ЕҢСЕСІН ТІКТЕГЕН ЕЛОРДА
Серік ЕРҒАЛИ, мәдениеттанушы, Түркі академиясының үйлестіруші-редакторы
Астананы елдің орталығына көшіруді жақтағандардың бірі едім. Ол жөніндегі ойымды 1992 жылы «Көсеге қайтсе көгерер?» деген мақаламда айтып, сол кездегі «Егемен Қазақстан» газетінің бас редакторы Әбіш Кекілбай ағамызға жібергенмін. Сол ойым 1998 жылы іске асқанда қуандым. Келуді аңсай бастағам…
Ақыры 2005 жылы Мәжіліске депутат болған Мұхтар Шаханов ағамыздың шақыруымен оған көмекшілікке келдім, содан тұрақтап қалғалы сегіз жыл болды. Көз алдымызда ай сайын бір ірі нысан беріліп, Астана көз тартар орталыққа айналды. Соңғы 3-4 жылда халық елдің түкпір-түкпірінен ағыла бастады. Келгенде бірен-саран шетелдік көлік болмаса, көбі кеңестік «жигули», «москвичтер» болатын. 2007 жылдардан бастап, көшеде көлік кептелісі пайда болды. Алғашқы 2-3 ай бойы бұл жердің ауасына семіргенім бар, кәдімгідей толығып кеттім. Жалпы, басқалардан да соны байқауға болады. Ал қазір көлік көбейгесін бұрынғыдай таза ауа байқала бермейді.
Бастапқы келгенде жергілікті тұрғындардың бәрі де астаналықтарды жатырқай қарайтын, шовинистік пиғылдағылары да аз емес-тін, тіпті, орыстілді қазақтар да кәдімгідей «понаехалиды» көп айтатын. Бүгінде басқаша ахуал орнады.
Бас қаланың тұрғыны аталғалы, шынымды айтсам, туған Ақтөбені барғанда жатырқайтын болдым. Себебі, бұл қалаға барынша кірігіп қалдым және жаңа туыстар мен достарды таптым. Бүгінде Астанада ұлттық элита қалыптасып келеді, қаламыздың зиялы қауымы кәдімгідей есейіп, сан жағынан да, сапа жағынан да арта түсті. Зияткерлер өз сөзін айта бастады. Бұл қаланың мазмұн жағынан сапалануына әсер етуде. Алматыдан келіп, жылы жақты сағынушылар да бұрынғыдай бір жаққа тартуды қойып, Астананың «дегеніне» көнулеріне тура келді. Қысқасы, жаңа астана толығымен қалыптасып, мазмұнын толықтыра түсуге кірісті. Астана Қазақ елінің байтағы ғана емес, халықаралық саяси үрдістерге қызу араласып кетті. Жыл сайын іргелі әлемдік жобалардың жүзеге асуына көзіміз үйренді, көңіл орнықты.
Көз алдымызда қырымнан да, ұрымнан да жиналған халқымыз біріге бастады. Өзімнің айналамда моңғолиялық, қытайлық, өзбекстандық іні-қарындастарым жиналды. Бауырлардай болып кетті. Жаңа қазақ ұлты қалыптасып жатыр, жаңа сана түзілуде. Көп адамға бұл байқалмайды, бірақ, бұрынғы қала мен бүгінгі қаланы салыстыру мүмкін болмаса, адамдарын да салыстыру мүмкін емес. Астаналықтар демографиялық жағынан толық қалыптасты, ендігісі жай ғана келім-кетім үрдіс қана.
Мен Астанаға келгелі қызым тұрмыс құрды, екі рет ата болдым. Ұлым өсті, інім үйленді, балалы-шағалы болды. Артымыздан ағалаған жастар еріп, сардар болдық дегендей. Бүгінде сол жастардың арасынан қадау-қадау көшбасшылар өсіп шығып, әрқайсысы бір-бірден қызық жобаларды қолға алуда. Астаналық өнер жұлдыздары шоғырлана бастады. Астана ұлттың рухани-саяси локомотивіне айналып келеді. Елді аралағанда бас қаланың географиялық жағынан ыңғайлы орын тепкеніне көзіміз жетіп жүр. Иншалла, елорданың жасы мәңгі болғай!