫҒЫ: СҰРАНЫС ПЕН ҰСЫНЫС
Халықты жұмыспен қамтуға байланысты елімізде көптеген шаралар мен мемлекеттік бағдарламалар жүзеге асырылып жатыр. Соған қарамастан, бұл мәселе әлі де күн тәртібінде тұр. Оның себептері көп. Мамандардың еңбек нарығындағы сұранысқа сәйкес келмеуі, маман иелерінің талапқа сай еместігі – мәселенің бір қыры ғана. Астанадағы «Ел қанаты» қоғамдық қоры еңбек нарығына қандай мамандықтар қажеттігі, қазіргі түлектердің кәсіби сапасы жөнінде арнайы зерттеу жүргізіпті. Онда жұмыссыздық мәселесіндегі бірқатар түйткілдердің түйіні тарқатылған.
«Ел қанаты» қоғамдық қоры президенті Асланбек Жақыптың айтуынша, олар алдымен әртүрлі компания басшылары, жеке кәсіпкерлер – барлығы екі мыңнан аса жұмыс беруші арасында еліміздегі кадр тапшылығы жөнінде сауалдама жүргізген. Сауалдамаға қатысушылардың басым бөлігі астаналықтар болыпты. Респонденттердің 50,6 пайызы елімізде мамандар тапшылығы жоқ деп есептейді екен. Бірақ, 32,6 пайызының пікірі керісінше.
Жұмыс берушілердің пікірінше, елімізде ең қат болып отырған мамандар – инженерлер (13,8 пайыз) мен дәрігерлер (12,8 пайыз). Содан кейін құрылысшылар, бағдарламашылар, мұғалімдер мен оқытушылар екен.
Ал, «Оқу орындарында даярланып шығатын түлектердің кәсіби білімі қазіргі экономика талаптарына сай ма?» деген сауалға 44,5 пайызы «көп жағдайда сәйкес келе бермейді» деп жауап берген. «Сондықтан мамандар даярлау сапасына оқу орындары айрықша көңіл бөлуге тиіс» дейді журналистермен өткен баспасөз мәслихатында «Кәсіпқор холдингі» ҰАҚ студенттермен жұмыс жөніндегі департаментінің директоры Тоғжан Жұмағұлова. Оның айтуынша, жұмыс берушілердің 63 пайызы түлектердің біліміне, кәсіби даярлығына көңілі толмайтын көрінеді.
Еңбек нарығындағы сұранысқа болашақ мамандардың таңдауы сәйкес келе ме? «Ел қанаты» қоғамдық қоры бұл сауалды еліміздің сегіз өңірінен 2 мыңдай респондентке көлденең тартып, арнайы сауалдама жүргізген. «Бұрынғыдай емес, бүгінде жастар еліміздің еңбек нарығына техникалық маман иелері қажет екенін түсінген секілді. Сауалдамаға қатысқан Астана мен Алматы және Қарағанды қаласындағы жоғары сынып оқушылары мен түлектердің көпшілігі техникалық саланы жөн көретінін айтыпты. Тек 6,1 пайызы ғана құқықтану мен мемлекеттік қызмет және мемлекеттік басқаруды қалайтынын жеткізген» дейді қор жетекшісі Асланбек Жақып.
Әлеуметтік сауалдама нәтижелері бекерден-бекер жүргізілген жоқ. Жиында сөз алған Білім және ғылым министрлігі жастар ісі жөніндегі комитеттің бас сарапшысы Дамир Меңдіғалиевтің айтуынша, сауалдама қорытындылары министрлік тарапынан ескерусіз қалмайды. Әсіресе, түлектердің еңбек нарығына сай сапалы маман болып шығуына министрлік ерекше көңіл бөлетін болады.