Санкт-Петербург қаласына Жеңіс мерекесі қарсаңында жолымыз түсті. Үш жүз жылдық тарихы бар, қазығын Петр патша қадаған қаланың аристократиялық сымбаты алқызыл тудың көлеңкесінде қалып, майдангерлер рухы аспандап тұрғандай. Солай болуы керек те шығар. Ұлы Отан соғысының ең қанды беттерінің бірі осы қалада жазылды.
Қазақтың қос қарлығашы Әлия мен Мәншүктің және мыңдаған қазақстандықтардың мәңгі өлмес ерлігі осы жерде жазылып, боздақтардың қасықтай қаны осы топыраққа төгілді. Ал жау қоршауында қалған ленинградтықтарды жебеген Жамбылдың:
«Лениградтық өренім,
Мақтанышым сен едің!
Нева өзенін сүйкімді,
Бұлағымдай көремін…» деген жырының жазылғанына жетпіс жылдан асса да әлі де екі елдің арасын жақындатып тұр. Сол себепті де Жамбыл атамызға қойылған ескерткішке тағзым ету жол сапарымыздың басты мақсаты да еді. Архитектор Феликс Романовский және скульптор Валентин Свешников жасаған ақын ескерткіші осыдан 13 жыл бұрын үлкен жолдан бастау алатын орамда қойылыпты, көшені Жамбыл атымен атапты. Санкт-Петербург және Ленинград облысындағы қазақтардың басын қосатын «Ата-мекен» қоғамының төрағасы Сәрсенғали Құспановты осы жерде кездестірдік. Қазақ қоғамының белсенділері дәстүр бойынша ақын ескерткіші мен Пискарёв мемориалды қорымындағы сенбілікке қатысады екен.
Ленинград қорғанысы кезінде құрбан болғандардың мәңгілік мекенінде «Лениградты қорғау кезінде құрбан болған қаһармен қазақстандық отандастарымыздың ерлігі мен даңқы мәңгі сақталады» деген жазуы бар тақта қағылыпты. Оның міндетті түрде қазақ-орыс тілдеріне жазылуын қадағалаған Сәрсенбай ағамыз екен. Жалпы, Қазақ
қоғамының мүшелері қазақ тарихына қатысты ескерткіштерді күтіп ұстауды міндетіне алған. Жергілікті әкімшілік тиісті көлік пен құрал-жабдықтарын ғана бөледі.
– Әлия Молдағұлова оқыған мектепте мұражай бар. Жыл сайын қазақтың батыр қызымен бірге соғысқан ардагерлерді Қазақ үйінде жинап, құрмет көрсетуші едік. Алайда, жылдан жылға олардың да қатары да сиреп бара жатыр, – деді Сәрсенбай Құспанов.
Жалпы, осы сапар барысында кездескен адамдардың ықылас-пейіліне қарап қазақстандық жауынгерлерге деген құрметтің айрықша екенін еріксіз аңғардым. Жыл сайын Жеңіс күні қарсаңында Жамбыл Жабаев ескерткіші жанында мектеп оқушылары, қоғамдық ұйымдардың белсенділері, елшілік өкілдерінің қатысуымен түрлі патриоттық шаралар ұйымдастырылады екен. Осындай тағылымды шараларды өткізуде, әрине, Санкт-Петербург қаласындағы Қазақ қоғамының мүшелері өлшеусіз еңбек сіңіріп жүргені сөзсіз.
Ұлы Отан соғысы тарихын зерделесек Ленинград үшін болған қиян-кескі шайқастың орны бөлек деуге тұрады. Жау құрсауында қалған қаланы қорғау кезінде қаншама кеңестік жауынгерлер оққа ұшып, жер жастанды. Ең бастысы қасық қаны қалғанша айқастан шегінбеген майдангерлеріміз жауды Ленинградға кіргізбей, бетін қайтарды. Осындай тарихи шайқас кезінде қаншама қазақстандық азаматтар да ерліктің үлгісін көрсетті. Ал сол ерліктің жергілікті тұрғындар тарапынан еленіп, ескерілуі шын мәнінде көңілді марқайтып, еңсеңді көтереді екен.
Айгүл УАЙСОВА,
Санкт-Петербург
